“Accepteer dat je zult falen op de weg naar je droom”, met Maarten van der Weijden

Hij noemt zichzelf een risicomijdend persoon. Hoe krijgt Maarten van der Weijden het dan voor elkaar om een uitdaging aan te gaan, zo groot als een Elfsteden-triatlon? De reis is lang, de pijn en inspanning enorm en de uitkomst onzeker. 

In dit gesprek met de man die olympisch kampioen werd na hersteld te zijn van kanker, ontvouwen zich waardevolle levenswijsheden over proberen, opnieuw proberen, verwachtingen stellen aan jezelf, en doelen zoeken waarbij zowel het doel als de reis ernaartoe bij je past.

Mooie inzichten van Maarten

• Geluk en trots gaan hand in hand: hard werken vergroot de kans op succes, maar je moet ook simpelweg geluk hebben.
• Er is geen strijd tegen kanker, er zijn geen overwinnaars en geen mensen die de strijd verloren zouden hebben: het is een kwestie van geluk of pech.
• Een droom najagen is prachtig, maar calculeer ook in dat je onderweg naar die droom zult falen, dat je hem wellicht niet zult halen. Als je dat accepteert, geeft dat ontspanning en vrijheid.

Maarten van der Weijden

Als jonge topsporter van 19 jaar kreeg Maarten van der Weijden de diagnose kanker. Hij belandde voor een half jaar in een ziekenhuisbed, maar had het geluk te herstellen. Hij maakte opnieuw de keuze voor topsport, dat hem uiteindelijk naar olympisch goud op de 10km openwaterzwemmen bracht. Met twee maal de Elfstedentocht (200km) zwemmen en eenmaal een Elfstedentocht-triathlon haalde hij 18 miljoen euro op voor onderzoek naar kanker.

Weg van jezelf is een podcast geproduceerd door Reinoud Prins en Tom Kienhuis, oprichters van Liberi Coaching, in samenwerking met Zorg van de Zaak (opname), Revolte Studio (beelddesign en muziek) en Noisy Media (podcastmanagement).

Transcript

0:00

Omdat ik dan Olympisch Goud heb gewonnen, is het gevaar dat mensen mij zien of als beeld... ...Of aankondigen of beschrijven als die jongen die kanker overwon en daarna Olympisch Goud won. Terwijl de volledig andere kant de zwaarde is. Ik was in het ziekenhuis de meest luie patiënt die je je kunt voorstellen. Dus dat had helemaal niks te maken met daadkracht of wilsenkracht. Dat had er mee te maken dat die behandeling aansloeg en ik heel veel geluk had. Hoe kan ik de Elftedentocht zwemmen? Omdat ik stiekem ook die route en dat vele trainen elke dag urenlang in het zwembad liggen. Ja, dat ik dat door een soort van meditatie ervaar en is ook heel erg fijn vind. Dus je moet niet alleen maar het doel kiezen wat bij je past, maar als je de weg naar het doel toe ook zo conform geeft wat ook bij je past, dan gaat het een heel stuk makkelijker. Welkom bij de allereerste aflevering van de Weg van Jezelf podcast. De podcast over een eigen weg kiezen en wat anderen daarvan kunnen leren. Mijn naam is Reinout Prins en ik ben super blij dat Maarten van der Weijden, Olympisch kampioen... ...Maar tegenwoordig vooral bekend vanwege zijn bovenmenselijke inspanning......Bij het zwemmen van de Elfstedentocht, bereid was om hierover te komen praten. Maarten, Welkom. Dankjewel, superleuk. Ik heb er zin in. Ja, ik ook. Zo'n eerste keer is altijd spannend. En dan gaat het over weg van jezelf. Dus ik probeer heel dicht bij mezelf te blijven terwijl we de rest van dit interview doen. Maar dat gaat samen vast lukken. De eerste betekenis, weg van jezelf. Was er ooit een moment dat je weg was van jezelf in een manier dat je geen contact kon maken met iets wat wezenlijk wel van jou was, waardoor je eigenlijk jezelf een beetje tekort deed? Ja, ik denk wel meerdere keer eigenlijk. En ik denk niet dat dat heel dramatisch was, dus ik was niet heel ver weg. Maar ik zie in algemeenheid wel een soort van gevaar dat je in het leven iets kiest... En dat je ergens voor gaat en dat je dan opeens op een plek bent waar je helemaal niet wil zijn. Dus ik geloof heel erg in af en toe reflectie en nadenken over wie ik nu ben en waar ik sta. En ik denk dat ik dat moment, inmiddels drie en misschien zit ik nu al in mijn vierde keer, in mijn leven gehad heb. En ik ervaar eigenlijk dat ik dat elke 6, 7 jaar wel heb. Het is een cyclus. Ja. En de eerste keer had ik dat noodgedwongen toen ik 19 was en opeens in het ziekenhuis kwam. De tweede keer was toen ik olympisch kampioen werd En toen het doel bereikt was en ik niet wist wat toen. En de keer daarna was dat ik bij Unilever werkte. Wat ik vijf, zes jaar deed en mezelf daarna vroeg van, is dit het nu eigenlijk? En hoe merk je dat? Hoe komt zo'n cyclus eigenlijk tot zijn einde? Wat is dan een vlag die gaat... Ja, ik denk dat dat een beetje bijna normaal aanvoelt. Dat het ook wel te maken heeft met dat er een soort van gewenning... En bijna een soort van saaiheid, maar ook wel met omstandigheden hoe het loopt. Dat het noodlot er is in het ziekenhuis, dat ik die Olympische Gouden Medaille win, dat de Elfstedentriathlon klaar is, nu. En dat je dan in een moment zit waarbij het normaal is dat je terugkijkt. Ik denk wel dat dat voor mij als persoon... Ik ben altijd wel heel erg van het doelen stellen en gehaastheid en ergens voor gaan. En het kost wel eventjes altijd een soort van stap terug om te denken... Nee, maar dit is juist goed. Ik wil niet gelijk door. Ik wil niet gelijk een nieuw doel stellen. Ik wil wel eventjes nadenken over wat past. Juist om te voorkomen dat je te ver van jezelf komt. En tijd besteedt aan dingen die helemaal niet bijpassen. En dan zei je toen je stopte in 2008... Je was verkozen tot sportman van het jaar, en op die uitverkiezing zei je dat je niet langer een slaaf wilde zijn van je eigen prestatiedraad. Is dat een beetje gelukt? Nee, maar ik heb wel een nieuw inzicht gekregen. En ik zag het destijds als of je bent tevreden over waar je bent, of je bent ontevreden, je wilt ergens heen en Je stelt een nieuw doel. En vanuit die modellen is natuurlijk tevreden zijn over waar je bent heel veel fijner. En dan kun je inderdaad ervaren van ja, je hebt een soort van prestatiedrang. Dus je moet altijd ergens heen, maar ik wil dat niet meer. Ik wil gewoon blij zijn waar ik ben. En inmiddels heb ik veel meer het inzicht dat het bijna naast elkaar kan bestaan. Dat je heel erg tevreden kunt zijn waar je bent. Maar ik ook besef dat het doelen stellen wel bij mij past. Want weet je al wat de volgende cyclus gaat zijn? Nee. En die Elfstedentriathlon is inmiddels ruim vier maanden geleden. En ik heb ook wel ervaren dat het wel goed is als ik juist die afstand even pak en juist best wel lang nadenk over wat ik eigenlijk wil. En dat het ook wel waard is en dat het gevaar is dat je te snel een keuze maakt en dat je daar weer 5, 6, 7 jaar aan besteedt, zonder dat je heel goed hebt nagedacht waaraan dan. Dus ook als ik terugkijk, als ik kijk hoe lang heb ik nou nagedacht over de studie die ik deed, of over de baan die ik aandam, ja, Dan zijn het keuzes die je heel snel maakt. Terwijl dat impact heeft op je hele leven. Dus daar iets langer bij grote keuzes in het leven stilstaan is wel handig, denk ik. Ja, dus je gaat even een sabbatical in. Even nadenken voordat je weer de volgende cyclus invliegt. Ja, zo zou je het kunnen noemen. Wij werken met mensen die zichzelf tegenkomen, die door mentale klachten op een gegeven moment in één keer stil komen te staan in hun leven. Jij, Op hele jonge leeftijd maakt je iets mee waardoor je hele wereld op zijn kop komt te staan. Je krijgt een diagnose kanker. En ook nog een hele heftige diagnose, want eigenlijk was je overlevingskans 20%. Ik las ergens 1 op de 5, maar het is anders. Ja, toen ik in het ziekenhuis in kwam zeiden ze afhankelijk van hoe de eerste maanden lopen, heb je 30 tot 50 procent kans. Oké. Ja. Ergens kan dat, zo'n verschrikkelijke ervaring, ook iets brengen in de rest van je leven? Als je het overleeft. Ja. Ja. Vind ik altijd een lastige vraag, omdat als ik dat dan vertel, en dat zal ik straks wel zeggen wat het me dan brengt, dat het voor luisteraars of kijkers ook een soort van kan overkomen, hij is daar dankbaar voor. Terwijl dankbaar voor het ziek zijn, dat ben ik zeker niet. Dat was zo pijnlijk en zo nare en mijn ouders, ellende. Maar inderdaad, Wat je zegt, het brengt je toch wel terug tot een soort van basis ofzo. Wie je bent, waar je vandaan komt. Ik denk dat mijn jeugd heel erg ging over doelen stellen en zwemwedstrijden, oogjesuifselen op school halen. Alsmaar doelen stellen, alsmaar kansen groter maken. Alsmaar een soort van haast hebben. En opeens lag je in het ziekenhuisbed en lag ik daar uiteindelijk ruim een half jaar. En was er even niks. Was er geen zwemwedstrijd, was er geen proefwerk. En was er niks. Dan ga je toch een beetje terugdenken aan wie je bent en waar je vandaan komt. Raak je jezelf dan kwijt of vind je jezelf dan? Ik denk dat je jezelf dan vindt. Ja, dus ik heb... Ik denk dat dat ook wel persoonlijk is van hoe je jezelf dan vindt. Dus ik weet ook niet of het voor iedereen werkt dat hij een half jaar in een bed ligt of je jezelf dan vindt. Maar daardoor heb ik mezelf wel een stuk beter begrepen. En neem jezelf dan wat voor als je daar doorheen komt? Ja, en ik nam mezelf wat geks voor, want ik lag in het ziekenhuisbed. En als je dan terugkijkend op dat jongetje wat alsmaar doelen stellen en ergens voor gaat, ja, dan kun je jezelf de vraag stellen wat is de waarde daarvan. En dus beloofde ik mezelf in het ziekenhuis, als ik het geluk heb te mogen herstellen, ga ik niet weer alleen maar doelen stellen, maar ga ik elke dag leven alsof het mijn laatste dag is. En ik had het geluk te herstellen. En ik ging mijn leven leven zoals ik die blofte maakte. En ik kwam erachter dat als je elke dag leeft alsof het je laatste dag is, dat elke dag hetzelfde is. En dat het heel snel heel saai werd. En dus ging ik maar weer een doel stellen. Dus ging ik weer zwemmen. Niet met het idee ik word olympisch kampioen, maar dan met het idee een doel stellen, ergens voor gaan dat het bij mij past. En dat dat een fijnere manier van leven geeft. En Als je elke dag leeft alsof het je laatste dag is, dan zou je dat niet doen. Dan zou je niet dat soort doelen stellen. Omdat je denkt van ja, waarom zou ik heel lang moeten toewerken naar iets, want vandaag is mijn laatste dag. Precies. Dus je hebt eigenlijk... Het idee van elke dag leven alsof het je laatste dag is, is dat er geen morgen is. Dat je geen rekening hoeft te houden met. En dat je dus geen doelen voor na vandaag stelt. Dus je hebt een termijn nodig, een stip aan de horizon waar je naartoe kunt werken. En het bijzondere van... Als jij zegt wat brengt het jou dan... Dat brengt me als sporter ook wel veel. Kijk, als je het hebt over jezelf kwijtraken en bewust keuzes maken, dan is topsport wel een heel interessant voorbeeld. Want topsporters die we bij de Olympische Spelen zien, dat zijn voor 90% allemaal sporters die op hun 7e, 8e, 9e levensjaar zei ze gaan sporten. En dat konden ze goed. En dan waren hun ouders trots en hun vriendjes trots. En door die omgeving zijn ze dat blijven doen. Gingen ze dat steeds meer doen. En hebben ze eigenlijk de keuze, de bewuste keuze voor topsport, hebben van al die sporters, hebben er heel weinig gemaakt. En eigenlijk was het een soort van gewenste uitkomst, omdat ze maar door gingen. Want ze kregen de beloning van de prestatie. Ze waren goed, schouderklopje en door naar de volgende prestatie. En ik denk dat in die wereld, dat ik een van de weinigen was, ook die keuze voor topsport heel bewust kon maken. Wat uiteindelijk heel erg ook hielp. Want als je bewust een keuze kunt maken wat jij wilt doen, hoe je je tijd wilt besteden, dan is dat een veel sterkere keuze, denk ik. Ja, want je zegt eigenlijk van, ik kom in het ziekenhuisbed te liggen, ik lig er een half jaar, daardoor kom ik echt op mezelf, ik raak mezelf niet kwijt. Nee, Ik hervind mijzelf, ik neem mezelf voor, elke dag wil ik leven zoals het mijn laatste dag is. Maar dan ontdek ik, dan ga ik elke dag hetzelfde doen of elke dag dezelfde manier. Dus ik heb uiteindelijk dat doel nodig en ik kies weer heel bewust om toch weer dat te gaan doen wat ik hiervoor deed. Sport en prestaties halen. Ja. Is er dan nog een verschil? Ja, en het verschil is, is dat ik dat kies omdat ik dat proces leuk vind. En niet omdat ik wil winnen. Ik heb echt herinneringen dat ik dan voor mijn ziek zijn, als ik dan voorgenomen prestaties en voorgenomen doelen niet haalde, dat ik dan als zwemmertje in huilen uitbarst en wanhopig. En ik heb het niet gehaald, hoe kan dat nou? En Na het ziek zijn heb ik dat nooit meer gehad. Omdat ik dat doel nastrijden leuk vond. En of ik dat dan haalde of niet haalde, was dan bijna bijzaak. Het plaatst ook alles in een perspectief. Als het leven en dood is, dan is het iets anders dan winnen en verliezen. Absoluut. Ik had wat ergers meegemaakt dan wedstrijdverliezen. Ja. En dan toch nog eens eventjes, want je zegt eigenlijk dat je die cyclus hebt waarin je jezelf toch een beetje kwijtraakt. Dan neem je jezelf voor van, ik ga het toch anders doen. Maar dan kom je er heel vaak toch weer in uit dat je jezelf toch wel behoorlijk uitdaagt in het bijna extreme? Je doet iets, want je hebt 11 miljoen opgehaald in een jaar tijd door twee keer de Elfstedentocht te zwemmen. Ja, in totaal met drie Elfstedentochten bijna 18 miljoen euro. 18 miljoen zelfs in drie van die events, maar dat doe je wel. Zoals een arts dat zei, 10 koste van je eigen gezondheid. Dat weet ik niet. Nee, nee. En ik denk dat het wel meevalt. Ik denk dat... Kijk, mensen zien mij extreem sporten. Ze zien minder wat ik ervoor doe en laat. Dus ik heb een extreem gezonde levensstijl, wat mij dan daar brengt. Ik geloof ook dat die dingen doen, dat het heel erg is wie ik ben. Dat het me ook een soort van gelukkig maakt. Nou, gelukkig zijn is ook heel gezond. Ik denk ook dat heel lang sporten niet heel erg ongezond is. Mijn hartslag, het geheim van ultrasporten of heel lang sporten, is dat je heel langzaam sport. Dus mijn hartslag is extreem laag. En wat aantoonbaar echt zo slecht is, is dat ik... Omdat ik de hele dag doorsport, slaap ik ook weinig. En weinig slaap is wel slecht. Maar goed, er zijn wel meer beroepen waarin men heel weinig slaapt. En die topsporter haalt ook wel eens een paar nachten door. Maar dan op een heel andere, ongezondere manier. Ja, als die topsporter die, zeg maar, voor de Olympische Tweede aan het trainen was... ...Die sliep elke nacht goed. De tip van deze keer is... ...Doorvoel ook de minder leuke sensaties. In plaats van iets te vermijden is het ook goed om juist de minder leuke sensaties te doorvoelen. Want pas als je iets helemaal doorvoelt en doorleeft hebt, Kun je ook pas echt iets loslaten daarna? Loslaten is wel een greet die veel gebruikt wordt van... ...Je moet het gewoon loslaten. Maar je kunt pas echt iets loslaten als je het echt helemaal doorvoelt hebt. Als we dan naar de tweede betekenis van Weg van Jezelf gaan, dan gaan we even naar de hele andere kant toe. Want op wat voor manier ben je trots op jezelf? Wat vind je nou echt een reuze prestatie? Je hebt wel eens gezegd van, ik heb niet door hartknokken kanker overwonnen, Ik heb geluk gehad. Er zullen ongetwijfeld ook dingen zijn waarvan je zegt... Ja, maar dat heb ik echt gepresenteerd. Daar mag ik mezelf al voor op de borst. Op de borst, ja. Nou, ik denk dat die twee dingen samen gaan. Dus ik ben ook voor het idee dat ik zeg... Inderdaad, want Omdat ik dan Olympisch Schouder heb gewonnen, is het gevaar dat mensen mij zien of als beeld of aankondigen of beschrijven als de jongen die kanker overwon en daarna Olympisch Schouder won. Terwijl de volledig andere kant het is waar. Dus ik was in het ziekenhuis de meest luie patiënt die je kunt voorstellen. Dus dat had helemaal niks te maken met daadkracht of wilskracht. Dat had er mee te maken dat die behandeling aansloeg en ik heel veel geluk had. De andere kant daarin betekent dat als patiënten niet herstellen, dat ze niet iets verkeerd hebben gedaan, maar dat ze pech hebben dat die behandeling niet werkt. En ik ben heel trots op dat ik dat redelijk duidelijk zo heb neergezet. En tot op de dag van vandaag kreeg ik regelmatig bericht van nabestaanden die zeggen dat jij dat zegt. Dat vind ik heel belangrijk. Want ik heb ook iemand die is aan kanker gestorven. En dat jij dat dan zegt, dat helpt mij, omdat de maatschappij daar toch een soort van schuldwaas... ...Laat laten bevangen. Iemand meer moeten knokken, beter zijn best moeten doen. Ja, en in de volksmond en volksstaal noemen we dat ook al snel, en dat vind ik vreselijk, Dat mensen de strijd verloren hebben, dat het iets actiefs is. En ik vind dat vreselijk, dus ik ben heel erg trots... Dat ik dat beeld een beetje heb kunnen rechtzetten... En iets meer naar de werkelijkheid heb gekregen. Ik ben heel trots dat ik Olympisch Goud won. Och, ik had ook daarop wel bij die wedstrijd enorm veel geluk, dus geluk en trots ergens op zijn, die gaan echt wel hand in hand, want ik werkte er ook keihard voor. Ik ben heel trots en dankbaar dat die elf steden toch te zon succes zijn geweest, dat we bijna 18 miljoen euro ingezameld hebben, 44 onderzoeken tegen kanker konden doorgaan, zodat het leed voor toekomstige patiënten ietsje kleiner is. En geluk klinkt als volledig chaos, wat dat betreft jij gelukt, de anderen niet. Moet je dan nog iets goed maken? Zo van, ik heb geluk gehad, dus ik... Nou, ik heb dat met betrekking tot mijn ziekte wel eens op overleversschuld. En dat klopt ook wel, dat ik hierover mag praten bij jou en daarover mag vertellen. En als ik me dan weer herinner, die zaal voor me in het ziekenhuis... Waar medepatiënten lagen... Ik heb nu zelf twee dochters. M'n oudste dochter is toevallig een paar dagen geleden negen geworden... En m'n jongste is zes. En ik kan me goed herinneren dat Bob dan in die zaal naast mij lag, ook twee dochters had. Destijds dezelfde leeftijd als mijn dochters nu. En dat ik straks naar huis kan gaan en mijn dochters een knuffel kan geven en dat die dochters van Bob al jarenlang geen vader meer hebben. En dat dat niet eerlijk is. En dat dat een soort van schuld geeft. Dat dat schuld is wat ook echt pijn doet, Maar wat niet zielig is. Dus ik voel me geen slachtoffer van die schuld. Want uiteindelijk, ja weet je, drijft dat me ook. En drijft me dat volwassen. Ik denk, ja maar ik wil dat stukje, ik wil het leven in dat stukje ietsje eerlijker maken. En dus haal ik geld op, et cetera. En je zet het om in hele mooie dingen. Je inspireert daarin ook heel veel mensen. Maar wanneer is het genoeg? Wanneer heb je genoeg gedaan om je schuldgevoel... Ja, dat is een lastig... Ik ben heel trots dat ik dat verschil heb kunnen maken. Dus als dit het is, dan ben ik heel trots en blij en dankbaar. Ja, het is geen... Dus ik weet niet of schuld helemaal het juiste woord is, want schuld kun je inlossen en is daarna weer weg of zo. Maar het is veel meer de weg waar ik vandaan kom, wat ik altijd wil meenemen of zo. Dus ik denk dat ik mijn hele leven op welke manier dan ook de kankerpatiënt heel graag wil helpen. En Als iemand nou deze podcast hoort, die zit misschien in een situatie waarin hij zo'n diagnose heeft gehad, betekent dat dat je helemaal niet hoeft te knokken, helemaal niet hoeft te vechten? Kun je net zo goed een luie patiënt zijn in jouw ogen als dat je... Het maakt toch wat uit? Nee, dat maakt niks uit. Een daadkrachtige patiënt heeft geen grote overlevingskanten dan een lui patiënt. Dus dan kun je misschien beter je energie sparen. Ja, Je moet een omgang vinden die bij je past. Je had het net al even over je twee dochters. Was het ook iets waar je wel dol op bent, trots op bent? Zou dat ook wel iets waar je weg van jezelf van kunt zijn? Ik ben ook dat. Ik leef mijn leven vanuit een soort van dankbaarheid. Ik heb die behandeling gehad, dan is de kans op onvroegbaarheid heel erg groot. En dat ik dan twee prachtige dochters mag hebben, dat vind ik natuurlijk waanzinnig. Vooruitlopend op dit gesprek had ik natuurlijk eventjes wat dingen over. Ja, op Google zag je foto's van je dochter die ook nog even bij je in het water sprong toen je aan het zwemmen was. Dat zijn wel van de momenten die je er vast even doorheen helpt. Ja, is heel fijn. Is heel prettig. Dus die wat dat betreft in je sabbatical waar je al aan het nadenken bent over je volgende cyclus, kun je ook extra genieten van die thuis situatie. Absoluut. En dan is 9 en 6 ook wel een hele mooie leeftijd om dat samen te doen. Ja? Wat maakt dat zo leuk? Nou, ik heb wel als vaderzijnde is het, ik vond die eerste jaren wel ingewikkeld ofzo. Dus wat je rol als vader is en dan, nou dan denk ik toch dat het zorgen meer een soort van vrouwelijke kant is. Dus ja, nu is je iets kunnen terugzeggen en iets vinden en iets kunnen doen en samen kunnen zwemmen. Ja, dan vind ik dat de rol als vader is dan wel leuker. Ja. En zit er een toekomstig Olympisch kampioen bij? Nou, Die spelletjes spelen ze wel heel veel. Ze zitten wel ook op zwemmen. Ze doen ook heel veel andere sporten, dus ik denk dat bewegen heel goed is. Topsport, bedrijven, weet ik niet. Die keuze mogen ze helemaal schoonmaken. En als dat uiteindelijk leidt tot olympisch kamp, dan wordt die kans natuurlijk hartstikke klein. Dus het moet ook allemaal even meezitten dat dat net toevallig samenvalt en dan lukt. Ja, alhoewel ook daarin wel veel geld. Als je heel hard werkt, dan wordt de kans wel een stuk groter. Heel hard werken, dat zijn voorwaarden. Maar ook ik. Dus toen ik tijdens de Olympische Spelen... ...Hadden Australische boekmakers me staan op 1 tegen 40. Dan moet het net maar zo samenvallen dat je dan wint. En ook daar speelt... We zien olympisch kampioen en sport als een soort van maakbare wereld ook bijna. Dat de allersterkste of mentaal of degene die het allerhardste... Dat die wit. Ik denk dat het veel eerlijker is om te zeggen dat alle Olympisch kampioenen die hebben in hun lichaam wat geks, waardoor zij kunnen winnen. En wel ook na al die arbeid, na al die investering. Maar bijvoorbeeld het gekke aan mijn lichaam is, naast dat ik vrij groot ben, is het het bizarre is dat mijn longinhoud, voor mijn lengte zou een longinhoud van 6 liter normaal zijn. Mijn longinhoud is 12 liter. Wat een soort van afwijkend is, waardoor ik op het water hoger lig, mijn weerstand lager is en daardoor sneller zwem. Natuurlijk speelt mentaal sterk zijn, hard trainen allemaal een hele grote voorwaarde. Maar weet je, die longen, als ik die niet had gehad, dan zou ik nooit winnen. Nee, maar ja, als je er niet zo hard om getraind had, had je bij die 12 liter heel goed ballonnen kunnen opblazen. Maar nu brengt het je in combinatie met die arbeid ook nog... Het mooie is, waarom ik steeds benadruk van ik had succes... Maar daar speelt gelukkig een hele grote rol bij... Is dat een heleboel mensen dat succes niet hebben. En dan hebben we als maatschappij en als wereld, zijn wij best wel snel in een soort van wijze dat iemand iets verkeerd gedaan heeft. En dat die dan moet nadenken wat hij zelf moet veranderen, zodat je dat dan volgende keer beter kunt doen. Alleen ik hoop ook dat die mensen waarbij dat zo is, ook begrijpen en beseffen dat het niet halen van het doel... ...Ook al doen ze hun stinkende best, ook zomaar kan voortkomen uit die domme, domme pech. En als we iets meer compassie naar onszelf en naar elkaar hebben... ...Ja, ik denk dat het dan een heel stuk leuker wordt. Ja, dat is natuurlijk waar wat dat betreft. There is only so much we can do. En zo is het. Ik heb er altijd een hekel aan als mensen tegen mij zeggen dat de kanker overwonnen zou hebben. Ik heb niet gewonnen, ik had het geluk dat ik herstelde. Waarom ik dat belangrijk vind, is dat degene, de kankerpatiënt die niet herstelt, die heeft niet verloren, die had pech dat de behandeling niet werkt. Op een breder level speelt het ook. En als jij nou iets hebt wat je heel graag wilt, dat je stinkt in de beste doel, en het lukt niet, en die ervaring hebben we allemaal, dan hoop ik ook dat jij beseft dat de reden dat het niet gelukt is, ook zomaar domme, domme pech zou kunnen zijn. Net zoals die kankerpatiënt die niet herstelt van kanker. En als we dan naar de derde betekenis gaan, weg van jezelf... ...En dat is dan je eigen weg die je hebt bewandeld. We hebben al heel veel dingen besproken. Ik geloof dat andere mensen wat te leren hebben van andere mensen. Hoe meer we van elkaar leren, hoe leuker die wereld wordt. Wat kunnen andere mensen van jou leren? Ja, dat moeten ze zelf bepalen, denk ik. Maar ik denk dat... Ik probeer altijd te vertellen, zoals ik net deed, is dat dat pech en geluk bestaan. Dat je je eigen leven leeft, je eigen pad kiest. Dat het leven maar kort is een heel waardevol om. Dat jij de enige bent die mag bepalen hoe jij die tijd besteedt. En ik denk dat daar ook die Elfstedentochten een heel mooi voorbeeld voor zijn, dat dat verbinden en iets samen doen, in elkaar helpen, dat dat het leven een stuk warmer en fijner maakt. Dus ik hoop dat ze rondom die thema's iets kunnen. Want Dat is natuurlijk toch wat je krijgt. Dat mensen je dan toch als voorbeeld nemen. En wat dat betreft, niet veel mensen zwemmen dan op de Elfstedentocht, maar mensen voelen zich toch geïnspireerd. Is dat bijvangst of is dat ook nog een doel? Nou, is een middel. Kijk, ik denk dat omdat mensen meeleefden met die Elfstedentochten, daardoor geven ze ook geld. Dus het doel is een kankerpatiënt helpen door onderzoek te financieren. En dat mensen meeleven en geïnspireerd zijn en daardoor geld te geven, is dan wel heel rammig natuurlijk. Ja. Heel prettig. Want je bent een betrokken man, niet alleen met dit initiatief, maar je bent ook politiek actief. We hadden op je kunnen stemmen. Ja, lijstduwer. Ja, lijstduwer. Heel bewust niet om in de kamer te komen, maar als duwer. Maar gaan we je ooit als minister van Sport zien? Nou, dat denk ik niet. Ik denk dat politiek echt een vak is. Ik mijn eigen vak heb. Ik denk dat politiek wel heel boeiend is. In de zin dat de keuzes die daar gemaakt worden en die invloed hebben op ons allemaal. Dus als ik mijn kinderen naar school breng, wil ik dat het onderwijs goed is. Als ik in Brabant woon, dan wil ik dat het veilig is en goed is. Dus al die facetten waar we een beetje van uitgaan, daar speelt politiek natuurlijk een hele grote rol in. Dus dat het goed blijft gaan vanuit hoe jouw wereldbeeld is, weet je, ik denk dat dat heel belangrijk is. Daarom heb ik die rol gehad en Die heb ik afgelopen drie keer gehad al. Dus ik zal daar wel dingen in blijven doen. Maar ik denk niet dat de kans groot is dat het mijn pad echt gaat worden. Maar je zegt dat het wel echt een vak is. Wat kun jij nu nog niet... Wat je moet kunnen om daar een rol in te spelen? Ik denk heel veel. Kan ik niet. Ik denk niet dat ik daar de expert in ben. En ik denk ook niet dat dat leven bij mij past. Dus ik vind het wel heel fijn als ik... Of ik merk steeds meer van Ik hou van een doelstel en ergens voor gaan. En dat ik zelf kan bepalen hoe die weg gaat. Dus mijn eigen weg bepalen en matchen met de persoon die ik ben. Ik denk dat in de politiek dat je die vrijheid weinig hebt. En dat dat pad redelijk vast staat en dat je daardoor je eigen koers bepalen daarbinnen wel lastig wordt. Ja. En ik denk dat daar ook een van de geheime, hoe kan ik de Elftedentocht zwemmen? Omdat ik stiekem ook die route en dat vele trainen elke dag urenlang in het zwembad liggen, dat ik dat toch als een soort van meditatie ervaar en dus ook heel erg fijn vind. Dus je moet niet alleen maar het doel kiezen wat bij je past, maar als je de weg naar het doel toe ook zo kunt vormgeven wat ook bij je past, dan gaat het heel makkelijk. Maar er zijn natuurlijk heel wat mensen die zichzelf voornemen om bepaalde doelen te behalen en ook nog wel kunnen zien dat ze, als ze elke dag gaan sporten ofzo, daar iets mee bereiken voor zichzelf en dan toch niet die pijn kunnen verdragen of toch niet daarmee door kunnen gaan. Wat is het geheim? Want het moet ongetwijfeld pijn gedaan hebben om zo naar je te zwemmen. Ja. Ik heb de overtuiging dat een zo comfortabel mogelijk leven nastreven... Dat dat niet werkt. Dat daardoor ongemak en pijn er soms bij hoort. Dat het ook niet erg is en dat het prima is. En als ik zo'n 19 uur op een dag sport en een paar uur slaap... Dat je na 18, 19 uur sporten slaap hebt, dat is wel normaal. Alleen je kunt je natuurlijk vooraf ook bedenken dat dat zo gaat zijn. En als je dan toch zegt, ik ga dit toch doen, dan heb je die keus gemaakt. En dan als je dan die pijn of die slaap ervaart, ja, dan is dat een soort van logisch gevolg van de keuze die je hebt gemaakt. Waarbij je voorbereid bent dat het ging gebeuren. Dat is dan een gevolg. Maar ik kan me voorstellen dat als je in het water ligt... En je bent aan het zwemmen en je lijf schreeuwt om slaap of om rust... Er zijn momenten waar je denkt, waar ben ik mee bezig? Ik had de eerste poging, dus al die uitdagingen die ik doe, ik vind het ook leuk om zo'n poging te beginnen zonder de zekerheid dat ik het echt ga halen. Zodat het ook echt spannend is. Ik weet nog goed de eerste keer dat ik de Elfstedentocht probeerde te zwemmen in 2018, toen had ik berekend, het is ongeveer drie dagen zwemmen, ik had een dag gehad. En ik voelde me vreselijk. Mijn maag was geïrriteerd, mijn spieren enorm veel pijn. En ik had mezelf voorgenomen van, ja, ik weet niet of ik het ga halen. De enige belofte die ik mezelf maak, ik wil alles geven. En als ik alles heb gegeven, dan is het oké. En na 24 uur zwemmen dacht ik, dit is alles eigenlijk wel, denk ik. Dus toen ben ik gestopt, heb ik het mijn coaches verteld. Die vonden het ook jammer, want ze hadden toch drie dagen vrijgenomen. En toen ben ik eruit gegaan met de belofte dat mijn vrouw nog een laatste poging mocht krijgen dat ze me terug in het water in kon praten. En mijn vrouw kwam en ze vroeg mij waarom ik dat wilde. En dat was wel duidelijk, maar het drie dagen zwemmen... En die 200 kilometer halen... Dat voelde als zo'n oneindig ver weg berg, dat dat te groot aanvoelde. En wat zij me liet inzien was dat het helemaal niet meer gaat om de finish halen... Maar hoe langer jij in het water ligt, des te meer geld er komt. Dus jij mag op elk moment dat je echt niet meer kan stoppen, maar volgens mij kun je nog wel iets verder dan dit. Dus het gaat niet om de eindbestemming, het gaat om de reis. Ja. En toen ik eenmaal dus die compassie naar mezelf had van als ik het niet haal, is het ook oké, nou dan kon ik verder komen. En het grappige was, toen ik na 163 kilometer uiteindelijk moest stoppen, toen, na 53 uur, waar we naar elkaar best wel hard zijn voor het niet halen van onze doelen, heb ik dat bijna ervaren als een soort van collectieve compassie voor mij niet halen. Omdat mensen zagen hoe graag ik het wilde... En dat het dan niet lukte, dat het toch ook een soort van oké was. En dat is denk ik wel heel waardevol geweest. Dat je je doelen niet mag, hoe het niet altijd hoeft te halen... En dat het mag. Ja. En dat je het dan blijkbaar nog een keer overnieuw mag proberen. Nou, als je accepteert dat het niet moet en dat je het ook af en toe niet kunt halen, dan is de keuze om het nog een keer te proberen natuurlijk een heel stuk sneller gemaakt. Ja, dat kan ook spannend zijn hè. Als iets niet gelukt is, kan een reden zijn om het niet weer te proberen. Heel spannend. Ja, maar elk doel dat je stelt kan spannend zijn, omdat je een soort van doemscenario hebt. Straks haal ik het niet. En als dat een reden is dat je dat doel niet stelt, dan kun je niks meer. Dus als je vrede kunt vinden van, ook al wil ik iets en ik ga het proberen, maar misschien haal ik het wel niet en dat is oké, dan ontstaat er een soort van vrijheid opeens. Ik had natuurlijk die Olympisch Gouden Medaille als doel. Uiteindelijk paste dat doel bij me, maar moest ik ook een weg vinden die ook bij mij paste. Ik had daar een coach voor, Massa Wouda, die dat allemaal samenstelde. Die stelde een hoogteteentje voor en een lichtbril. En al die dingen die pasten bij de persoon die ik was. Als jij nou een doel hebt wat je heel graag wilt, ook bij je past, zorg dan ook dat die weg daar het doel toe, dat die ook bij je past. Want stel je haalt dat doel niet, dan heb je in ieder geval een leuke weg gehad. Maarten, ik heb je verteld, we werken heel veel met mensen die mentale klachten hebben, die zichzelf tegen zijn gekomen door stress of burnout. Die ook soms moeite hebben om de stap te maken, om de doel te stellen, om daar te komen. Zit daar iets in voor die mensen? Volgens mijn ervaring, Als ik die mensen af en toe tegenkom en spreek, zit het heel erg om het compassie voor het niet halen. Het flexibel zijn dat het anders loopt dan je eigenlijk hoopt en dat dat mag. En als je dat heel erg als falen ervaart, dan maak je het zo enorm zwaar. Dan is er alleen maar falen. Als je altijd afgerekend wordt op niet 100%, wie presteert altijd 100%? Ja. Ik haalde die Elfstedentocht en de Elfstedentriathlon. Ik heb heel veel onderzoeken mogelijk gemaakt. Enorm trots. Maar je wilt niet weten hoe vaak ik iets niet haalde. Het gebeurde natuurlijk keer na keer. En de kunst is volgens mij niet dat je alles haalt. De kunst is dat als je een keer iets niet lukt, hoe je daar toch door kunt. Ja, het doet me denken aan de uitvinder van de gloeilamp. Thomas Edison had op een gegeven moment de gloeilamp ontwikkeld. Toen werd hij geïnterviewd en toen zeiden ze van hoe is dat, gloeilamp uitvinden. En hij zei van dat was niet makkelijk, want ik heb honderd keer iets geprobeerd, het mislukte elke keer. Het is honderd keer mislukt, hoe is het om honderd keer te falen? En toen zei Thomas Edison, ik heb niet honderd keer gefaald, ik heb honderd manieren uitgevonden waarop je geen gloeilamp maakt. Dus eigenlijk brengt iets wat niet lukt je dichter bij het doel. Ja. Ik had een coach, Marcel Wouda... Die een jaar voor de Olympische Spelen de droom schetste... Met golmaarten, ik denk dat jij olympisch kampioen kan worden. En ik geloofde hem eigenlijk niet, want ik was helemaal niet de allersnelste zwemmer. Maar we hadden die droom en we concentreerden ons volledig op, Oké, maar wat kunnen we nou wel doen dat die kans ietsje groter wordt? En dan gaan we het proberen, dan gaan we ons stinkende best doen en dan zien we het wel. Het is ook het doelzet, hoe kon ik... Want ik denk dat ik als persoon, ook vanuit de wiskundestudie die ik gedaan heb, best wel risicobijdend ben. Dus ik hou niet van risico's. Die onzekerheid vind ik eigenlijk vreselijk. Hoe kan ik dat ik als risicobijdend persoon toch die dromen kan stellen? Dat komt omdat ik vooraf heel realistisch ben van... Ja, een Heel grote kans dat het niet lukt. Maar als het niet lukt, is dat oké. En ik ga het proberen en ik ga wel kijken hoe ver ik kom. En omdat ik van tevoren geaccepteerd heb dat het ook zomaar niet kan lukken, dat het oké is, kan ik grote gedroom bestemmen. Wat denk je Maarten? Gaan we jou ooit nog een keer op 200 km zien zwemmen? Ja, dat denk ik wel. Ja? Dat gaat nog een keer gebeuren? Ja. Dus die cyclus is nog niet afgelopen? Nou, dat weet ik niet. De cyclus van extreem ver zwemmen denk ik niet. Heb je al een doel in je hoofd? Nou, ik heb toevallig via mijn Instagram volgende week gezegd, ik heb een nieuw doel in mijn hoofd. En wat zal dat zijn? En toen zei ik, wil ik 24 uur in een zwembad zwemmen, wil ik dat op korte baan of lange baan, wil ik heel lang in een stromingzwembad zwemmen of wil ik heel lang in de zee zwemmen? En een van die vier dingen heb ik wel in mijn hoofd inderdaad, Maar die hou ik nog wel even voor me. Ook omdat ik in mijn eigen hoofd kan zeggen, ik ga ergens voor en ik zie iets voor me. Maar ik deel dat nog niet, omdat ik ook de ervaring heb dat als je een droom deelt, dat sommige mensen dat zien als een verplichting dat je dat moet gaan doen. Terwijl je zegt, nee, het is mijn droom. En die droom kan ik wegschuiven, die droom kan ik aanpakken. Maar ik weet hoe de buitenwereld tegen dromen aankijkt. En dat vind ik soms een beetje riskant. Dus het is mijn droom en Ik bepaal wanneer ik die droom vertel. Dus we moeten een broedende kip niet storen. Nee, nee, nee. Oké, dus we moeten je Instagram in ieder geval in de gaten houden. Ja, die zou ik in de gaten. Ja, ja, ja. Mooi. Maarten, ik wil je heel erg bedanken voor dit gesprek. Heel graag gedaan. Dank jullie wel voor het luisteren of bekijken van deze aflevering van de podcast Weg van Jezelf. We hopen dat je je heeft geïnspireerd om je eigen weg te vinden en dat dat met vallen en weer opstaan mag. Je kunt onze aflevering beluisteren in Spotify, Apple Podcasts, YouTube Music en andere podcast apps. En bekijken op YouTube. Volg ons podcastkanaal in jouw favoriete podcast app of abonneer je op ons YouTube kanaal. Dan krijg je vanzelf de nieuwste aflevering voorgeschoten. Graag tot de volgende keer. TV Gelderland 2021