چرا انسان خدا را ساخت؟ ریشه ادیان و نقد نواندیشی دینی

در این گفت‌وگو به پرسشی بنیادی در تاریخ ذهن انسان می‌پردازیم:
چرا ذهن انسان خدا را خلق کرد؟
با استفاده از روان‌شناسی تکاملی، علوم شناختی دین (CSR)، انسان‌شناسی و علوم اعصاب توضیح می‌دهیم که چگونه مغز انسان—به‌عنوان محصول انتخاب طبیعی—به‌صورت طبیعی گرایش به ساختن موجودات نادیدنی، نیروهای ماورایی و معناهای مقدس دارد.
همراه با دکتر کیمیایی‌–اسدی (پزشک و متخصص عصب شناسی) و وریــا امیری (پژوهشگر فلسفهٔ دین و اخلاق) به محورهای زیر می‌پردازیم:
– چرا سیستم تشخیص عامل در مغز ما به‌طور طبیعی خالق «فاعل آسمانی» می‌شود؟
– نقش نظریهٔ ذهن، الگو‌جویی، ترس از مرگ و نیاز به کنترل در شکل‌گیری دین
– چرا باور به ناظر آسمانی هزاران سال ابزار کنترل اجتماعی و انسجام گروهی بوده؟
– آیا تجربهٔ دینی محصول شبکه‌های عصبی و پردازش مغز است؟
– مسیر تکاملِ دین؛ از خدای قبیله‌ای تا خدای اخلاقی ادیان ابراهیمی

۲. نقد علمی نواندیشی دینی در ایران
در بخش دوم، به‌صورت صریح و مستند به نقد جریان نواندیشی دینی در ایران می‌پردازیم؛ جریانی که تلاش دارد جهان علمی امروز را با چارچوب‌های پیشاعلمی آشتی دهد.
– چرا نواندیشان دینی علت واقعی پیدایش دین را توضیح نمی‌دهند؟
(به‌جای آن دین را با زبان فلسفی بازتعریف می‌کنند.)
– تناقض اصلی: حفظ خدا بدون معجزه، حفظ دین بدون شریعت، حفظ معنویت بدون ماوراء
– ناسازگاری بنیادین نواندیشی دینی با داده‌های روان‌شناسی تکاملی و علوم شناختی دین
– چرا این جریان به نظر بیشتر واکنشی است تا علمی؟
– و آیا آیندهٔ نقد دینی در ایران از مسیر نواندیشی عبور می‌کند؟

۳. آیندهٔ دین در ایران
در بخش سوم، با تکیه بر داده‌های جامعه‌شناختی، تغییر نسل‌ها، رشد سواد علمی و گسترش اینترنت، به این پرسش مهم می‌پردازیم:
آیندهٔ دین در ایران چه خواهد بود؟
محورهای این بخش:
– خصوصی‌شدن دین و تبدیل آن به معنویت فردی
– کاهش اقتدار روحانیت و ساختارهای دینی رسمی
– شکاف عمیق میان نسل Z ایران و نسل‌های قبلی
– نقش علم و رسانه در افول باورهای ماورایی
– آیا ایران به‌سمت عصر پَسادینی (Post-religious) حرکت می‌کند؟
– یا شاهد تحول دین، نه حذف آن، خواهیم بود؟

این اپیزود تلاشی است برای فهم طبیعی‌گرایانه، علمی و مستند ریشه‌های دین، نقد روایت‌های غیرعلمی از معنویت، و تحلیل آیندهٔ دین در ایران.
اگر به موضوعاتی مانند فلسفهٔ ذهن، فرگشت، علوم اعصاب، دین‌پژوهی، فلسفه  و نقد روشنفکری دینی علاقه دارید، این گفت‌وگو نقطهٔ ورود کامل و عمیقی برای شماست.

🔹 کانال تلگرام هشیوار | Houshivar
 @Houshivarpodcast  

🔹 کانال اینستاگرام هشیوار
https://www.instagram.com/mehdi_shafa_houshivar?igsh=bjg2ZXZ3aDJkamZv&utm_source=qr