#14 Waarom vooruitgang moeilijk is voor onze clienten

Je beter voelen is vaak niet een gevoel dat iemand in rouw wil ervaren. Het raakt aan de loyaliteit die je voelt naar de overledene. Verdriet voelen is ook een manier om te verbinden met degene die dood is.

In deze aflevering bespreken we een belangrijk en gevoelig onderwerp in rouwverwerking: de complexe relatie tussen verdriet, loyaliteit en verbondenheid met een verloren dierbare. Waarom is het soms zo moeilijk voor cliënten om vooruitgang te boeken in hun rouwproces? Wat speelt er echt mee in de achtergrond van hun emoties? We gaan dieper in op de rol van schuldgevoelens en hoe deze kunnen dienen als een manier om de band met een overledene in stand te houden.

Onderwerpen die aan bod komen  

- Waarom voortgang in rouw niet altijd als een verbetering wordt ervaren.  

- De rol van loyaliteit en verbondenheid in het vasthouden aan verdriet.  

- Schuldgevoelens: hoe ze ontstaan en hoe ze het rouwproces beïnvloeden.  

- Het subtiele kantelpunt wanneer verdriet zwaarder weegt dan troost.  

- Reflecties en praktische tips voor hulpverleners en naasten om cliënten te ondersteunen.  

- Hoe cliënten een nieuwe vorm van verbondenheid kunnen vinden zonder schuldgevoel.

Belangrijkste inzichten  

- Rouwen is niet alleen een proces van verdriet; het gaat ook om trouw blijven aan herinneringen.  

- Veel cliënten voelen zich schuldig als ze vooruitgang boeken, omdat dit kan voelen als verraad naar hun dierbare.  

- Professionele begeleiding draait om ruimte geven en het proces van de cliënt respecteren, zonder druk of sturing.

Voor wie is deze aflevering?  

Deze aflevering is bedoeld voor hulpverleners, coaches en iedereen die te maken heeft met rouwende cliënten of dierbaren. Het biedt waardevolle inzichten om te begrijpen waarom vooruitgang soms als een dubbele last voelt en hoe je hierin kunt ondersteunen.

Bedankt voor het luisteren! Heb je zelf ervaringen of inzichten die je wilt delen? Laat het ons weten via reacties of een bericht. Tot de volgende keer!

Wil jij meer weten over hoe je kunt begeleiden bij verlies? Schrijf je in voor mijn gratis webinar. Je kunt kiezen uit volwassenen begeleiden bij verlies, of kinderen en jongeren begeleiden bij verlies.

Kijk ook op de website van de Academie voor Verlies voor blogs over begeleiden bij verlies.

Wil jij de gratis minitraining “Verlies verzekerd” ontvangen? Je kunt hem hier aanvragen.

Transcript

Welkom bij deze aflevering over de complexe emoties van rouw, waarin we ons verdiepen in loyaliteit en verbondenheid. Wat betekent het om echt te rouwen, en waarom voelen sommigen zich schuldig als ze zich weer goed proberen te voelen? Rouw is niet eenvoudig en kent geen vaste stappen of tijdslijnen. In plaats daarvan is het vaak een kronkelig pad, waarin de behoefte aan verbondenheid met de overledene soms sterk botst met het verlangen om verder te gaan. Vandaag gaan we dit onderwerp verkennen door een casusvoorbeeld, inzichten uit de psychologie, en praktische handvatten voor begeleiders en naasten.

**De Vraag achter de Vraag:**

Laten we beginnen met een van de meest gestelde vragen in rouwbegeleiding: “Hoe kan ik omgaan met dit verlies?” Op het eerste gezicht lijkt het simpel, maar er schuilt een complex proces achter. Wanneer iemand deze vraag stelt, kan er zoveel meer achter zitten dan het verlangen om zich beter te voelen. Wat bedoelen mensen echt als ze hulp zoeken in rouw? Vaak zijn ze op zoek naar houvast, naar manieren om simpelweg door de dag te komen zonder overweldigd te raken door emoties. Laten we dit illustreren met een voorbeeld.

**Casusvoorbeeld:**

Stel je voor dat je met Emma spreekt, een vrouw die haar partner recentelijk heeft verloren. Ze vertelt je dat ze moeite heeft om haar verdriet een plek te geven. Ze voelt zich verloren en kan zich geen leven voorstellen zonder haar geliefde. Op de vraag wat ze wil bereiken met hulp, zegt ze dat ze wil leren omgaan met haar verdriet. Maar naarmate het gesprek vordert, wordt duidelijk dat Emma zich niet per se “beter” wil voelen. Voor haar zou beter voelen aanvoelen als verraad. Haar verdriet is namelijk een manier om verbonden te blijven met haar overleden partner. Ze voelt dat, zolang zij dit intense verdriet voelt, haar partner nog dichtbij is.

**Loyaliteit en Verbondenheid als Onderdeel van Rouw:**

Dit brengt ons bij een belangrijk thema in rouwverwerking: loyaliteit. Voor veel mensen is verdriet niet zomaar een emotie; het is een vorm van trouw aan de overledene. Ze voelen dat het goed zou gaan met zichzelf als een ontkenning is van hun verlies, bijna alsof ze hun dierbare ‘verraden’. Dit kan zelfs zo ver gaan dat ze niet durven te lachen of te genieten van kleine momenten, uit angst dat dit de band met hun geliefde zou verzwakken.

Stel je voor dat Emma een leuke dag heeft gehad met vrienden en even niet aan haar partner heeft gedacht. Op zo'n moment kan er een sterk gevoel van schuld opkomen: ‘Hoe kan ik plezier hebben, terwijl hij er niet meer is?’ Dit gevoel van loyaliteit is begrijpelijk en menselijk, maar kan in sommige gevallen zo sterk zijn dat het verdere verwerking van het verlies blokkeert.

**Een Langzaam Ontstaan van Schuldgevoelens:**

Veel mensen voelen zich schuldig zodra ze ook maar een beetje vooruitgang maken in hun rouwproces. Het moment waarop ze lachen of genieten, kan gepaard gaan met een pijnlijk besef dat hun geliefde dat niet meer kan. Dit schuldgevoel kan zelfs zo ver gaan dat ze zichzelf onbewust tegenhouden om verder te gaan. Het verdriet en de pijn dienen als een soort verbinding met de persoon die er niet meer is, en het voelt bijna alsof ze die band verliezen wanneer ze hun leven oppakken.

**Reflectie voor Begeleiders en Naasten:**

Voor hulpverleners en naasten is het belangrijk om te begrijpen dat “beter worden” niet altijd het doel is van rouwverwerking. Het kan zelfs als ongepast aanvoelen om iemand aan te moedigen om vooruit te kijken als ze nog vastzitten in hun loyaliteit naar de overledene. Soms is de beste manier om iemand te helpen door ruimte te geven aan hun gevoel van verbondenheid en aan te sluiten bij hun tempo. Vraag jezelf af: hoe kan ik aanwezig zijn, zonder te sturen?

**Een Moment van Verandering:**

Toch komt er in het rouwproces vaak een kantelpunt, een moment waarop iemand merkt dat de last van verdriet zwaarder begint te voelen dan de troost die het biedt. Dit kantelpunt kan heel subtiel zijn, zoals een dag waarop Emma beseft dat ze dit zware gevoel niet langer wil dragen. Dit is niet hetzelfde als accepteren dat haar partner er niet meer is. Het is eerder een besef dat ze een manier moet vinden om haar leven voort te zetten, zonder het gevoel te hebben dat ze haar partner verraadt.

**Praktische Tips voor Begeleiders:**

Hoe kun je als begeleider of naaste iemand ondersteunen zonder dat je de persoon te snel in een nieuwe richting duwt? Hier zijn enkele tips:

1. **Aansluiten bij hun tempo:** Forceer geen “oplossing” en leg geen druk op om verder te gaan. Geef ruimte aan het verdriet en de loyaliteit.

2. **Gebruik reflectieve vragen:** In plaats van aan te sturen op vooruitgang, stel vragen als “Wat betekent dit gevoel voor je?” of “Hoe zou het zijn als je je een keer niet verdrietig voelt?” Hiermee help je hen nadenken zonder richting op te leggen.

3. **Normaliseer schuldgevoelens:** Leg uit dat schuldgevoelens normaal zijn in rouw en dat het een teken kan zijn van de liefde die ze voor hun dierbare voelen.

**Verdergaan zonder Schuld:**

Ergens in dit proces ontdekken veel mensen een nieuwe vorm van verbondenheid met hun overleden dierbare, een vorm die hen toestaat verder te leven. Dit betekent niet dat ze hun geliefde vergeten; het betekent dat ze een manier vinden om herinneringen te koesteren zonder dat dit hen beperkt in het dagelijks leven. Dit kan zich uiten in kleine rituelen, zoals het branden van een kaars, of het luisteren naar een lied dat hen aan hun dierbare doet denken. Voor Emma kan dit bijvoorbeeld betekenen dat ze haar partner herdenkt door elk jaar op hun trouwdatum iets speciaals te doen.

**Afsluiting:**

Het rouwproces is uniek en complex; het is geen race om bij de finish te komen. Loyaliteit, verbondenheid en het langzaam durven toelaten van een toekomst zonder de overledene zijn geen lineaire stappen, maar overlappende processen. Als begeleider is het essentieel om hierbij aanwezig te zijn en geduldig af te stemmen, zonder voor de troepen uit te lopen. Want uiteindelijk gaat het erom dat de cliënt op zijn eigen manier en eigen tempo verder kan gaan, zonder het gevoel te hebben dat hij zijn dierbare verraadt.

Bedankt voor het luisteren naar deze aflevering over loyaliteit en verbondenheid in rouw. Rouwen is een pad dat in eigen tijd wordt bewandeld, en elke stap op dat pad verdient respect en geduld.