Op Forteiland Pampus stonden vanaf 1895 twee enorme dubbele kanonnen opgesteld. Zo kon in oorlogstijd een aanval vanaf de Zuiderzee worden tegengegaan. Tweehonderd militairen waren daarvoor nodig, en die moesten drie maanden lang – afgezonderd en geheel zelfvoorzienend – op het eiland kunnen blijven. Caspar Stalenhoef gaat met directeur Tom van Nouhuys naar het eiland. De militaire functie is verdwenen, maar het gebruik ervan is nog altijd gericht op zelfvoorziening en duurzaamheid.

Op de collectieportal kun je een afbeelding zien van het voorpantser waar deze aflevering mee begint.

Gooise Museumschatten is een programma van regioconservator Gooi &Vecht Laura Grijns en wordt mede mogelijk gemaakt met steun van de provincie Noord-Holland. Podcastproductie: Caspar Stalenhoef. Muziek: ‘Borough’ en ‘Palms Down’ van Blue Dot Sessions.

Elke dag worden we overspoeld door nieuwsfoto’s. Die laten zien wat er in de wereld is gebeurd, maar die foto’s laten ook veel dingen níet zien. Op school leren we begrijpend lezen, maar deze aflevering van Gooise Museumschatten is een pleidooi voor begrijpend bééldlezen. Daarom verzamelt Museum Hilversum nieuwsfotografie. Caspar Stalenhoef spreekt daarover met Marc Prüst.

De besproken foto’s kun je hier in de Collectieportal bekijken:
- Pim Fortuyn en Ad Melkert op 6 maart 2002, gemaakt door Marcel Antonisse;
- Zorgmedewerker aan het begin van de coronacrisis, 11 april 2020, gemaakt door Jiri Büller;
- Sigrid Kaag dansend op tafel, 17 maart 2021, gemaakt door Martijn Beekman.

Gooise Museumschatten is een programma van Gooi & Vecht-regioconservator Laura Grijns en wordt mede mogelijk gemaakt met steun van de provincie Noord-Holland. Podcastproductie: Caspar Stalenhoef. Muziek: ‘Borough’, ‘Mosic’ en ‘Palms Down’ van Blue Dot Sessions.

Streekdracht is tot in de periode voor de Tweede Wereldoorlog nog overal in Nederland te zien. Wat vooral opvalt is de hoofdbedekking voor vrouwen. Dat begint met mutsen of kappen die eenvoudig en functioneel zijn, maar langzaamaan worden die steeds groter en opzichtiger. Over de modeverschijnselen binnen de Gooise streekdracht spreekt Caspar Stalenhoef met streekdrachtexpert Jankees Goud.

Links naar de collectieportal:
- Streekdracht uit Huizen: zilveren oorijzer met gouden stiften, hier werd een oorijzermuts overheen gedragen;
- Hoge oorijzermuts;
- Streekdracht voor doordeweeks: de isabee.

Een programma van de samenwerkende musea in Gooi & Vecht
Podcastproductie: Caspar Stalenhoef
Samenstelling en eindredactie:  Laura Grijns, regioconservator
Muziek: ‘Borough’, ‘Trek VX’, ‘Di Breun’, ‘Quarry Clouds’ en ‘Palms Down’ door Blue Dot Sessions 

Deze podcast is mede mogelijk gemaakt met steun van de provincie Noord-Holland

Vanaf 1642 gaan twee heel verschillende mannen met elkaar samenwerken. De Nederlandse zakenman Louis de Geer (1587-1652), rijk geworden door de verkoop van wapens en bekend als de ‘kanonnenkoning van Europa’, zoekt contact met de Tsjechische theoloog en onderwijshervormer Jan Amos Comenius (1592-1670), die zich juist inzet voor vrede. Caspar Stalenhoef spreekt met John Exalto, directeur van het Comenius Museum, over wat deze mannen bij elkaar bracht.

Collectieportal:
- Bekijk de collectie van het Comenius Museum
- Portret van Louis de Geer
- Portret van Laurens de Geer

Wil je meer te weten komen over Comenius? Luister dan naar aflevering 2 van Gooise Grensverleggers, via Apple Podcasts of Spotify.


Een programma van de samenwerkende musea in Gooi & Vecht
Podcastproductie: Caspar Stalenhoef
Samenstelling en eindredactie:  Laura Grijns, regioconservator
Muziek: ‘Borough’, ‘Di Breun’, ‘St. Augustine Red’, ‘Quarry Clouds’ en ‘Palms Down’ door Blue Dot Sessions 
Deze podcast is mede mogelijk gemaakt met steun van de provincie Noord-Holland

In het keukenvertrek van het Muiderslot staat een houten kast waar je zo aan voorbij kunt lopen, maar waar een heel verhaal achter zit. Het gaat van tulpen naar lust en liefde én het gaat dwars door de eeuwen heen, van de 16e, via de 17e naar de 20e eeuw, waar we ons in de 21e eeuw nog altijd over kunnen verbazen. Caspar Stalenhoef spreekt met Bjorn Storm van het Muiderslot.

Links:
- De beschilderde buffetkast
- Doorzoek de collectieportal op ‘hout’

Een programma van de samenwerkende musea in Gooi & Vecht
Podcastproductie: Caspar Stalenhoef
Samenstelling en eindredactie:  Laura Grijns, regioconservator
Muziek: ‘Borough’, ‘Di Breun’, ‘St. Augustine Red’ en ‘Palms Down’ door Blue Dot Sessions 
Deze podcast is mede mogelijk gemaakt met steun van de provincie Noord-Holland

Cornelis Kraijenhoff (1758–1840) wilde wetenschapper worden, maar maakte tegen wil en dank carrière in het leger en de politiek. Terwijl op het Nederlands grondgebied tussen 1795 en 1815 meerdere machtswisselingen plaatsvonden, behield Kraijenhoff zijn positie. Telkens werd hij door de wisselende machthebbers aangehouden om zijn militaire talent, terwijl hij zelf veel liever met wetenschap bezig was. Caspar Stalenhoef spreekt daarover met Pieter Koudijs van het Nederlands Vestingmuseum.

Links
- Doorzoek de collectieportal op ‘zilver’
- Ridder Grootkruis der Militaire Willems-Orde, in 1823 uitgereikt aan Cornelis Kraijenhoff

Een programma van de samenwerkende musea in Gooi & Vecht
Podcastproductie: Caspar Stalenhoef
Samenstelling en eindredactie:  Laura Grijns, regioconservator
Muziek: ‘Borough’, ‘Aloscape 2, ‘Di Breun’, ‘Quarry Clouds’ en ‘Palms Down’ door Blue Dot Sessions 
Deze podcast is mede mogelijk gemaakt met steun van de provincie Noord-Holland

Op een warme zomerdag in 1899, in het dan nog boerendorp Blaricum, loopt een boer op klompen met een kruiwagen naar een schuur. Op zijn erf wordt dit zonovergoten tafereel vastgelegd door een 33-jarige schilder die uit Zwolle komt, maar net terug is van een aantal jaren in Brussel en Parijs. Daar heeft hij geleerd met zoveel licht en kleur te schilderen dat het kunstpubliek in Nederland nog zo’n tien jaar nodig zal hebben om dat te gaan waarderen. Caspar Stalenhoef spreekt daarover met Anne van Lienden, conservator bij Singer Laren.

Link:
- Co Breman (1865-1938), Boerenerf (1899), op de collectieportal

Een programma van de samenwerkende musea in Gooi & Vecht
Podcastproductie: Caspar Stalenhoef
Samenstelling en eindredactie:  Laura Grijns, regioconservator
Muziek: ‘Borough’, ‘Remsen’, ‘Quarry Clouds’ en ‘Palms Down’ door Blue Dot Sessions 
Deze podcast is mede mogelijk gemaakt met steun van de provincie Noord-Holland

Vanaf ongeveer 1850 groeit Hilversum snel. Een van de nieuwe villawijken in het noordwesten van de gemeente is het Diergaardepark, dat wordt opgeleverd in 1909. Het verhaal daarachter begint met een grote verzameling zeldzame zoogdieren, vogels, struiken en bomen, en loopt uit op het dramatische einde van het huwelijk tussen Frans Ernst Blaauw (1860–1936) en Louise Digna Catharina Six (1862–1934). Caspar Stalenhoef spreekt daarover met Nora Bosscher, collectiebeheerder van Gemeente Hilversum.

Links:
- Straatnaambord (1909–1968) van de Gnoelaan in het Diergaardepark
- ‘Hilversum ontkiemt’, tentoonstelling in het Silverpoint-gebouw in Hilversum
- Natuurgebied Gooilust, waar Blaauw zijn dieren en planten verzamelde; nagelaten aan Natuurmonumenten
- Diergaardepark in Hilversum, op Google Maps
- Poppenhuis van Louise Blaauw-Six, in het Frans Hals Museum

Een programma van de samenwerkende musea in Gooi & Vecht
Podcastproductie: Caspar Stalenhoef
Samenstelling en eindredactie:  Laura Grijns, regioconservator
Muziek: ‘Borough’, ‘Remsen’, ‘Quarry Clouds’ en ‘Palms Down’ door Blue Dot Sessions 
Deze podcast is mede mogelijk gemaakt met steun van de provincie Noord-Holland

Het is nog altijd goed zoeken in museumcollecties: voorwerpen die zijn gemaakt door of voor vrouwen. Helemaal als het bijvoorbeeld over de middeleeuwen gaat. In het Muiderslot is het enige voorwerp uit de middeleeuwen dat van een vrouw is geweest een gouden ring met een paarse edelsteen. Caspar Stalenhoef spreekt erover met Linda Coppens, medewerker publiek en educatie bij het Muiderslot.

Links naar de collectieportal:
- De ring;
- Jan Adam Kruseman, Neêrlands dicht'ren Rei, vereenigd bij den ridder Hooft, op het Slot te Muiden (De Muiderkring met o.a. met o.a. Anna en Maria Tesselschade Roemersdochter Visscher)
- Gerard Honthorst, Concert Champêtre, schilderij van de halfnaakte vrouwen en herders.

Een programma van de samenwerkende musea in Gooi & Vecht
Podcastproductie: Caspar Stalenhoef
Samenstelling en eindredactie:  Laura Grijns, regioconservator
Muziek: ‘Borough’ en ‘Palms Down’ van Blue Dot Sessions 
Deze podcast is mede mogelijk gemaakt met steun van de provincie Noord-Holland

In Kasteel-Museum Sypesteyn zijn alle geschilderde portretten van één familie. Je kunt daardoor zien wat er verandert in meer dan driehonderd jaar Nederlandse portretschilderkunst. Bijvoorbeeld hoe verschillend deze mensen wilden dat er naar hen werd gekeken. Caspar Stalenhoef spreekt daarover met Rik van Wegen, conservator van Kasteel-Museum Sypesteyn in Loosdrecht.

Besproken voorbeelden, met links naar de collectieportal:

- Portretten door Michiel van Mierevelt (1626) en deze
- Portret van Maria van Sypesteyn (1685)
- Portret door Frans Decker (1732)
- Portretten door Wybrand Hendriks (1792) en deze
- Kinderen als kinderen door Cornelis Troost (1727)

Tip! Beluister ook aflevering 4 van Gooise Grensverleggers, over het droomkasteel van Henri van Sypesteyn.

CREDITS
Een programma van de samenwerkende musea in Gooi & Vecht
Podcastproductie: Caspar Stalenhoef
Samenstelling en eindredactie:  Laura Grijns, regioconservator
Muziek: ‘Borough’, ‘Ash and Mirage’, ‘Plate Glass’ en ‘Palms Down’ van Blue Dot Sessions 
Deze podcast is mede mogelijk gemaakt met steun van de provincie Noord-Holland

Rembrandts ‘Portret van een oude man’ (1660-1665) hangt in Florence, en het is door minstens twee kopiisten meerdere keren nageschilderd. Twee van die kopieën zijn nu in het bezit van het Comenius Museum in Naarden, want… de ‘oude man’ is hoogstwaarschijnlijk Jan Amos Comenius (1592-1670). Caspar Stalenhoef spreekt met de directeur van het Comenius Museum, John Exalto.

Klik hier om de Rembrandt-kopie te bekijken in de collectieportal. 

Tip! Beluister ook aflevering 2 van Gooise Grensverleggers, over Comenius: onderwijshervormer in Europa, begraven in Naarden.

CREDITS

Een programma van de samenwerkende musea in Gooi & Vecht
Podcastproductie: Caspar Stalenhoef
Samenstelling en eindredactie:  Laura Grijns, regioconservator
Muziek: ‘Borough’ en ‘Palms Down’ van Blue Dot Sessions 
Deze podcast is mede mogelijk gemaakt met steun van de provincie Noord-Holland

In de achttiende eeuw werd voor het eerst op Europese bodem porselein gemaakt, in plaats van het te importeren uit China. Vanaf 1759 gebeurde dat ook in Nederland: een invloedrijke bestuurder en zakenman haalde internationale vaklieden naar Weesp om aldaar hoogwaardig porselein te gaan maken. Door de hoge kwaliteit is dat porselein zeer gewild onder verzamelaars en musea. In Museum Weesp spreekt Caspar Stalenhoef met conservator Lisette Zijp. 

Klik hier om het theebusje te bekijken in de collectieportal. 

Tip! Luister ook aflevering 1 van Gooise Museumschatten over porselein uit Loosdrecht, dat gemaakt werd na het faillissement van de fabriek in Weesp. 

CREDITS

Een programma van de samenwerkende musea in Gooi & Vecht
Podcastproductie: Caspar Stalenhoef
Samenstelling en eindredactie:  Laura Grijns, regioconservator
Muziek: ‘Borough’ en ‘Palms Down’ van Blue Dot Sessions 
Deze podcast is mede mogelijk gemaakt met steun van de provincie Noord-Holland

Bijna iedereen kent wel De Denker, het beeldhouwwerk van Auguste Rodin (1840–1917). Maar niet iedereen weet waar die voorovergebogen man, zittend op een rotsblok, nou eigenlijk over nadenkt. Daar blijkt een heel verhaal achter te zitten, dat we in deze podcast gaan vertellen. Caspar Stalenhoef spreekt Jan Rudolph de Lorm, directeur van museum Singer Laren.

Klik hier om de collectieportal te doorzoeken op ‘brons’, inclusief de zeven Rodin-beelden van Singer Laren.

Muziek: ‘Borough’, ‘Plate Glass’ en ‘Palms Down’ van Blue Dot Sessions
Podcastproductie: Caspar Stalenhoef

Deze podcast is mede mogelijk gemaakt met steun van de provincie Noord-Holland

Vanaf eind 1813 zijn de inwoners van Naarden een halfjaar lang van de buitenwereld afgesloten. De vestingstad is bezet door het Franse leger: ongeveer 2300 soldaten die zich weigeren over te geven, ondanks de verliezen van Napoleon.  De Naardenaren kunnen alleen nog in het geheim communiceren met de buitenwereld: met postduifbriefjes, waarvan er één bewaard is gebleven. Hierover spreekt Caspar Stalenhoef met Pieter Koudijs, directeur van het Nederlands Vestingmuseum.

Dit briefje is een van de vele Gooise museumschatten die te vinden zijn in de collectieportal van de Samenwerkende Musea in Gooi & Vecht. Klik hier om de collectieportal te doorzoeken op brieven.

Muziek: ‘Borough’ en ‘Palms Down’ van Blue Dot Sessions
Podcastproductie: Caspar Stalenhoef
Een programma van de samenwerkende musea in Gooi & Vecht, samenstelling en eindredactie:  Laura Grijns, regioconservator.
Deze podcast is mede mogelijk gemaakt met steun van de provincie Noord-Holland.

Vanaf 1774 was Loosdrecht tien jaar lang de enige plek in Nederland waar porselein gemaakt werd. Het was bovendien een werkgelegenheidsproject: dominee Joannes de Mol (1726-1782) begon de porseleinfabriek om de arme inwoners van Loosdrecht aan werk en een inkomen te helpen. Hierover spreekt Caspar Stalenhoef met Rik van Wegen, conservator van Kasteel-Museum Sypesteyn.

Dit porselein is een van de vele Gooise museumschatten die te vinden zijn in de collectieportal van de Samenwerkende Musea in Gooi & Vecht. Klik hier om de collectieportal te doorzoeken op porselein.

Een programma van de samenwerkende musea in Gooi & Vecht
Podcastproductie: Caspar Stalenhoef
Samenstelling en eindredactie:  Laura Grijns, regioconservator
Muziek: ‘Borough’ en ‘Palms Down’ van Blue Dot Sessions

Deze podcast is mede mogelijk gemaakt met steun van de provincie Noord-Holland.

In 2015 opende Koningin Máxima het Papageno Huis in Laren, dat is opgericht voor jongeren met autisme. Dat huis is een project van de Stichting Papageno, die in 1997 is opgericht door Aaltje van Zweden-van Buuren en haar man Jaap van Zweden. Voor een volle zaal met publiek spreekt Jan Rudolph de Lorm (directeur Singer Laren) met Aaltje over haar ervaringen als moeder van een autistische zoon, die ertoe geleid hebben om ook hulp te organiseren voor ándere ouders met autistische kinderen.

Dit is de laatste van tien afleveren over Gooise Grensverleggers. Klik in je podcast-app op ‘Volg’ zodat in de toekomst een nieuw seizoen met nieuwe afleveringen vanzelf bij je binnenkomt.

Muziek: ‘Borough’ en ‘Kvelden Trapp’ van Blue Dot Sessions
Podcastproductie: Caspar Stalenhoef
Een programma van de samenwerkende musea in Gooi & Vecht, samenstelling en eindredactie:  Laura Grijns, regioconservator.

In 1909 begint kunstenaar Jan Sluijters een nieuw leven in Laren, in pension Vita Nuova. Dat gebouw staat er nog altijd, al heeft het landelijke uitzicht plaatsgemaakt voor de A1. Het werk dat Sluijters daar maakte wordt tot de hoogtepunten van zijn oeuvre gerekend. Deze aflevering gaat over dat werk en waarom hij dat juist hier maakte, in het Gooi. In het depot van museum Singer Laren spreekt Caspar Stalenhoef met junior conservator Roby Boes over de onlangs flink gegroeide collectie Sluijters.

Muziek: ‘Borough’ en ‘Kvelden Trapp’ van Blue Dot Sessions
Podcastproductie: Caspar Stalenhoef
Een programma van de samenwerkende musea in Gooi & Vecht, samenstelling en eindredactie:  Laura Grijns, regioconservator.

Rond 1900 ontstaan er in het Gooi idealistische gemeenschappen of kolonies, bevolkt door wereldverbeteraars die de grote steden ontvluchten en het allemaal anders – en vooral zélf – willen doen. Hoogleraar Jacob van Rees, arts en schrijver Frederik van Eeden en schrijver Nescio beginnen allemaal hun eigen leefgemeenschappen, waarin het idealisme al vlug met de realiteit geconfronteerd werd. Caspar Stalenhoef gaat daarover in gesprek met Diana Kostman (gastconservator bij het Huizer Museum) en Maurits Verhoeff (Nescio-kenner).

Muziek: Muziek: ‘Borough’ en ‘Kvelden Trapp’ van Blue Dot Sessions
Podcastproductie: Caspar Stalenhoef
Een programma van de samenwerkende musea in Gooi & Vecht, samenstelling en eindredactie:  Laura Grijns, regioconservator.

Vanaf 1915 is architect Willem Marinus Dudok verantwoordelijk voor de stadsuitbreidingen van Hilversum. Door de industrialisatie dreigt een ongebreidelde groei, waaraan Dudok paal en perk wil stellen. Met militaire precisie zorgt hij voor een balans tussen klein en groot: tussen mens, natuur en bebouwing. Die visie is het sterkst tot uiting gekomen in het Raadhuis van Hilversum: een ‘Gesamtkunstwerk’ en icoon van moderne architectuur. In het Raadhuis spreekt Caspar Stalenhoef met architectuurhistoricus Joke Reichardt en met Irmgard van Koningsbruggen, voorzitter van het Dudok Architectuurcentrum.

Muziek: Muziek: ‘Borough’ en ‘Kvelden Trapp’ van Blue Dot Sessions
Podcastproductie: Caspar Stalenhoef
Een programma van de samenwerkende musea in Gooi & Vecht, samenstelling en eindredactie:  Laura Grijns, regioconservator.

Ook al vertellen we in deze podcastserie juist de verhalen van vóór de Gooise glitter en glamour, toch kunnen we ook in de televisiewereld echte grensverleggers aanwijzen, en dan valt op dat daar relatief veel vrouwen tussen zitten. Laura Grijns spreekt daarover met Eppo van Nispen tot Sevenaer, directeur van het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid, en met Stef van Breugel, directeur van Museum Hilversum.

Muziek: ‘Borough’ en ‘Kvelden Trapp’ van Blue Dot Sessions 
Podcastproductie: Caspar Stalenhoef

In Weesp maakten vader, zoon en kleinzoon Van Houten van hun chocolade een wereldmerk. Aan de basis van dat succes lag een baanbrekende uitvinding, die nog altijd op verpakkingen van cacaopoeder is terug te vinden: ‘Dutch Process’. In Museum Weesp spreekt Caspar Stalenhoef met conservator Lisette Zijp.

Muziek: ‘Borough’ en ‘Kvelden Trapp’ van Blue Dot Sessions
Podcastproductie: Caspar Stalenhoef
Een programma van de samenwerkende musea in Gooi & Vecht, samenstelling en eindredactie:  Laura Grijns, regioconservator.

Jonkheer Henri van Sypesteyn verzamelde alles over zijn rijke familiegeschiedenis en de geschiedenis van Nederland. Om die verzameling tentoon te stellen bouwde hij vanaf 1912 in Loosdrecht een kasteel, op de plek van het middeleeuwse stamslot van zijn familie, althans... dat dácht hij. Caspar Stalenhoef bezoekt Kasteel-Museum Sypesteyn in Loosdrecht, waar hij wordt rondgeleid door conservator Rik van Wegen.

Muziek: ‘Borough’ en ‘Kvelden Trapp’ van Blue Dot Sessions
Podcastproductie: Caspar Stalenhoef
Een programma van de samenwerkende musea in Gooi & Vecht, samenstelling en eindredactie:  Laura Grijns, regioconservator.

Toen de 18-jarige Jan Hamdorff de herberg van zijn overleden vader erfde, was hij nog een Larense boerenjongen. Toen hij zelf in 1931 overleed, had hij zich ontwikkeld tot een hotelbaas en cultureel ondernemer die overal mogelijkheden zag. Tot ver na zijn dood hebben zijn initiatieven Laren op de kaart gezet als kunstenaarsdorp. Caspar Stalenhoef spreekt met conservator Anne van Lienden (Singer Laren).

Muziek: ‘Borough’ en ‘Kvelden Trapp’ van Blue Dot Sessions
Podcastproductie: Caspar Stalenhoef
Een programma van de samenwerkende musea in Gooi & Vecht, samenstelling en eindredactie:  Laura Grijns, regioconservator.

In Naarden, in een kleine kapel, ligt al meer dan 350 jaar een Tsjechische onderwijshervormer begraven. Jaarlijks komen er een paar duizend Tsjechen naar de Gooise vestingstad om het graf te bezoeken. Jan Amos Comenius hervormde in de zeventiende eeuw het onderwijs in vele Europese landen. Waarom hij uiteindelijk naar Nederland kwam en werd begraven in Naarden, daarover gaat deze aflevering. Caspar Stalenhoef spreekt met John Exalto van het Comenius Museum in Naarden.

Muziek: ‘Borough’ en ‘Kvelden Trapp’ van Blue Dot Sessions
Productie en redactie : Caspar Stalenhoef
Een programma van de samenwerkende musea in Gooi & Vecht, samenstelling en eindredactie:  Laura Grijns, regioconservator.

Toen Laren en Blaricum nog boerendorpen waren vonden kunstenaars er een inspirerende en goedkope omgeving om in te werken. Toen Piet Mondriaan daar verbleef, van 1914 tot 1919, maakte hij een doorbraak in zijn manier van schilderen, in ateliers die vaak niet meer voorstelden dan eenvoudige schuren. In deze aflevering spreekt Caspar Stalenhoef met Mariëtte Heyning (Dooyewaard Stichting Blaricum) en Jan Rudolph de Lorm (Singer Laren).

Muziek: ‘Borough’ en ‘Kvelden Trapp’ van Blue Dot Sessions
Een programma van de samenwerkende musea in Gooi & Vecht, samenstelling en eindredactie:  Laura Grijns, regioconservator.