Finding True North by EO Greece

Με τον Δημήτρη Μέμο, CEO της hoper

• EO Greece • Season 4 • Episode 3

Share episode

«Όταν ηγείσαι μίας ομάδας, ενός οργανισμού, καλώς ή κακώς, είσαι και το role model της υπόλοιπης ομάδας… κάποια μέλη… βλέπουν στις συμπεριφορές σου αυτό που είτε θέλουν είτε θεωρούν ότι θα γίνουν οι ίδιοι μεθαύριο… Από το in the business στο on the business, ουσιαστικά αποφασίζεις ότι πρέπει να ασχολείσαι με τα σημαντικά… Δίνουμε χώρο στους υπόλοιπους ανθρώπους στην ομάδα μας να εξελιχθούν και αυτοί… in the long run είναι καλό για όλους.» 

Το S04E03 του Finding True North φιλοξενεί τον Δημήτρη Μέμο. Ο Δημήτρης είναι ένας έμπειρος επιχειρηματίας με ιστορικό επιτυχημένων ventures, γνωστός ως πρώην CEO της MarineTraffic, μιας κορυφαίας πλατφόρμας ναυτιλιακής παρακολούθησης. Μετά από ένα επιτυχημένο exit, αποφάσισε να ακολουθήσει μια νέα διαδρομή, ιδρύοντας την hoper, την πρώτη αεροπορική εταιρεία ελικοπτέρων στην Ελλάδα με στόχο τη βελτίωση της προσβασιμότητας στα ελληνικά νησιά. Η επιχειρηματική του πορεία χαρακτηρίζεται από μια διαρκή αναζήτηση αξίας και καινοτομίας. 

Στη συνέντευξή του, ο Δημήτρης μοιράζεται πολύτιμα μαθήματα για το scaling επιχειρήσεων, τη σημασία της κουλτούρας και τη μετάβαση από το “in the business” στο “on the business”. Μιλά για το πώς η εμπιστοσύνη στην ομάδα και η διαφάνεια στις σχέσεις μπορούν να απελευθερώσουν χρόνο και να οδηγήσουν σε μεγαλύτερη επιτυχία, ενώ αναλύει το πώς προσεγγίζει τις δύσκολες συζητήσεις που ξεκλειδώνουν τις σχέσεις στο εργασιακό περιβάλλον. Επιπλέον, τονίζει το πόσο σημαντικό είναι να έχει ένας επιχειρηματίας διεθνή ερεθίσματα και να ξεπερνά τα τοπικά όρια σκέψης, ώστε να αναπτύξει μια think big νοοτροπία. 

Ακούστε το επεισόδιο για να ανακαλύψετε: 

  • Γιατί είναι σημαντικό να “let things go”. 
  • Πώς να στρέψουμε την προσοχή μας στο “on the business” αντί στο “in the business”. 
  • Τη σπουδαιότητα των συζητήσεων κατά τη λήψη δύσκολων αποφάσεων. 
  • Πώς μπορούμε να αντιμετωπίζουμε τις τύψεις που μπορεί να έχουμε ως ηγέτες. 
  • Γιατί ο ηγέτης πρέπει να δίνει το παράδειγμα, τονίζοντας την αξία της ισορροπίας μεταξύ προσωπικής και επαγγελματικής ζωής. 
  • Γιατί η προσωπική εξέλιξη είναι θεμέλιος λίθος για την επαγγελματική επιτυχία. 
  • Ποια ήταν το realizations του Δημήτρη μέσα από την ενασχόλησή του με το EO. 

Αναφορές: 

Καλώς ήρθατε. Είμαι ο Βαγγέλης Δαβιτίδης, μέλος του EO Greece, ενός οργανισμού επιχειρηματιών που έχουμε κοινό στόχο τη συνεχή εξέλιξη σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο ή όπως λέμε, we transform the lives of those that transform the world. Μαζί με τη Σουζάνα Θεοδωρίδου, η οποία είναι μέλος του Accelerator του EO Greece, συνδημιουργούμε το podcast του EO, που στόχο έχει να εξανθρωπίσει την επιχειρηματικότητα, φέρνοντας στο προσκήνιο επιχειρηματίες που μιλούν όχι μόνο για τις επιτυχίες τους, αλλά και για τις αδυναμίες τους και για τα λάθη τους και όσα τους βοήθησαν να εξελιχθούν και να γίνουν καλύτεροι ηγέτες. Σήμερα έχουμε τη χαρά να φιλοξενούμε τον Δημήτρη Μέμο, εξ CEO της MarineTraffic, που μετά από ένα επιτυχημένο exit θα μας πει και τα νέα του ventures. Καλώς ήρθες, Δημήτρη. Καλημέρα ή καλησπέρα για όποιον το δει απόγευμα, αν και προτείνεται για πρωί αυτό το podcast γιατί θα είναι πολύ ενδιαφέρον. Ευχαριστώ για την πρόσκληση, Βαγγέλη και Σουζάνα. Εμείς ευχαριστούμε που ήρθες, Δημήτρη, γιατί ξέρουμε ότι δεν σου αρέσει να εμφανίζεσαι πολύ συχνά και να μιλάς. Ισχύει, ισχύει. Γιατί ξέρω ότι είμαι πολύ κακός στις εμφανίσεις τέτοιου είδους, οπότε προτιμώ να γλυτώνω τον κόσμο από το χάσιμο του χρόνου τους. Ωραία, Δημήτρη, πάμε κατευθείαν στο ψητό. Είχες ένα επιτυχημένο exit με την πρώην εταιρεία σου, τη MarineTraffic. Θέλεις να μας διηγηθείς λίγο πώς ήταν αυτό το ταξίδι χρόνων στην εταιρεία και τι σε οδήγησε να πάρεις την απόφαση για το exit και ψυχολογικά αν ήταν εύκολη ή δύσκολη απόφαση και νομίζω θα έχει ενδιαφέρον να συζητήσουμε για αυτό το exit. Μου βάζεις μεγάλη ιστορία να διηγηθώ. Τώρα, αυτή κράτησε γύρω στα 12 χρόνια, πόση ώρα έχουμε;- Όση χρειάζεται.- Πέντε λεπτά για αυτή την ερώτηση. Η MarineTraffic ήταν μια μοναδική εμπειρία για όχι μόνο για μένα, για την ομάδα. Ζήσαμε ένα ταξίδι, δημιουργήσαμε θα έλεγα, ένα ταξίδι που μας πήγε σε διάφορα μονοπάτια, είχε πολλά μαθήματα και επιτυχίες, αποτυχίες και όλα τα υπόλοιπα εξανθρωπιστικά που περιέγραψες πριν. Ξεκινήσαμε με τους συνεταίρους να φτιάξουμε κάτι που έχει απήχηση και χρησιμότητα σε πολύ κόσμο. Ένα χαρακτηριστικό της αρχικής, τουλάχιστον, τοποθέτησής μας, ήταν ότι δεν είχαμε πολύ συγκεκριμένο πλάνο όσον αφορά το business κομμάτι. Άρα, λειτουργούσαμε και, λειτουργώ και εγώ γενικώς και ακόμα και στα καινούργια πράγματα, με τη λογική του δημιούργησε αξία και τα υπόλοιπα θα ακολουθήσουν. Οπότε αυτό έχει το ενδιαφέρον του γιατί σε οδηγεί σε διάφορους δρόμους. Καταφέραμε, φτιάξαμε κάτι το οποίο είχε, όντως, δημιούργησε αξία. Εκ των πραγμάτων, μια υπηρεσία που τη χρησιμοποιούσαν εκατομμύρια κόσμο ανά τον κόσμο. Για μένα ήταν μεγάλη επιτυχία και αυτό που δημιουργήσαμε μέσα από τις πόρτες της εταιρείας. Έχει σχέση με την οργανωτική δομή. Θα έλεγα κουλτούρα, πες το αλλιώς αν θέλεις. Προσπαθήσαμε να κάνουμε πράγματα διαφορετικά. Όλα αυτά κάποια στιγμή οδήγησαν σε ενδιαφέρον από διάφορους παίκτες γύρω-γύρω. Είχαμε για χρόνια κόσμο στην πόρτα μας να μας χτυπάει και να προσπαθεί να μας εξιτάρει με διάφορα νούμερα. Και νομίζω νομοτελειακά κάποια στιγμή ευθυγραμμίζονται και τα αστέρια και αποφασίζεις ότι είναι η κατάλληλη στιγμή. Εντάξει, αυτό είναι μια μεγάλη ιστορία. Μπορούμε να το συζητήσουμε λίγο περισσότερο αν θέλεις. Αλλά αν κάποιος δεν είναι δεμένος με την εταιρεία for a lifetime και για τα παιδιά του και δεν έχει το όνομα του τελεία ΑΕ, τότε νομίζω ότι λίγο πολύ θα καταλήξει κάπου εκεί, αν πηγαίνουν καλά τα πράγματα. Οπότε αυτό κάναμε κι εμείς, δεν ήταν κάτι διαφορετικό από το μέσο όρο μίας επιτυχημένης επιχείρησης. Εγώ θέλω να ρωτήσω κάτι πάνω σε αυτό, Δημήτρη. Καταλαβαίνω σωστά ότι δεν ξεκινήσατε με το exit στο μυαλό και ότι τελικά καταλήξατε σε αυτό γιατί εν τέλει προέκυψε. Οπότε η ερώτησή μου είναι πιο πολύ ξεκινώντας τι είχες στο μυαλό σου και εν τέλει τι σε επηρέασε ώστε να πάρεις αυτή την απόφαση. Πράγματι, όπως είπα, λειτουργούσαμε για χρόνια με τη λογική του δημιουργώ, ενδιαφέροντα πράγματα δημιουργώ άξια και βλέπουμε. Αυτό τώρα είναι αντίθετο με το τι λένε τα βιβλία για μία- Πράγματι.- επιτυχημένη επιχειρηματική πορεία, όπως ξέρουμε. Start with the end in mind και τα λοιπά και τα λοιπά. Αλλά έχει και τα καλά του. Δηλαδή, έχει και το unexpected του... Βασικά, τη μεγάλη ευκολία στο pivoting και στην εξερεύνηση διαφορετικών οδών. Οπότε, από αυτή την άποψη ήταν πολύ ενδιαφέρον για εμένα και για όλους μας που τρέχαμε το MarineTraffic. Απ' την άλλη, βέβαια, one could argue ότι έχοντας ένα πολύ συγκεκριμένο στόχο για ένα exit ή ένα listing για οτιδήποτε, είτε και σε επίπεδο προϊόντος ένα συγκεκριμένο στόχο, μπορείς να κινηθείς πιο γρήγορα, πιο αποδοτικά, και πιθανότητα ισχύει κιόλας, θα έλεγα. Δεν θέλω να καταργήσω τη σοφία των βιβλίων. Αλλά γίνεται και αλλιώς, αυτό θέλω να πω μόνο. Δημήτρη, σε άκουσα να λες για τα πράγματα που γινόντουσαν μέσα στην εταιρεία, πίσω από τις πόρτες της MarineTraffic, και έχοντας γνωρίσει μερικά παιδιά με τα οποία δουλεύατε μαζί, ειδικά κάποια υψηλόβαθμα στελέχη, διαπίστωσα και εγώ ότι πράγματι υπήρχε μια ιδιαίτερη κουλτούρα στην εταιρεία. Έχω την αίσθηση ότι είχατε καταφέρει να κάνετε τον κόσμο να αισθάνεται ότι αυτό που κάνει είναι meaningful, έχει νόημα. Το οποίο θεωρώ πάρα πολύ ισχυρό σε μια εταιρική κουλτούρα και νομίζω ότι δίνει ένα φοβερό κίνητρο στους ανθρώπους, πέρα από τα προφανή, που είναι τα χρηματικά, οι συνθήκες εργασίας και τα λοιπά. Θες λίγο να μας μιλήσεις έτσι για την εταιρική σας κουλτούρα; Ναι, όπως τα λες. Προσπαθώ να σκεφτώ αν... Νομίζω ότι η ιστορία αυτή ξεκίνησε λίγο εξ ανάγκης και λίγο συγκυριακά. Η δική μου προϊστορία με την προηγούμενη εταιρεία και λοιπά, ήταν πολύ διαφορετική. Όπως έχουμε ξαναπεί, έχω υπάρξει πολύ micromanager, το οποίο τελικά, αν συμφωνήσουμε ότι η κουλτούρα ξεκινάει από την κορυφή της πυραμίδας, αν μοιάζει έτσι το οργανόγραμμα τέλος πάντων, ουσιαστικά βάζει και τα όρια του και τις νόρμες για το πώς λειτουργεί μια εταιρεία. Στο MarineTraffic, επειδή από νωρίς ζήσαμε μια πολύ μεγάλη αύξηση των πάντων, σε επίπεδο προϊοντικό, πελατειακό, γενικά το growth ερχότανε πολύ πιο γρήγορα ενδεχομένως και από ό,τι είχαμε εκτιμήσει, αυτό εμένα προσωπικά με ανάγκασε να αφήσω πράγματα από πάνω μου, δεν είχα capacity και bandwidth να μπορέσω να λειτουργήσω όπως λειτουργούσα παλιότερα. Οπότε αυτό, από τη μία πλευρά και η συγκυρία της συμμετοχής μου στο EO θα πω τώρα, χωρίς να θέλω να κάνω διάλειμμα για διαφημιστικό μήνυμα, νομίζω ότι έθεσε τις βάσεις για μια διαφορετική προσέγγιση και κουλτούρα απ' ό,τι τουλάχιστον είχα ζήσει εγώ και απ' ό,τι έμαθα στην πορεία, ήταν διαφορετική και απ' το μέσο όρο τουλάχιστον της ελληνικής πραγματικότητας. Οπότε αναγκαζόμενος να δώσω πράγματα και να εμπιστευτώ άλλους εκ των πραγμάτων να κάνουν πράγματα, τα οποία μπορεί να πίστευα ότι θα τα έκανα καλύτερα και μόνος μου, αλλά δεν μπορούσα να το κάνω εκείνη τη στιγμή. Και βλέποντας το αποτέλεσμα αυτού, είχα ένα θετικό feedback loop, το οποίο μου έδινε τροφή για να το κάνω περισσότερο και καλύτερα και να βοηθήσω και τους επόμενους να κάνουν το ίδιο με τη σειρά τους. Οπότε αυτό τελικά δημιούργησε μια κουλτούρα που ήταν βασισμένη στην εμπιστοσύνη, στη μέτρηση αποτελέσματος και όχι input. Άρα, η λογική του πόσες ώρες δουλεύω και αν με βλέπει κάποιος να δουλεύω δεν είχε κανένα χώρο στη δική μας συζήτηση. Μαζί με αυτό που ανέφερες πριν, Βαγγέλη, το θέμα του στόχου και του purpose της εταιρείας και η κατ’ επέκταση της κάθε μίας μονάδας μέσα στην εταιρεία, νομίζω ότι δημιούργησε ένα περιβάλλον όπου αναπτύχθηκαν σχέσεις, εμπιστοσύνη όπως είπα πριν και αυτό έδωσε χώρο στον καθένα να αναπτυχθεί. Επίσης, πάλι λόγω του EO, από νωρίς είχαμε ονομάσει το MarineTraffic ένα learning organization. Δεν ήταν μία εταιρεία, υπηρεσία τεχνολογίας, ναυτιλίας, οτιδήποτε. Ήταν ένα learning organization. Ο καθένας είχε ευθύνη να αναπτύσσεται για να μπορεί να αναπτυχθεί και το σύνολο μαζί του. Οπότε αυτό ήταν κάτι που το συζητάγαμε από την πρώτη μέρα, από το onboarding κάθε καινούργιου συνεργάτη στην ομάδα. Και επειδή το πιστεύαμε κιόλας, και το πιστεύω ακόμα προφανώς, νομίζω ότι έκανε τη διαφορά. Εντάξει γιατί είναι εύκολο να το λες και να μην το πιστεύεις, φαίνεται στην πορεία πολύ γρήγορα. Οπότε όλα αυτά μαζί νομίζω ότι δημιούργησαν κάτι ιδιαίτερο. Απ’ ό,τι λένε οι άνθρωποι της ομάδας και τώρα και πριν, κυρίως τώρα όμως έχει πιο πολύ σημασία που δεν έχουν και υποχρέωση να το πούνε. Νομίζω ότι κάναμε κάτι πολύ ωραίο σε αυτό το πλαίσιο, για το οποίο είμαι περήφανος, όσο και δεν θέλω να το συζητάω από αυτήν, από αυτό το πρίσμα. Θεωρώ πολύ συναρπαστικό το γεγονός, ξέρεις που μας είπες ότι κάθε μέλος είναι υπεύθυνο να αναπτύσσεται, ούτως ώστε να φέρει και αυτή την ανάπτυξη πίσω στην εταιρεία, δηλαδή δεν είναι ένα απλό accountability όσον αφορά τα projects, είναι μια συνεχής αυτοβελτίωση και αυτοεξέλιξη, η οποία, ξέρεις, επιστρέφει πίσω στην ομάδα, χωρίς να είναι υπεύθυνος ο οργανισμός, «Α, δεν με στείλατε σε κάποιο συνέδριο» ή «Δεν μου είπατε». Οπότε, ξέρεις, είναι ένας πολύ ωραίος διαμοιρασμός και με βάζει στον πειρασμό να σε ρωτήσω και για το mission της εταιρείας, αλλά και για τα values. Φαντάζομαι και λόγω του EO θα είχατε δουλέψει πάνω σε αυτό το territory. Εννοείται δουλεύαμε συνέχεια σε αυτό το territory. Αλλά ήθελα απλά πάνω σε αυτό που είπες πριν να πω ότι είχα δανειστεί και κάτι που χρησιμοποιούμε και στο EO σαν έννοια και το χρησιμοποιούσαμε και εσωτερικά στο MarineTraffic και τώρα προσπαθώ να το χρησιμοποιούμε και στη hoper, στην καινούργια ιστορία, ότι η λογική του «We are a gym, not a spa». Σωστά. Οπότε σαν εταιρεία δίνουμε τις υποδομές, τις ευκαιρίες στον καθένα να κάνει ό,τι πρέπει να κάνει για να εξελιχθεί ο ίδιος, αλλά πρέπει να κάνει τη δουλειά. Δεν θα τον πάρουμε από το χεράκι όπως είπες να τον πάμε στο συνέδριο, θα του δώσουμε το budget του και θα πρέπει να βρει το συνέδριο που θα πρέπει να πάει μόνος του. Οπότε αυτό είναι πολύ ενδιαφέρον και γενικά όσο το συζητάμε και πάλι στα πλαίσια του onboarding αυτή η συζήτηση, θυμάμαι ακόμα να βλέπω το μάτι του νέου συνεργάτη να γυαλίζει, ας πούμε. Οπότε είναι κάτι ωραίο. Πάλι δεν ήταν διαφημιστικό διάλειμμα για EO αυτό, αλλά είναι από τα χαρακτηριστικά που μου έχουν μείνει και βλέπω ότι όσο τα χρησιμοποιούμε, πάει να πει ότι κάτι έχουν κάνει μέσα μας, έτσι; Θέλω να προσθέσω εδώ πέρα κάτι πολύ ενδιαφέρον που άκουσα πρόσφατα από τον Μάρκο Βερέμη σε ένα συνέδριο. Παρομοίασε, είπε ότι πλέον το να χρησιμοποιούμε τη λέξη κουλτούρα στις εταιρείες είναι ξεπερασμένο και στο εξωτερικό χρησιμοποιούν τη λέξη προσωπικότητα. Και η προσωπικότητα ξεκινάει από την προσωπικότητα των ιδρυτών και μετά από την προσωπικότητα των ανθρώπων που μπαίνουν μέσα. Οπότε νομίζω είναι πολύ ξεκάθαρο, έτσι όπως τον ακούσαμε, Βαγγέλη, το Δημήτρη, ότι πέρασε τη δική του προσωπικότητα και το δικό του πάθος για learning και εξέλιξη και στην προσωπικότητα της εταιρείας και των ανθρώπων που έβαζε στην ομάδα, Δημήτρη. Κάπως έτσι το ακούω. Ναι μεν, αλλά εντάξει. Είναι ξεκάθαρο ότι δεν είναι δουλειά ενός ανθρώπου όλο αυτό, έτσι; Είναι Βέβαια. σαφές ότι πρέπει να συνδράμουν διάφοροι για να μπορεί να δουλέψει κάτι τέτοιο. Οπότε ναι μεν, αλλά έχει να κάνει και μια συλλογική, ένα συλλογικό DNA που δημιουργείται στην πορεία και αυτό πολλαπλασιάζει οποιοδήποτε αρχικό intent. Και αυτό έχει να κάνει και με τα values που είπε και ο Βαγγέλης πριν, τα core values μιας εταιρείας, όπου για μένα ενώ πάλι τώρα, EO plug είναι αυτό, μέχρι τότε, μέχρι την δική μου ενασχόληση με το EO που ήρθα πιο κοντά σε αυτό τον τρόπο σκέψης, τα θεωρούσα φρου-φρου και ασάφειες που απλά γεμίζουν σελίδες και διακοσμούν τοίχους. Όπως νομίζω πολύς κόσμος δεν είναι. Αλλά έχοντας ζήσει το με και το χωρίς και το πριν και το μετά και έχοντας δει το πραγματικό value που προσθέτει αυτή η διαδικασία, πλέον προφανώς πιστεύω ακράδαντα ότι καταγράφοντας αυτά τα core values που χαρακτηρίζουν τελικά το DNA της εταιρείας, της ομάδας και χρησιμοποιώντας τα σαν φίλτρα στην καθημερινή διαδικασία αποφάσεων, η οποία περιλαμβάνει και το recruitment, εκεί είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι, τελικά καταλήγει να πολλαπλασιάζει αυτό το DNA και να δημιουργηθεί τη συλλογικότητα, τέλος πάντων, που θα προχωρήσει τα πράγματα παραπέρα προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση. Άρα γυρνάω πίσω στο learning, ας πούμε, ότι βάζοντάς το σαν core value, γιατί ήτανε core value και του MarineTraffic, τελικά προσελκύει, και χρησιμοποιώντας το σαν φίλτρο στο recruitment, προσελκύει ανθρώπους που έχουν μια τάση προς τα εκεί, οι οποίοι με τη σειρά τους θα το πάνε παραπέρα. Δημήτρη, τι άλλα core values είχατε; Εξαρτάται από την περίοδο, έχουμε δουλέψει διάφορα... Και αυτό από μόνο το που λες είναι πολύ σημαντικό, γιατί είναι μια άσκηση η οποία δουλεύεται ανάλογα και με το βαθμό εμπειρίας μιας οργάνωσης, γιατί είναι ένα ζωντανός οργανισμός μιας οργάνωσης και με το στάδιο ζωής που βρίσκεται μια οργάνωση, έτσι; Γιατί είναι άλλο μια οργάνωση στα 30 άτομα και άλλο μια οργάνωση στα 130 άτομα. Ναι, ναι, ισχύει. Όπως το λες, επίσης ισχύει ότι οι λέξεις αυτές καθ΄ αυτές δεν λένε τίποτα. Δηλαδή και να σου διαβάσω τα core values ή να στα συζητήσω τώρα, από μόνο τους δεν λένε τίποτα. Τα core values μεταφράζονται σε behaviours, τα οποία πρέπει να τα ζει η μονάδα και η ομάδα καθημερινά για να έχουν αξία. Οπότε το σημαντικό είναι να γίνει αυτή η διαδικασία και να γίνει αυτό το introspective και τα core values να βγούνε από την ομάδα και όχι να έρθουν φορετά από ένα σύμβουλο ή ένα CEO, ώστε να μπορούν να είναι μέρος πραγματικής καθημερινότητας. Εντάξει, και μετά είναι μια μεγάλη συζήτηση κατά πόσο πρέπει να είναι μέλλον, πώς είμαι σήμερα, μετά μιλάμε για λεπτομέρειες, finetuning. Και αυτό μεγάλη κουβέντα, μπορούμε να την κάνουμε. Ίσως δεν προλαβαίνουμε σήμερα. Πάντως, δύο-τρεις φορές ανέφερες το onboarding και δεν το θεωρώ τυχαίο, γιατί στο onboarding και το... Να ξεκινήσουμε από πιο πριν από το recruitment, ψάχνοντας τον κατάλληλο κόσμο, ξέρεις, έχουμε κι εμείς ένα αντίστοιχο εργαλείο, δηλαδή έχουμε ένα expectation agreement όταν ξεκινάει η σχέση. Ξέρεις, κάποιος μας κάνει join στην εταιρεία, στη 4 Wise Monkeys, οπότε αυτό δημιουργεί ένα πλαίσιο του τι περιμένει ο ένας από τον άλλον και το τι έχει έρθει εδώ να κάνει. Οπότε είναι πολύ ξεκάθαρο στον κόσμο το πώς θα τον βοηθήσουμε εμείς να εξελιχθεί και τι περιμένει πια και ο οργανισμός από αυτόν για να τον εξελίξει και να τον πάει πιο πέρα. Δηλαδή, κάνει ξεκάθαρη μια σχέση και δεν αφήνει χώρο για να υποθέτουμε πράγματα, για assumptions που μπορεί να μην ισχύουν. Όπως το λες, είναι πάρα πολύ σημαντικό αυτό. Διαφάνεια νομίζω είναι η λέξη κλειδί σε αυτή τη συζήτηση. Λέμε πάντα ότι το recruitment είναι μια διαδικασία πώλησης τελικά. Θες να πουλήσεις την εταιρεία σου στον υποψήφιο. Από την άλλη, η πώληση πρέπει να ‘ναι διαφανής και honest. Οπότε, το να βάλεις κάποιον υποψήφιο μέσα στην εταιρεία, ο οποίος είναι το φανταστικό CV και έκανα τα πάντα και τον έφερα και να έρθει και να αντιμετωπίσει μια διαφορετική πραγματικότητα απ’ αυτή που περίμενε, είναι συνταγή αποτυχίας. Είναι δεδομένο ότι δεν κρατάει πάνω από τρεις μήνες η σχέση. Οπότε, διαφάνεια και clarity όσον αφορά τα expectations, both ways, είναι critical, συμφωνώ απολύτως. Και απολογούμαι για τις αγγλικές λέξεις, αλλά με δυσκολεύει η μετάφραση.- Θέλεις να μας...- Να πάμε... Α, sorry Σουζάνα, please. Όχι, ήθελα να μεταφερθώ στο σήμερα, να πατήσω το fast forward. Για να μάθουμε σήμερα που είναι ο Δημήτρης και τα τι ωραία είναι αυτά τα οποία κάνει στο επόμενό του βήμα. Σήμερα συγκεκριμένα μιλάει με εσάς, ο Δημήτρης, και έχει μια φανταστική ημέρα και ευχαριστεί και πάλι που ξεκίνησε τόσο ωραία η ημέρα του. Αλλά φαντάζομαι δεν εννοείς αυτό. Εντάξει, κι αυτό. Αλλά πάμε και στο άλλο. Σήμερα όσον αφορά το business. Η καθημερινότητά μου έχει να κάνει με την αεροπορία. Κάτι εντελώς διαφορετικό από όλα τα προηγούμενα. Ξεκίνησε... Πριν μερικά χρόνια ξεκίνησα να ασχολούμαι με το ελικόπτερο. Πήγαμε μια βόλτα με το φίλο τον Κώστα στην Αντίπαρο για καφέ κάποια στιγμή με το ελικόπτερό του και θεώρησα αδύνατο να μην μπορώ να το κάνω και αυτό όποτε θέλω κι εγώ, ας πούμε, γιατί ζήλεψα την ελευθερία αυτής της διαδικασίας τόσο πολύ, όπου μια βδομάδα αργότερα ξεκίνησα μαθήματα. Μέσα από αυτή την ενασχόληση έζησα μια μοναδική εμπειρία σε σχέση αφενός με το ελικόπτερο αυτό καθαυτό γιατί σε μένα ήρθε σε μια στιγμή που ήθελα πολύ να μάθω κάτι, γιατί είχα καιρό να μάθω. Αυτό συνδέεται με τη λέξη βαριέμαι που λέγαμε πριν Σουζάνα. Αλλά... Έζησα μια μοναδική εμπειρία την οποία θεώρησα ότι είναι άδικο να μην μπορεί να τη ζήσει περισσότερος κόσμος. Και μέσα από αυτή την ενασχόληση είδα ότι υπάρχει ένα μεγάλο δέλτα σε σχέση με το τι νομίζει ο κόσμος ότι είναι το ελικόπτερο και το τι πραγματικά μπορεί να είναι το ελικόπτερο σε επίπεδο προσβασιμότητας, κόστους και τα λοιπά. Οπότε ήρθαν έτσι οι συγκυρίες, προέκυψε η εξαγορά του MarineTraffic και έμεινα άνεργος, οπότε οργανικά σχεδόν έφτασα να δω πώς μπορώ να δημιουργήσω τις συνθήκες ώστε να ζήσει περισσότερος κόσμος αυτή την εμπειρία, η οποία έχει να κάνει με το πάμε από το Α στο Β με έναν πολύ διαφορετικό τρόπο, πολύ πιο γρήγορα και πολύ πιο με πολύ καλύτερες θέες σε σχέση με το π.χ. αν δούμε τα ελληνικά νησιά, με τα πλοία που έχουμε συνηθίσει να πηγαίνουμε από μικροί. Οπότε έτσι γεννήθηκε η hoper στις αρχές του ‘24, όπου ξεκινήσαμε με αυτό το στόχο, να μοιραστούμε την εμπειρία και να βρούμε τρόπο να το κάνουμε προσβάσιμο αυτό το μέσο σε πολύ κόσμο. Για το λόγο αυτό δημιουργήθηκε η λογική των δρομολογίων με το ελικόπτερο, ώστε να μπορεί να μειωθεί το κόστος και δημιουργήσαμε έτσι την πρώτη αεροπορική εταιρεία ελικοπτερική στην Ελλάδα και σχεδόν στον κόσμο. Είμαστε στην πολύ αρχή ακόμα, βέβαια, αλλά είναι νομίζω η αρχή ενός πολύ ενδιαφέροντος ταξιδιού. Με γεμίζει πολύ ενέργεια το ότι βλέπω όποιον χρησιμοποιεί την υπηρεσία, πετάει με την hoper, δηλώνει εκστασιασμένος μετά, οπότε αυτό είναι ο λόγος να συνεχίσουμε για να το κάνουμε μεγαλύτερο και να φέρουμε αυτό το μέσο σε περισσότερο κόσμο. Ναι. Τι άλλο μπορεί να σου πω για hoper, μπορούμε να μιλάμε και γι’ αυτό για πολλές ώρες. Εμένα με κάνει πολύ excite, Δημήτρη, το γεγονός ότι ουσιαστικά μιλάμε για έναν εκδημοκρατισμό μιας εμπειρίας που μέχρι χθες θεωρούταν έξτρα premium, πολύ luxury. Οπότε θες να μας πεις λίγο να καταλάβω ένα κόστος για να πάω σε ένα κοντινό νησί, γιατί νομίζω ότι και το ανάγλυφο της Ελλάδας βοηθάει πάρα πολύ στο να προωθηθεί η εμπειρία. Φαντάζομαι ότι έρχεται και η έμπνευση εκεί. Π.χ. αντί να δω πότε είναι τα επόμενα δρομολόγια και αν με βολεύουν ξέρω εγώ για ένα κοντινό νησί τύπου Τζια ή και λίγο πιο πέρα ενδεχομένως και Σέριφο και τα λοιπά, για τι κόστος θα μιλούσαμε; Πήγαμε λοιπόν στο Σύνταγμα και ρωτήσαμε 1000 ανθρώπους. Ναι; Αυτό θα έπρεπε να κάνουμε αλλά δεν το κάναμε. ΟΚ Αλλά... flyhoper.com είναι η απάντησή σου. Μπαίνεις και βλέπεις. Η απάντηση, το κόστος κυμαίνεται από 100 ευρώ μέχρι κατά μέσο ώρα 250 ανάλογα με την απόσταση από την Αθήνα για παράδειγμα. Άρα είναι πολύ συγκρίσιμο με το ακτοπλοϊκό εισιτήριο τα οποία ξέρουμε που έχουν πάει. Εννοώ ότι δεν είναι πέντε φορές πάνω ή κάτι φοβερό και τρομερό είναι πράγματι μια... Ανάλογα με τη διαδρομή. Αλλά σε μερικές περιπτώσεις τώρα χθες κοίταζα, είχαμε ένα εσωτερικό τέτοιο και κοιτάζαμε τα αποτελέσματα αναζήτησης στο Ferryscanner την υπηρεσία με τα εισιτήρια πλοίων όπου έχουμε περάσει και τα δικά μας δρομολόγια οπότε έχει σαν μία άμεση σύγκριση και βλέπαμε νομίζω για μία διαδρομή Σίφνος-Μύκονος αν δεν κάνω λάθος κάτι τέτοιο. Όπου το πλοίο ήταν, το κόστος είναι 110 ευρώ για μια διαδρομή 6 ωρών, 6,5 και το ελικόπτερο είναι 160 για 20 λεπτά. Φοβερό. Οπότε, εντάξει, προφανώς δεν θα γίνει ποτέ το ίδιο είναι ένα πολύ ακριβό μέσο σε σχέση με άλλα είναι σε τάξη μεγέθους, είναι πολύ συγκρίσιμα τα μεγέθη. Ναι, ναι, μια χαρά. Σούπερ και φοβερή ιδέα. Πάντως, εγώ τώρα τα δικά μου τα σχόλια. Σας ακούω όσο μιλάτε. Παρατηρώ ότι στο πρώτο ξεκίνησες και ήσουν ΟΚ, θα κάνουμε κάτι και όπου μας βγάλει και δεν ξέρουμε τι ακριβώς θέλουμε να κάνουμε και γιατί και φαίνεται η ωριμότητα, εγώ τώρα το ονομάζω ωριμότητα φτάνοντας στο επόμενο βήμα ότι ξεκινάμε by the book. Δηλαδή, ξέρουμε τι θέλουμε να κάνουμε, το πρόβλημα, είναι όλα εκεί πέρα. Ισχύει, ισχύει. Ευγενική λέξη η ωριμότητα, ευχαριστώ πολύ. Αλλά, ναι, ενώ όπως είπα πριν το να μην έχεις συγκεκριμένο στόχο σου δίνει και την ευκαιρία να κάνεις διάφορα ταξίδια ενδιάμεσα. Επειδή ωριμάζοντας συνειδητοποιεί κανείς ότι η ζωή δεν είναι άπειρη και έχουμε ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα που μπορούμε να δημιουργήσουμε πράγματα. Ναι, πλέον αξιοποιώ και εγώ κάποιες εμπειρίες μου για το shortcut και σίγουρα έχοντας ένα συγκεκριμένο σκοπό και πλάνο μπορούμε να κάνουμε πράγματα πιο γρήγορα. Οπότε ναι, νομίζω ότι θα κινηθεί το πράγμα πολύ πιο γρήγορα από το MarineTraffic, είτε στην μία κατεύθυνση είτε στην άλλη βέβαια γιατί η ταχύτητα δημιουργεί και μεγαλύτερο ρίσκο όπως καταλαβαίνει κανείς μετά καταλήγουμε σε ένα binary αποτέλεσμα ενώ στην άλλη περίπτωση υπάρχει και η μέση λύση της μακροζωίας. Πάντως, Δημήτρη, ο κοινός παρονομαστής και στα δύο εγχειρήματα είναι η δημιουργία αξίας στον καταναλωτή, έτσι; Δηλαδή ένα μοντέλο το οποίο πράγματι έχει λόγο ύπαρξης, έχει αρχή-μέση-τέλος και προσφέρει κάτι οπότε και έχει και ένα νόημα που υπάρχει στην αγορά, έτσι; Ναι, θα προσέθετα και τη διαφορετικότητα. Δηλαδή αξία μπορείς να δημιουργήσεις φτιάχνοντας ένα λίγο καλύτερο τραπέζι. Εμένα προσωπικά μου μιλάει περισσότερο το κάτι εντελώς διαφορετικό. Κάτι στο οποίο στην αρχή θα ακούσεις το δεν γίνεται πολλές φορές, και το αποκλείεται. Οπότε αυτό είναι απλά μια προσωπική χροιά που δίνω στα πράγματα που πάλι ανεβάζει το ρίσκο για το binary αποτέλεσμα. Πάντως ταιριάζει πάρα πολύ, δηλαδή, αυτή η διαφορετικότητα αναλύοντάς την είναι ότι είναι ένα κενό της αγοράς αλλιώς θα ήταν μια mainstream πρόταση. Δηλαδή εντοπίζεις ένα κενό της αγοράς και ταυτόχρονα προσωπικά βλέπω το μάτι σου να γυαλίζει σε κάνει excite το γεγονός ότι θα σου πει κάποιος no way, φίλε αυτό που έχεις σκεφτεί ωραίο είναι, αλλά κάποιος άλλος μάγκας θα το έχει σκεφτεί πριν από σένα. Οπότε τι σε κάνει εσένα πιο μάγκα που το σκέφτηκες και θα το κάνεις execute. Οπότε είναι νομίζω και μια προσωπική πρόκληση κρύβεται από πίσω που κάνει πιο σέξι ενδεχομένως το εγχείρημα. Μπορεί, δεν το αποκλείω. Πρέπει να το δουλέψω λίγο για να επανέλθω σε αυτό. Αλλά ναι, εντάξει, σίγουρα αν δεν είναι δύσκολο εγώ θα πω δεν έχει νόημα. Προφανώς υπό συνθήκες έχει και νόημα και το να μην είναι δύσκολο αλλά ειδικά στη συνθήκη όπου δεν χρειαζόταν να κάνω κάτι εκείνη τη στιγμή έχοντας μόλις βγει από ένα exit και θεωρητικά έχοντας μια άνεση να πάρω λίγο χρόνο και τα λοιπά αν δεν ήταν κάτι που πραγματικά έχει ενδιαφέρον και challenge όπως λες θα το άφηνα για τον επόμενο. Και στη συγκεκριμένη περίπτωση βασικά για μένα είναι πιο σημαντικό να γίνει και να υπάρχει σαν επιλογή παρά να το κάνω εγώ ή γιατί η hoper και τα λοιπά. Οπότε αυτό είναι και μια ανοιχτή πρόσκληση όποιος θέλει να αναλάβει τη σκυτάλη. Ωραία. Οπότε όσοι ακούτε παιδιά, Δημήτρης Μέμος τον βρίσκετε στα social media, στο LinkedIn όπου θέλετε και του την πέφτετε να γίνετε ο επόμενος CEO ή όπου τέλος πάντων C-level suite σας βάλει ο Δημήτρης. Έχετε δουλέψει, Δημήτρη, πάνω στο mission και στα values και στην καινούργια εταιρεία; Υπάρχει τέτοιο matrix. Υπάρχει και επειδή είμαστε ακόμα σε μια πολύ δυναμική κατάσταση είναι και αυτό ένα δυναμικό matrix που λες. Ξεκινήσαμε ουσιαστικά το Μάρτιο, είπαμε ότι ξεκινήσαμε. Ξεκινήσαμε τον Ιούνιο το ‘24. Σε μια αλλοπρόσαλλη κατάσταση να προσπαθούμε να στήσουμε την υπηρεσία, τις αδειοδοτήσεις, τα ελικόπτερα, τα πράγματα και τα λοιπά. Υπήρχε πολύ λίγος χρόνος να κάτσουμε, να αναπνεύσουμε και να κάνουμε αυτή τη διαδικασία της περισυλλογής που χρειάζεται για να γίνουν τα πράγματα πιο δομημένα. Οπότε αυτό είναι μια διαδικασία που την τρέχουμε σταθερά από τότε που τέλειωσε ουσιαστικά το καλοκαίρι για να πάμε πίσω και να ξαναδούμε ποιοι είμαστε. Αλλά ναι, υπάρχει ένα matrix σε σχέση με το στόχος, purpose, mission, vision, values και όλα τα συναφή το οποίο το συνεχίζουμε και εξελίξουμε.- Ποιά είναι...- Θέλεις να μοιραστείς κάτι από αυτό μαζί μας, το matrix. Πάμε σε sales pitch, δεν χρειάζεται. ΟΚ Ε, σε πιο αξιακό level, ρε παιδί μου, σε core values ή σε κάτι τέτοιο. Βασικά αυτό που νομίζω ότι έχει σημασία να το δούμε λίγο μεταφράζεται όλο στην αξία του που, όπως είπες πριν, φέρνει η hoper ή η χ εταιρεία, τέλος πάντων, σε αυτόν τον κόσμο. Στον καταναλωτή, αν θέλεις να το πεις έτσι, αλλά νομίζω κατ' επέκταση και στο σύνολο, γιατί δεν είναι πάλι για ένα άτομο. Οπότε, οτιδήποτε κάνουμε, το κάνουμε distil στην ποιότητα ζωής του επιβάτη μας, του πελάτη μας. Δίνουμε χρόνο, ποιότητα χρόνου, τι κάνω με αυτό το χρόνο που κερδίζω, και πώς μπορεί αυτό να μεταφραστεί σε κάτι ωραίο για το σύνολο. Οπότε, νομίζω ότι αυτό είναι που κάνει drive, τελικά, όλους μας που δημιουργούμε κάτι. Συγγνώμη, το παίρνω πίσω. Υπάρχει πολύς κόσμος που γίνονται driven από το πόσα ευρώ θα βγάλω στο τέλος της ημέρας, και αυτό είναι μια χαρά επίσης. Αλλά είναι διαφορετικό πράγμα από αυτό που, τουλάχιστον έχω εγώ στο δικό μου το μυαλό, και αυτό που κάνει drive εμένα. Θέλω να ρωτήσω, Δημήτρη, γιατί δεν είναι πάρα πολλοί άνθρωποι στην Ελλάδα που έχουν κάνει το exit που έχεις κάνει εσύ, και πόσο μάλλον πάρα πολλοί αυτοί οι άνθρωποι που έχουν πρόσβαση στο να μιλάνε με τέτοιους ανθρώπους. Οπότε, σε εμάς που είμαστε οι νέοι επιχειρηματίες, που τώρα στήνουμε τα πράγματα, γυρνώντας στο παρελθόν και γεφυρώνοντας το με το σήμερα, τι από αυτά που έκανες στο παρελθόν, όπως και δήποτε τα κρατάς και τα έχεις σαν rituals, όπως τα λέει ο Βαγγέλης, ότι rituals, όπως τα λέει ο Βαγγέλης, ότι πρέπει οπωσδήποτε να τα εφαρμόσεις, είναι πράγματα που τα πιστεύεις, είναι learnings, και π.χ. μας συμβουλεύεις κι εμάς να τα... σαν, ας πούμε, best case. Γελάς τώρα, εντάξει. Δεν γελάω. Απλά, νομίζω ότι τα... Μην περιμένεις να ακούσεις κάποια σοφία από μένα. Τη δική σου σοφία περιμένω να ακούσω. Νομίζω ότι τελικά τα σημαντικά πράγματα είναι τα απλά και προφανή. Τα οποία όμως συνήθως δεν τα κάνουμε. Για παράδειγμα, αυτό που έλεγε και ο Βαγγέλης πριν, περί ξεκάθαρων πραγμάτων, clarity, καθαρές σχέσεις, και expectations both ways. Αυτό είναι ένα προφανές statement, με το οποίο δεν νομίζω ότι μπορεί να διαφωνήσει κανείς. Αλλά αν πάμε και το κάνουμε playback στην καθημερινότητά μας και στις σχέσεις που έχουμε γύρω μας και τα λοιπά, θα... τουλάχιστον, στη δική μου περίπτωση, στο παρελθόν ήταν παντού το non-clarity και η αποφυγή των δύσκολων συζητήσεων γιατί θα στενοχωρήσω τον τάδε χωρίς να μπορώ να δω πιο μπροστά πώς αυτό θα επηρεάσει το μέλλον και λοιπά. Δηλαδή, τέτοια πράγματα, το συγκεκριμένο θέμα, ας πούμε, δεν κάνω δύσκολες συζητήσεις, για οποιοδήποτε λόγο, είναι κάτι το οποίο το ‘χω, the hard way το ‘χω μάθει ότι δεν υπάρχει καμία περίπτωση να τη γλιτώσεις. Και αυτό, παρόλο που, ξαναλέω, ακούγεται σαν ένα προφανές statement και πολύ απλό, είναι ικανό να αλλάξει την πορεία μιας εταιρείας. Ειδικά όταν το βλέπεις υπό το πρίσμα του οποιουδήποτε leader, τέλος πάντων. Οπότε, εγώ θα γυρνάγα την προσοχή σε τέτοια πράγματα που έχουν να κάνουν με habits που είπατε πριν, ή τις σχέσεις και την επικοινωνία. Οπότε υπάρχει μια... ένα γκρουπ συμπεριφορών, τα οποία θεωρώ πάρα πολύ σημαντικά για να βοηθήσουν κάποιον να κάνει κάτι μεγάλο. Και μετά υπάρχουν και κάποια πράγματα που έχουν σχέση με ερεθίσματα, τα οποία νομίζω ότι είναι απαραίτητα... απαραίτητο να δίνονται και να υπάρχουν σε συνεχή βάση σε κάποιον για να μπορεί να πάει παραπέρα την κατάσταση. Πάλι για μένα το EO εδώ ήταν ένα πολύ σημαντικό... ένας σημαντικός καταλύτης. Οπότε, ας πούμε, στην Ελλάδα είναι κάτι που το συζητάμε συχνά. Κατ’ εμέ λείπει πολύ η έννοια του Think Big. Είμαστε όλοι με το μαγαζάκι μας και το μικρόκοσμό μας και δεν μπορούμε να φανταστούμε, ακόμα τώρα λέω on average, γιατί έχουν υπάρξει πολλά παραδείγματα του αντίθετου πλέον, αλλά on average ακόμα δεν μπορούμε να φανταστούμε ότι μπορούμε εμείς να κάνουμε κάτι το οποίο θα έχει πραγματικό impact σε global επίπεδο και τα λοιπά. Εκεί χρειάζονται ερεθίσματα. Εκεί εμένα προσωπικά με βοήθησε πολύ το EO και... τα interactions τέλος πάντων με τα μέλη του EO εκτός Ελλάδας κυρίως. Και αυτό είναι κάτι το οποίο, αν θες να το πάρεις σαν συμβουλή, θα το έδινα σε οποιονδήποτε. Όχι απαραίτητα EO, αλλά γενικώς exposures σε τέτοια triggers. Εγώ για πρώτη φορά το‘13-’14 που ξεκίνησα με το EO γνώρισα κόσμο που έτρεχε τρεις-τέσσερις εταιρείες από 1000 άτομα κάθε μία, και έχει πολύ χρόνο να περνάει με τα παιδιά του και να παίζει γκολφ. Το οποίο τότε, όπως ήταν το δικό μου μυαλό, το θεωρούσα science fiction, ποτέ, αποκλείεται, κάτι λάθος έχει γίνει ή του άφησε πολλά δισεκατομμύρια ο μπαμπάς του. Οπότε, αν δεν περάσεις από μια τέτοια διαδικασία να το δεις ότι είναι πραγματικό και δίνεται, πολύ δύσκολο είναι να ξεφύγεις από τη μικρή σου πραγματικότητα. Οπότε, εγώ είχα την τύχη να το ζήσω τότε και νομίζω ότι ήταν και ένα turning point, που ρώτησες, Βαγγέλη, νωρίτερα, για τη δική μου πορεία. Οπότε, μπορούμε να δούμε πολλά τέτοια, Σουζάνα, σε micro και macro επίπεδο παραδείγματα για το πώς μικρά πράγματα μπορούν να αλλάξουν τη μεγάλη εικόνα. Πάλι πολλές ώρες συζήτησης. Δημήτρη, σε άκουσα να λες κάτι... κάτι πολύ σημαντικό για τις δύσκολες κουβέντες και νομίζω ότι, ξέρεις, μπλοκάρει αρκετούς επιχειρηματίες. Δηλαδή, αναπόφευκτα μας βγάζει έξω από το comfort zone μας, έτσι; Να πρέπει να κάνουμε κουβέντες με κόσμο που θεωρούμε ότι θα μας ξεβολέψουν, θα μας... ενδεχομένως να μας νευριάσουν, θα αφήσουμε ένα calm state που είμαστε και, να το πω λαϊκά, θα πρέπει να σπάσουμε αυγά για να γίνει ομελέτα. Αρκετές από αυτές τις κουβέντες... Έχεις παραδείγματα που αρκετές από αυτές τις κουβέντες οδήγησαν σε dismiss γιατί υπήρχε ένα non-fit, ας πούμε, culture και κάποιες οδήγησαν σε αλλαγή συμπεριφορών. Δηλαδή, είδες και τα δύο πράγματα να γίνονται. Δηλαδή, κάποιες από αυτές τις κουβέντες ξεκλείδωσαν κόσμο και του έκαναν, ξέρω εγώ, του ξεκλείδωσαν ένα πιθανό potential και τον είδες να προχωράει και να ξεκλειδώνει, να αλλάζει mindset ή οι περισσότερες οδήγησαν στο ότι ξέρεις, μάλλον το σταματάμε εδώ ή τους επόμενους μήνες γιατί δεν λειτουργεί μεταξύ μας. Εντάξει, τώρα εξαρτάται το context. Υπάρχουν δύσκολες κουβέντες σε διάφορα περιβάλλοντα. Αν μιλάς για δύσκολη κουβέντα με έναν συνεργάτη στην ομάδα που τα πράγματα δεν πηγαίνουν καλά, συνήθως η δική μου εμπειρία λέει ότι deep down ξέρεις ότι δεν κάνει, δεν θα προχωρήσει αυτή η συνεργασία. Οπότε συνήθως, για μένα τουλάχιστον, είναι θέμα απόφασης για το χρονισμό. Και εκεί θα έλεγα πάντα, τελικά αποδεικνύεται ότι το νωρίτερο καλύτερο. Στα πλαίσια του hire slow, fire fast που χρησιμοποιούμε και στο EO. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Νομίζω ότι πιο σημαντικό έχει να κάνει με ένα βήμα παραπέρα, δηλαδή των συζητήσεων και των αλληλεπιδράσεων που μπορείς και θεωρητικά να αποφύγεις ή νομίζεις ότι μπορείς να αποφύγεις, γιατί αυτή την κουβέντα που κάνεις, αργά ή γρήγορα θα την βρεις μπροστά σου. Το μόνο που χάνεις είναι αυτοί οι έξι μήνες που το σκέφτεσαι. Και στο τέλος λες, τι το ‘κανα αυτό τόσο καιρό, αφού το ξέρα. Αυτό είναι νομοτελειακό έτσι; Ξεκάθαρα. Τώρα, οπότε νομίζω για μένα, τουλάχιστον στην δική μου εμπειρία και στην δική μου πορεία, έχουν υπάρξει συζητήσεις, όπου δεν είχα αυτή τη σχέση με τον απέναντι, όπου μπορούσα και να μην την κάνω την κουβέντα, και απλά να στείλω το pink slip, ας πούμε. Ήταν συζητήσεις όπου έπρεπε να βρεθεί μια λύση, έπρεπε να προσπαθήσω και εγώ να μπω στα παπούτσια του άλλου. Δηλαδή, συνήθως, όσο κοιτάω πίσω και σκέφτομαι αυτές τις δύσκολες συζητήσεις, πολλές φορές, τις περισσότερες φορές, έχει να κάνει με τον τρόπο που εγώ τοποθετούμαι στην κουβέντα. Και τελικά όλα αυτά γυρίζουν στον εαυτό μας. Οπότε, εκεί είναι... μία... Έχει να κάνει με το πραγματικά πόσο invested είναι κάποιος στην προσωπική εξέλιξη και στο πόσο είμαι εγώ διατεθειμένος τέλος πάντων να σπάσω αυγά μέσα μου που λες. Δεν είναι να σπάσω αυγά με τον άλλον. Συνήθως. Γιατί θα πρέπει να αλλάξω τον τρόπο που σκέφτομαι και τοποθετούμαι απέναντι στους άλλους. Τώρα, σε σχέση με τις κουβέντες με τους τρίτους, αν εξαιρέσουμε το κομμάτι του μία συνεργασία που δεν πάει καλά και απλά σκέφτομαι πώς θα το πω στον άλλον, πολλές φορές έχω παραδείγματα συζητήσεων που έχουν ξεκλειδώσει και τον απέναντι και έχουν αλλάξει μία σχέση και τις αλληλεπιδράσεις σε μία σχέση άρδην. Γιατί συνήθως ζούμε στον κόσμο των assumptions που ανέφερες πριν, Βαγγέλη, και δεν χρειάζεται κάτι παραπάνω από μία ξεκάθαρη κουβέντα για να ξεκλειδώσει και ο απέναντι και να αλλάξει όλη η σχέση. Οπότε, νομίζω ότι χρειάζεται να το κάνει κάποιος, να πιεστεί να την κάνει αυτή τη διαδικασία μία-δύο φορές, να δει πώς αισθάνεται μετά και πόσο πιο ανάλαφρος είσαι μετά την κουβέντα αυτή και την αλλαγή και μετά πλέον γίνεται συνήθεια. Να μιλήσουμε για το δικό μου, Βαγγέλη, και το δικό σου, νομίζω, αγαπημένο θέμα, που είναι βιβλία. Να μας πεις για πράγματα, βιβλία, podcast, βίντεο, δεν ξέρω, πράγματα τα οποία σε ανέπτυξαν ή και τώρα ακόμα τα προτιμάς.- Δεν είμαι καλός σε αυτά τα πράγματα.- Θα φτιάξουμε στο τέλος, να ξέρεις, στο τέλος της σεζόν, Βαγγέλη, πρέπει να βγάλουμε τη συνολική λίστα με όλες τις προτάσεις από όλους τους ομιλητές μας. Σωστά, σωστά. Επειδή, Δημήτρη, ούτε εγώ είμαι καλός σε αυτό, συνήθως, έτσι όπως καταλήγω σε αυτή τη λίστα, θυμάμαι με ποιους συνομιλητές κάθε φορά λέμε «Α, ναι ρε συ, φοβερό βιβλίο αυτό». Δηλαδή, είναι περισσότερο με ποιους συμφώνησα περισσότερες φορές, οπότε αυτό το best of είναι μια συλλογική κατάσταση και όχι ατομική. Είναι μάλλον τα βιβλία, αυτά με τα οποία συνέπεσα με τους περισσότερους και έχουμε διαβάσει. Δεν νομίζω ότι συμφωνώ με αυτό, Βαγγέλη. Νομίζω ότι... Για πες. Δηλαδή, κάθε βιβλίο έχει ένα κομμάτι γνώσης που έχει να κάνει με τη στιγμή. Δηλαδή, το να διαβάσεις το καλύτερό μου βιβλίο εσύ σήμερα, ενδεχομένως, να μην σου πει τίποτα. Σωστά. Κάθε στιγμή έχουμε ανάγκη από κάποια συγκεκριμένη, συνήθως, τώρα, αν μιλάμε για τα βιβλία, τα business, self-development και τα λοιπά, και όχι μυθιστορήματα, φαντάζομαι αυτή είναι η ερώτηση της Σουζάνας, νομίζω ότι έχει να κάνει με το τι χρειάζεται ο καθένας τη δεδομένη στιγμή και αντίστοιχα θα διαλέξει το βιβλίο του. Οπότε, για να σου κάνω την ερώτηση πιο εύκολη, ανατρέχοντας το δικό σου παρελθόν, για να μιλήσουμε με γεγονότα, speaking from experience, έχεις κάποιες δύο-τρεις στιγμές που κάποια δύο-τρία βιβλία ήταν το right timing που τα διάβασες και σε βοήθησαν; Καλά, σίγουρα. Σίγουρα. Τώρα, βέβαια, δεν είμαι καλός στο να... στο να τα ανακαλώ. Μπορώ να σου πω για τώρα, ας πούμε, ότι, για παράδειγμα, μετά τις μεγάλες αλλαγές της δουλειάς και τα... από το ένα στο τίποτα, στο άλλο και τα λοιπά, πέρασα και περνάω ακόμα μία φάση που έχω έχω ξεφύγει από την καθημερινότητα, τις ρουτίνες και τα λοιπά που λέγαμε και πριν. Οπότε, ένα από τα βιβλία που διαβάζω τώρα, ας πούμε, είναι το Atomic Habits π.χ. Μου το κάναν δώρο προχθές, εντωμεταξύ, είναι... Στο forum μου, στο EO, είπαμε στην ανταλλαγή δώρων ποιο είναι το πιο σημαντικό βιβλίο που θεωρείτε ότι πρέπει να κάνετε δώρο; Ορίστε, είδες; Πήγες να διαφωνήσεις μαζί μου και τελικά, ορίστε. Αυτό μου κάνανε δώρο, σου λέω, προχθές, το Atomic Habits. Εντάξει, ναι, αλλά δεν το διαβάζεις ακόμα, οπότε... Όχι. θέλει το σημείο, είδες; Είναι στο pipeline. Θα το διαβάσεις όταν το χρειαστείς.- Έτσι.- Οπότε συμφωνούμε τελικά. Σωστός, σωστός. Οπότε, για παράδειγμα, εγώ αισθάνθηκα ότι το χρειάστηκα αυτή την περίοδο και το διαβάζω που είναι... Εντάξει, το έχω ξαναδιαβάσει, όχι το συγκεκριμένο βιβλίο, έχω διαβάσει το Power of Habit, για παράδειγμα, που είναι αντίστοιχης τοποθέτησης, αλλά σε διαφορετικές στιγμές καθένας χρειάζεται διαφορετικά πράγματα. Οπότε... Hard thing about hard things. Πώς το λένε, όχι... π.χ. Αυτό το χρειάστηκα τη στιγμή που έπρεπε να συζητήσω μέσα μου για το wartime leadership or not, ας πούμε, π.χ. Και με βοήθησε ενδεχομένως, ή και όντως, με κάποιες σκέψεις τότε. Άλλα βιβλία, να κοιτάξω τη βιβλιοθήκη μου να συζητήσουμε βιβλία; Δεν ξέρω αν έχει νόημα. Μπορώ... Μα μας είπες δύο τα οποία ήταν σημαντικά για εσένα εντάξει. Ναι. Build, βλέπω εδώ τώρα. Κι αυτό, ας πούμε, Κι εγώ το έχω το Build, εντάξει. τη στιγμή που το διάβασα αυτό, ήταν σημαντικό. Ενδεχομένως, να το ξέρεις. Αν το διάβαζα τώρα, να μην είχε τόση αξία, π.χ. Οπότε πάλι πάμε πίσω στην ανάγκη τη συγκεκριμένη. Επίσης, υπάρχουν τόσα βιβλία πλέον για τα πάντα. Ισχύει. Δημήτρη σε άκουσα να λες, πηγαίνοντας σιγά-σιγά και προς το κλείσιμο, αν είχαμε, αν έπρεπε να επιλέξουμε από όλα αυτά τα πράγματα που ακούμε και επεξεργαζόμαστε στο EO και τα λοιπά, ίσως το hardest thing είναι να καταφέρει κάποιος, και νομίζω ότι αυτό σου έκανε και σε ένα εντύπωση, όπως μας μετέφερες στη συναναστροφή με τα μέλη στο εξωτερικό, ότι πώς είχαν καταφέρει με τεράστιους οργανισμούς να είναι on to business και όχι in to business. Έτσι; Κατάφερες εσύ να φτάσεις ποτέ σε ένα ικανοποιητικό σημείο και αν ναι, ήταν αυτό που μας είπες στην αρχή, η εκχώρηση χώρου, το let things go by themselves, ότι άφησα control, άφησα, εκχώρησα ελευθερία και έλεγχο; Ναι και ναι και ναι σε όλα. Θυμίζω ότι αυτό το realization για μένα μέσω της σχέσης με το EO ήρθε σε μια εποχή όπου ουσιαστικά ξεκινάγαμε με το MarineTraffic να το τρέχουμε και να το μεγαλώνουμε και ήμουν ακόμα σε μια φάση της προηγούμενης κατάστασης μου. Οπότε ήταν ένα μεγάλο δέλτα που μου έκανε πολλή εντύπωση και από εκεί προχώρησαν διάφορα πράγματα. Στην πορεία ένα θέμα που με απασχόλησε αρκετά πάνω στο letting things go που λες, on the business transitioning ας πούμε, ήταν οι τύψεις. Οι τύψεις με τη λογική του ότι δεν θα είμαι 12 ώρες στο γραφείο, δεν θα είμαι μπροστά στον υπολογιστή συνέχεια και τι παράδειγμα δίνω και τι θα πούνε οι άλλοι και πάω εγώ για σκι ας πούμε μια καθημερινή και τους έχω στο γραφείο και δουλεύουνε; Οπότε αυτό μου πήρε αρκετό καιρό να το επεξεργαστώ και τελικά να το ξεπεράσω και το ξεπέρασα συνειδητοποιώντας και βλέποντας τις αντιδράσεις και συζητήσεις με την ομάδα ότι είχε το αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που φοβόμουν. Δηλαδή γενικώς όταν ηγείσαι μίας ομάδας, ενός οργανισμού, καλώς ή κακώς, είσαι και το role model της υπόλοιπης ομάδας. Οπότε κάποια μέλη τουλάχιστον της ομάδας βλέπουν στις συμπεριφορές σου αυτό που είτε θέλουν είτε θεωρούν ότι θα γίνουν οι ίδιοι μεθαύριο. Οπότε εκεί έρχεται η ερώτηση, η ομάδα μου θέλει να με βλέπει να δουλεύω 20 ώρες τη μέρα, θέλει να πιστεύει ότι αυτό είναι το μέλλον της ή να επικεντρώνομαι στα σημαντικά και να έχω και χρόνο για άλλα πράγματα και ξέρω εγώ τι. Οπότε μετά γίνεται προφανές το ποιο είναι το το σωστό αν θέλεις. Ή τουλάχιστον, ξανά, εξαρτάται από τον καθένα και τη δική του κοσμοθεωρία, αλλά τουλάχιστον το δικό μου mentality αυτό it's fine και δουλεύει μια χαρά και δεν έχω πλέον τύψεις να μοιράζομαι και με την ομάδα, το ότι βρίσκομαι σε μια παραλία τώρα που είναι μια Τετάρτη πρωί ας πούμε και... οτιδήποτε, πίνω ουζα, δεν έχει σημασία. Οπότε γυρνώντας το αυτό πίσω, από το in the business στο on the business, ουσιαστικά αποφασίζεις ότι πρέπει να ασχολείσαι με τα σημαντικά. Τα σημαντικά ενδεχομένως και πρακτικά όσο τουλάχιστον εξελίχθηκε ο οργανισμός και έχεις χώρο, συνήθως δεν είναι συνδεδεμένα με το χώρο του γραφείου. Οπότε και αυτό είναι ένας βαθμός ελευθερίας, τον οποίο εγώ τον έχω αξιοποιήσει πολύ τα τελευταία χρόνια και στην ερώτησή σου θεωρώ ότι είχα φτάσει σε ένα βαθμό on the business που με ικανοποιούσε και αυτό πηγαίνοντας πίσω στης Σουζάνας το σχόλιο περί maturity το κάνω πολύ νωρίτερα και με τη hoper τώρα. Αλλά έχει και ένα collateral benefit, το οποίο επίσης συχνά ξεχνάμε, που έχει να κάνει με το ότι δίνουμε χώρο στους υπόλοιπους ανθρώπους στην ομάδα μας να εξελιχθούν και αυτοί. Γιατί άμα είσαι από πάνω του κεφάλι τους και κάνεις τη δουλειά τους κάθε μέρα ή τουλάχιστον έχουν την εύκολη λύση, προφανώς ή τουλάχιστον θα πω συνήθως, αυτό φρενάρει και τη δική τους ανάγκη για εξέλιξη και κατ’ επέκταση εξέλιξη. Οπότε όλα είναι, όσο και αν αρχικά μπορεί κάποιος να το βλέπει σαν ένα αρνητικό τελικά και για το business, νομίζω ότι in the long run είναι καλό για όλους. Δημήτρη, στην προηγούμενη καριέρα σαν δημοσιογράφος που είχα θα ήμουν τώρα πολύ χαρούμενος γιατί πραγματικά το τελευταίο τρίλεπτο, αν κάποιος πρέπει να ακούσει κάτι από αυτό το podcast, πρέπει να ακούσει το τελευταίο τρίλεπτο, πεντάλεπτο που είπες. Εμένα προσωπικά, επειδή είμαι σε αυτό το σχήμα, δηλαδή ταυτίστηκα απόλυτα μαζί σου με την έννοια των ενοχών, το πρώτο που πρέπει να αφήσει πίσω του ένας επιχειρηματίας για να καταφέρει να φτάσει στο on-to-business, είναι οι τύψεις του. Και το γεγονός, και πραγματικά με ξεκλειδώνεις τώρα, γιατί το γεγονός ότι το leadership team, οι άνθρωποι κάνουν aspire σε αυτό που είμαστε εμείς, το γεγονός ότι βλέπουν το leader τους να μπορεί μια καθημερινή να κάνει ένα hobby, όταν έχουν το σωστό mindset, δεν τους κλειδώνει, τους ξεκλειδώνει. Δηλαδή, αυτό ήταν καταπληκτικό. Είχα ένα aha moment ακούγοντάς σε. Χαίρομαι. Σουζάνα, δεν ξέρω αν θέλεις... Μπορούμε να το κόψουμε και στο 5 λεπτό τελικά, να κρατήσουμε... Το short version. Στο Tik Tok θα ανεβάσουμε αυτό, Δημήτρη. Ναι. Σουζάνα μου, θέλεις να ρωτήσουμε κάτι άλλο; Θέλω να κάνω σχόλιο, δεν θέλω να ρωτήσω. Θέλω να πω στον Δημήτρη ότι είσαι ένας άνθρωπος που έχουμε τόσο πολλά να μάθουμε από σένα και είσαι όμως τόσο, θα πω τη λέξη ταπεινός, έτσι το νιώθω, που νιώθεις ότι... Έ, τώρα ποιος είμαι εγώ για να τα πω. Αλλά αντίθετα, εγώ θέλω να σε ακούω πολύ παραπάνω. Αν είχα άλλη μια ώρα για ένα δεύτερο podcast, θα ήθελα με τον Βαγγέλη να μπούμε πιο βαθιά. Έχεις πάρα πολλά να μοιραστεί. Ευχαριστούμε που τα λες, όσο μπορείς, έξω από τα δόντια. Έτσι φτάνει το μήνυμα. Ευγενέστατη, Σουζάνα, ευχαριστώ. Εγώ νομίζω ότι όλοι έχουμε να πούμε πολλά πράγματα, οπότε όλη η ευκαιρία έχει να κάνει με τις ερωτήσεις και όχι με τις απαντήσεις. Οπότε, thank you. Εμείς σε ευχαριστούμε πάρα πολύ, Δημήτρη, που σε είχαμε σήμερα μαζί μας. Ο Δημήτρης έχει διατελέσει και, πέρα από μέλος του board του local chapter του EO, έχει διατελέσει και πρόεδρός του. Οπότε, γι' αυτό τον ακούσατε να ξέρει τόσο καλά και τις αξίες του οργανισμού και τα διάφορα learnings που παίρνουμε σε σχεδόν σε καθημερινό επίπεδο από τον οργανισμό. Θα ήθελα να ευχαριστήσω και τον Δημήτρη που ήταν σήμερα μαζί μας και να σας καλέσω, αν σας άρεσε το επεισόδιο, να μας υποστηρίξετε δημιουργώντας ένα word of mouth με τους φίλους σας. Να αφήσετε κάποιο σχόλιο στο podcast app που χρησιμοποιείτε και αν θέλετε και να μας βλέπετε, όχι μόνο να μας ακούτε, σιγά σιγά τα επεισόδια ανεβαίνουν και στο YouTube και αν θέλετε να μάθετε περισσότερα, μπορείτε να μπείτε στην ιστοσελίδα του οργανισμού, στο eogreece.org. Να σας ευχηθώ να συνεχίσετε να ηγείτε με ένα υγιή τρόπο και για τους άλλους και για εσάς και το μόνο που έχω να πω είναι let's enjoy the ride, έτσι, του όποιου ταξιδιού έχει επιλέξει ο καθένας. Δημήτρη και πάλι σε ευχαριστούμε πάρα πολύ και σας περιμένουμε στο επόμενο επεισόδιο. Εγώ ευχαριστώ. See you soon! Γεια σας!