“Umurcan Gago ile yatırım kazançlarında vergileme-2020”

EPISODE 9: Mevduat ve repo gelirlerinin vergilendirilmesi

2020 Ağustos ayında yapılan bu kayıtta, genel bilgi vermek amacıyla ve kayıt tarihi itibariyle yürürlükte olan kural, oran ve tutarları dikkate alıyoruz. Bu podcasti dinlediğiniz tarihe dek mevzuatta veya mevzuatın yorumunda değişiklikler olmuş olabilir. Vergisel pozisyonunuzu salt bu podcaste dayanarak değil vergi danışmanınıza başvurarak belirlemenizi önemle tavsiye ederiz. Yatırım kararlarınız içinse yatırım danışmanlarınıza danışınız.  Bu podcasta dayanılarak tesis edilen işlemlere ilişkin olarak PwC, ortakları veya çalışanlarına herhangi bir sorumluluk atfedilemez.

Merhabalar,

Ben PwC Türkiye ortaklarından Umurcan Gago.

Yatırımlarını finansal varlıklarda değerlendiren ve herhangi bir nedenle uykusuzluk sorunu çeken dinleyicilerimiz için hazırladığımız bu podcast serimizde Türkiye’de yerleşik gerçek kişilerin finansal yatırım araçlarından elde ettikleri gelir ve kazançların vergilendirilmesini ele alıyoruz.

Bugün 18 Ağustos 2020. Önceki bölümleri dinleyenleriniz bilecektir, her bölüme vergi ile ilgili alanında isim yapmış kişilerin meşhur bir sözü ile başlıyoruz. Ancak belki de işin biraz tabiatı itibariyle bu sözler genellikle güzelleme değil eleştirel oluyor. Ben de bir değişiklik olsun diyerekten önceki bölümde Mark Cuban’ın vergiyi olumlayan bir sözünü seçmiştim. Bu kez de bir dinleyicimden “Vergiyi, vergiciyi güzellemek de nereden çıktı?” diye bir geri bildirim aldım. Dolayısıyla, bugünün vergisel özlü sözü bu dinleyicim için Matta İncili’ne göre Hazreti İsa’dan geliyor. Bakınız ne diyor: “Ben size diyorum ki, düşmanlarınızı sevin, size zulmedenler için dua edin. Eğer yalnız sizi sevenleri severseniz, ne olur ki ödülünüz? Vergi tahsildarları da öyle yapmıyorlar mı? Yalnız kardeşlerinize selam verirseniz, fazladan ne yapmış olursunuz?” 

Gördüğünüz gibi İsa Mesih de herkesi sevmeyi öğütlemiş. Sevilmesi en zor olanları bile. Mesih bunun timsali olarak da Roma’nın vergi tahsildarlarını anmış. Ama, kimbilir belki kendisi de üzerinden vergi ödeyecek fazla bir varlığa veya gelire sahip olmadığındandır, sonuç itibariyle “Sezar’ın Hakkı Sezar’a” diyerek de mevzuyu tatlıya bağlamış. Adeta gönüllü vergi uyumunu tavsiye etmiş her iyi vatandaşa.

Bu bölümde mevduatlarımızdan elde ettiğimiz gelirler ile repo kazançlarınızın vergilendirilmesini ele alıyoruz. Bugün işimiz çok kolay olacak. Çünkü bunlarda vergileme çok basit. Adil midir değil midir orası tartışılır belki ama bildiğiniz gibi biz bu podcast serisinde vergi politikası meselelerine girmiyoruz.

Öncelikle mevduatların vergilemesine bakalım. Aslında yatırımcı olarak burada işimiz kolay. Elde ettiğimiz faiz gelirlerinden bankalar tarafından stopaj kesintisi yapılıyor. Vergilendirme işlemi burada bitmiş oluyor. Faiz gelirlerimiz için beyanname verme yükümlülüğümüz yok. Sadece paramızı bankaya yatırıyoruz ve elde edeceğiniz gelire bakıyoruz. Vergilendirme kısmını bankalar bizim adımıza hallediyor. 

Elde edilen gelirin büyüklüğü ne kadar olursa olsun bu durum değişmiyor yine de beyanı gerekmiyor. Gayrimenkul kira geliri, gayrimenkul satış kazancı gibi gelirlerden dolayı beyanname verilmesi gerekse dahi, vadeli mevduat faiz geliri beyannameye dâhil edilmiyor.

Peki stopaj oranları kaç? Stopaj oranları mevduatın vadesi ve TL cinsinden olup olmadığına göre değişiyor. Gelin önce TL sonrasında döviz cinsinden mevduatlara uygulanan stopaj oranlarına kısaca bakalım.

·                 vadesiz veya 6 ay vadelilerde % 15 ,

·                 6 aydan 1 yıla kadar vadelilerde %12,

·                 1 yıldan uzun vadelilerde %10, ve son olarak da

·                 enflasyona endeksli değişken faiz uygulanan 1 yıldan uzun vadelilerde % 0.

TL cinsinden mevduat gelirleri için az önce söylediğimiz stopaj oranları katılım bankaları tarafından katılma hesabı karşılığı ödenen kar payları içinde geçerli. 

Şimdi de döviz cinsinden tevdiat ve katılma hesaplarında stopaj oranlarına bir bakalım:

·       Vadesiz, ihbarlı veya 1 yıla kadar vadeli hesaplarda %20,

·       1 yıldan uzun vadeli hesaplarda %18.

Anapara kur farkım vergilendiriliyor mu? - Hayır. Faiz geliriniz stopaja tabi tutuluyor sadece.

Başkaca yatırımlarım vardı. Bunlardan zarar etmiştim. Mevduat faiz gelirimi o zararlarımdan mahsup edebilir miyim? - Hayır.

Gelelim yurtdışında mevduatlarınızdan elde ettiğiniz faiz gelirlerinin vergilendirilmesine.  Bu durumda iş size düşüyor. Zira yurtdışından elde ettiğiniz faiz geliri 2020 yılı için 2,600 TL’den fazla ise beyanname vermeniz gerekecek.

Yurtdışı mevduatlara dair en çok merak edilen husus ise şu: “Mesela yurtdışındaki bankada vadeli bir mevduat yapmıştım. Yıl içinde vade bitti. Ama ben paramı hiç çekmedim. Türkiye’ye de getirmedim. Ana paramın üzerine biriken faiz ile birlikte tekrar mevduata bağladım. Beyanname vermem gerekmez, öyle değil mi?” - Hayır, maalesef öyle değil. Vadeli bir mevduat yaptıysanız ve vade dolup lehinize faiz tahakkuku gerçekleşmişse, o faizi Türkiye’ye getirin veya getirmeyin, beyan etmeniz lazım.

Anapara kur farkım vergilendiriliyor mu? - Yine Hayır.

Ne zaman beyanname vermem lazım ve ne zaman vergi ödeyeceğim? –Beyan edilmesi gereken gelirlerin,

takip eden yılın (yani mesela 2020 için 2021 yılının) Mart ayının ilk 25 günü içinde yıllık gelir vergisi

beyannamesi ile beyan edilmesi lazım. Üzerinde gösterilen verginin de, ilkinin Mart, ikincisinin de

Temmuz ayı sonuna kadar olmak üzere, iki eşit taksitle ödenmesi gerekiyor.

Son olarak bir de ters- repo gelirlerinize bakalım. Ama öncelikle repo neydi onu bir anımsayalım isterseniz. Repo bir menkul kıymetin geri alım vaadiyle satım işlemi, ters repo ise bu işlemin tam tersiydi. Yani bir yatırım kuruluşunun paraya ihtiyacı var, sizin de nemalandırmak istediğiniz nakdiniz var. Siz o yatırım kuruluşuna bir nevi borç veriyorsunuz, aynı mevduat gibi, ama o da teminat olarak elindeki menkul kıymetleri size veriyor. Vadede size anapara ve faizinizi ödüyor, siz de aslında teminat için aldığınız menkul kıymetleri ona iade ediyorsunuz. Başka bir deyişle söz konusu yatırım kuruluşu menkul kıymetleri geri satın alıyor sizden. Repo yapıyor. Yatırımcı olarak siz de ters-repo yapmış oluyor, ters-repo’dan bir Menkul Sermaye İradı elde etmiş oluyorsunuz. Peki yaptığınız ters repo işlemi nedeniyle elde ettiğiniz gelir nasıl vergilendirilecek? %15 stopaja tabi olacak. Bu stopaj nihai vergi. Ayrıca beyanname vermenize gerek yok. Tıpkı mevduat faizlerinde olduğu gibi.

Yurtdışında ters repo geliri elde ederseniz vergilemeniz aynı mı olacak? Hayır, bu gelir 2020 yılında 2,600 TL’den fazla ise beyanname vermeniz gerekecek. Tıpkı mevduat faizlerinde olduğu gibi.

Böylece bu podcast serimizin dokuzuncu bölümünün sonuna gelmiş bulunuyoruz. Uykuya dalmadan buraya kadar gelmiş olduğunuz için özür diliyorum. Bir sonraki bölümde buluşuncaya kadar keyifli, sağlıklı, bol kazanç ve az vergili günler diliyorum.