Egeree Oromiyaa- EOs Podcast

Ji’oomeetirii Oromummaa fi haala Oromoo yeroo ammaa irratti Dr. Moosisaa Aagaa Hayyuu Herreegaa waliin tutti goone.

CHALA ABATE Season 1 Episode 213

aanaa2013@gmail.com

Ji'oometirii Oromummaa
 CBB: 04-04-2025- Dr Mosisa Aagaa, hayyuu Herreegaa fi qabsaawaa Oromoo waliin CBB irratti marii goona.
nuwaliin turaa

https://www.youtube.com/live/tIQU4jGL08Y?si=S_rFGJVDRjXKSpiz

"Ji’oomeetrii Oromummaa"
       ~~~~~
Waraqaa mata-dureen "Ji'oomeetrii Oromummaa" jettu kana nama hedduu tu na gaafata. Eeyyee, Waxabajjii, bara 1994 ture kanan barreesse. Waggaa 29 har’aa ta’uusaa ti. Jalqaba barruulee eebbaa (graduation bulletin) kan Dhaabbata Leenjii Barsiisotaa Adaamaa (Adama TTI) irratti maxxante. Itti aansee barruulee eebbaa barattoota Oromoo Yuuniversiitii Finfinnee, boodarras barruulee yeroo sana Afaan Oromoon qophooftu "Madda Walaabuu" jedhamtu irratti maxxante. Fuula 4 duwwaa qabdi. Garuu, barruun sun kan namoonni na beekanis, na hin beeknes ittiin na yaadatan taate.
Mee yoo yeroo qabaattaniif dubbisaa, waan yeroo sana ani akeekee barreesse har'allee dhugaa dhaa laata? Kan suuraan maxxane yoo dubbifamu dideef, text-version kunoo asitti maxxanseera.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Ji'oomeetrii Oromummaa
            ——-
Xiinxala  Herregaa Barsiisaa Moosisaa Galataa Aagaatiin
Waxabajjii, bara 1994 – Instituutii Leenjii Barsiisota Adaamaatti barreeffame.
       ———-
1. Seensa
         ~~~~~
      Barruu kana keessatti maalummaa Oromoo ilaalchisee hiikoon (definitions) adda-addaa kennamaniiru. Jechootni haaraan, pooschuleetotnii (postulates) fi tiyeeramootni (theorems) kennaman hundi kanneen barreessaa barruu kanaatiin moggaafamani dha.
      Akka amantee bareessaa kanaatti, namni tokko "ani Oromoo dha" ofiin jechuun duratti, ulaagaalee barruu kana keessatti kennaman kan guutu ta'uu isaa mirkaneeffachuu qaba.  Oromoo guutuu ta'uudhaafis ulaagaalee kennaman  keessaa  kan jalaa hir'atan yoo jiraatan dafee  of sirreessuuf isa  gargaara. Kana malees fira  isaa fi diina  isaa  akka  adda  baafatuuf gorsa gaarii ta'a.
Barreeffamni kun ilmaan Oromoo of dagatanii jiran of barsiisee tokkummaa Oromoo Oromummaa irratti hundaa’e akka jabeessu hawwii barreessaa kanaa ti.

2. Pooschuleetota Oromummaa
         ~~~~~
       Bara   durii  nama Oromoo jedhamu tokko tu ture. Oromoonis ilmaan lama dhalchee  qaba  ture. Inni angafaa Boorana, inni quxisuu Baareentummaa jedhamu. Booranaa fi Baareentummaanis ijoollee horan. Ijoolleen  isaanis ijoollee  horan. Akka kanaan wal horuun ittuma  fufee  bara  dheeraa  keessatti  sabni Oromoo jedhammu gaanfa Afrikaatti argamuu danda’ee jira. 
Hiikoo 2.1. Hidda tartiiba Oromoon itti wal hore ibsu hidda hortee Oromoo jenna.
Hiikoo 2.2. Dachee gaanfa Afrikaatti argamu keessaa dagni (territory) sabni Oromoo bara  dheeraatiif dhuunfaa  isaa  godhatee, irratti wal horee jiraachaa turee fi jiru  walitti qabaatti Oromiyaa jedhama. Oromiyaa jechuunis biyya Oromoo jechuu dha.
Hiikoo 2.3. 
a) Namni Oromiyaa keessa jiraachaa jiru tokko karaa hadha isa ykn karaa abbaa isaa yammuu duubatti  lakkaa'amu hidda  hortee Oromoo keessa kan jiru yoo ta'e Oromoo Dhiigaa jedhama.
b) Namni jireenyi isaa Oromiyaa keessa hin ta 'iin tokko karaa haadha isaas karaa abba   isaas yoo hidda hortee Oromoo keessa jiraate qofa Oromoo Dhiigaa jedhama.
c) Namni  karaa haadha isaa ykn  karaa abbaa isaa qofa hidda  hortee Oromoo keessa jinu tokko Oromiya irraa ala jiraachaa turee yoo Oromiyaatti deebi'e, guyyaa  Oromiyaa seenee qabee Oromoo Dhiigaa jedhama.
Hiikoo 2.4. Namni tokko yoo afaan Oromoo sirriitti  dubbachuu danda'a ta'e Oromooo Afaanii  jedhama.
Hubadhu:
a) Oromoon Afaanii  hundi Oromoo Dhiigaa  miti.
b) Oromoon Dhiigaa hundi  Oromoo Afaanii miti.

Support the show

People on this episode