اپیزود ویژه-خرافات و شبه علم با امیرحسین کرد افشاری (گروه علمی زودیاک)

خرافات و شبه‌علم مفاهیمی هستند که به شکل‌های مختلف در جوامع بشری وجود داشته‌اند و ریشه‌های عمیقی در تاریخ، فرهنگ و روان‌شناسی انسان دارند. خرافات باورهایی هستند که بدون پشتوانه علمی و منطقی شکل گرفته‌اند و اغلب از ترس، جهل یا نیاز به کنترل ناشناخته‌ها سرچشمه می‌گیرند. شبه‌علم نیز مجموعه‌ای از باورها یا ادعاهایی است که به ظاهر علمی به نظر می‌رسند اما فاقد روش‌شناسی دقیق و شواهد تجربی معتبر هستند. این پدیده‌ها از نظر روان‌شناختی به دلیل تمایل مغز انسان به یافتن الگوها و معنا در اطلاعات ناقص یا تصادفی شکل می‌گیرند و اغلب در مواقع بحران یا اضطراب تقویت می‌شوند. خطر این باورها در این است که می‌توانند باعث گسترش اطلاعات نادرست، تصمیم‌گیری‌های غلط و حتی رفتارهای خطرناک شوند. از درمان‌های غیرعلمی گرفته تا بی‌اعتمادی به علم، این مفاهیم می‌توانند جامعه را از مسیر توسعه و پیشرفت دور کنند. راهکارهای مقابله با این پدیده‌ها شامل ترویج تفکر انتقادی، آموزش مهارت‌های ارزیابی منابع اطلاعاتی، تقویت سواد علمی و افزایش شفافیت و پاسخ‌گویی در نهادهای علمی و سیاسی است. همچنین گفتگوهای باز و بدون قضاوت با افرادی که چنین باورهایی دارند می‌تواند به کاهش مقاومت آن‌ها در برابر اطلاعات درست کمک کند.

دراین گفتگو با آقای امیرحسین کرد افشاری از گروه علمی زودیاک همراه یودم تا با رویکردی علمی و انتقادی به بررسی ریشه‌های فرگشتی، روان‌شناختی و اجتماعی خرافات و شبه‌علم بپردازیم.  تلاش کردیم تا با ارائه مثال‌های ملموس از جامعه ایران، نحوه شکل‌گیری و گسترش این باورها رو تحلیل کنیم. همچنین عواقب منفی و خطرات این پدیده‌ها برای تصمیم‌گیری فردی و جمعی رو برجسته کردیم و در آخر راهکارهایی عملی را برای مقابله با آن‌ها از طریق آموزش تفکر انتقادی، ارتقای سواد رسانه‌ای و ترویج روش علمی پیشنهاد کردیم. 

هدف ما در این گفتگو نه تنها آشکارسازی ضعف‌های منطقی این گونه باورها، بلکه ایجاد زمینه‌ای برای گفتگو و درک بهتر دلایل فرگشتی، روان‌شناختی و اجتماعی آن‌ها است.