Spiegelhonger: waarom gezien worden zo veel meer is dan overbodige luxe

​​Spiegelhonger is het verlangen om weerspiegeld te worden in de blik van een ander. Om iemand te ontmoeten die niet alleen naar je kijkt, maar je echt ziet. In je strijd, je verdriet, je kracht, je imperfectie. Je hele zijn. Zónder oordeel. Zónder oplossingen. Maar met oprechte aanwezigheid.

Wat als de diepste hunkering geen aanraking is, maar écht gezien worden?

In deze indringende aflevering van mijn podcast duiken we in het thema spiegelhonger – het stille, vaak onuitgesproken verlangen om weerspiegeld te worden in de blik van een ander. Het verlangen om bevestigd te worden in je bestaan, juist in periodes van verlies, rouw, burn-out of relatieproblemen.

🔍 Wat je kunt verwachten:

• Wat is spiegelhonger precies? En hoe verschilt het van huidhonger?
• Een krachtige casus: Marlies, die zich afvraagt of iemand haar nog écht ziet.
• Waarom “gezien worden” geen luxe is, maar een basisbehoefte.
• De rol van de therapeut: durf jij de stilte te dragen?
• Praktische tips voor professionals die met verlies, rouw of trauma werken.
• Hoe spiegelhonger zich manifesteert bij kinderen (en hoe we daarop kunnen reageren).
• De innerlijke strijd van hulpverleners die ‘iets willen doen’, terwijl aanwezigheid vaak genoeg is.

🎯 Voor wie is deze aflevering?

• Hulpverleners, coaches en therapeuten die werken met verlies en rouw.
• Mensen in een fase van verandering, scheiding of eenzaamheid.
• Iedereen die zich weleens afvraagt: Word ik eigenlijk nog écht gezien?

💛 Belangrijkste boodschap:

Spiegelhonger is geen probleem dat opgelost moet worden. Het is een diepe, menselijke behoefte die vraagt om oprechte aandacht. En juist door er gewoon te zijn, kun je als professional of naaste een wereld van verschil maken.

Wil jij meer weten over hoe je kunt begeleiden bij verlies? Schrijf je in voor mijn gratis webinar. Je kunt kiezen uit volwassenen begeleiden bij verlies, of kinderen en jongeren begeleiden bij verlies.

Kijk ook op de website van de Academie voor Verlies voor blogs over begeleiden bij verlies.

Wil jij de gratis minitraining “Verlies verzekerd” ontvangen? Je kunt hem hier aanvragen.

Transcript

🎙️ Podcastaflevering: Spiegelhonger – waarom gezien worden zoveel meer is dan een luxe

Welkom bij deze aflevering. Fijn dat je luistert.

Vandaag wil ik het met je hebben over een thema dat onder de huid kruipt. Iets dat misschien niet dagelijks besproken wordt, maar waar we allemaal mee te maken hebben, op een diep menselijke laag. Ik heb het over spiegelhonger.

Misschien heb je er al eens van gehoord, misschien is het een nieuw woord voor je. Hoe dan ook, het raakt iets wezenlijks. Het is namelijk die stille hunkering om écht gezien te worden. Niet oppervlakkig, niet vluchtig – maar echt.

Wat is spiegelhonger?

Het woord is afgeleid van een begrip dat we inmiddels wél beter kennen: huidhonger. Dat fysieke verlangen naar aanraking – naar nabijheid, letterlijk voelen dat je bestaat. Huidhonger gaat over troost, verbinding, lichamelijke intimiteit. Niet per se seksueel, maar die warme hand op je arm, een knuffel die even blijft hangen, iemand die je vasthoudt als je wankelt.

Spiegelhonger zit op een andere laag. Het is het verlangen om weerspiegeld te worden in de blik van een ander. Om iemand te ontmoeten die niet alleen naar je kijkt, maar je echt ziet. In je strijd, je verdriet, je kracht, je imperfectie. Je hele zijn. Zónder oordeel. Zónder oplossingen. Maar met oprechte aanwezigheid.

Het is dat gevoel dat je soms kunt hebben als iemand zegt: “Ik zie dat het zwaar voor je is. En ik blijf bij je.”
 Dan gebeurt er iets. Je voelt je bestaan bevestigd. Gezien. Gehoord. En dat kan zó helend zijn.

Casus: Marlies

Ik wil je meenemen in een ontmoeting. Een casus die veel indruk op me maakte. Ik noem haar Marlies, een vrouw van begin vijftig.
Ze komt bij me met een vrij vage hulpvraag: ze voelt zich vlak, emotieloos, alsof ze leeft op de automatische piloot. Ze functioneert. Werkt, zorgt voor haar kinderen, doet haar dingen. Maar ze voelt zich niet meer verbonden.

“Ik weet het niet, hoor,” zegt ze halverwege ons eerste gesprek. “Misschien ben ik gewoon moe. Of misschien ben ik te lang alleen.”

Als ik doorvraag, vertelt ze dat haar man drie jaar geleden overleed. Het was een zwaar traject. Ziekte, mantelzorg, afscheid. Daarna: doorgaan.

“Iedereen zei: wat knap hoe je het doet. Je bent zo sterk. En ergens geloofde ik dat ook. Maar nu weet ik niet meer zo goed wie ik ben zonder dat alles. Ik ben moe van het sterk zijn. En ik mis… ik mis iets, maar ik weet niet wat.”

En dan zegt ze het ineens. Heel klein.
 “Soms vraag ik me af of iemand me nog echt ziet. Of ik nog besta voor iemand.”

💥 Bam. Daar was het. Spiegelhonger in haar puurste vorm.

Wat voel ik als hulpverlener?

En dan gebeurt er bij mij van alles. Want eerlijk is eerlijk: mijn hoofd schiet in de actiemodus.
 Zal ik haar uitnodigen tot een oefening? Een lichaamsgerichte techniek, misschien iets met innerlijk kindwerk?
 Zal ik haar vragen naar wie zij vroeger was? Of ze zichzelf nog wel ziet?

Maar tegelijkertijd voel ik ook iets anders:
 een zachte stem in mij die zegt: Blijf. Zeg niks. Wees bij haar.

Dus ik herhaal haar woorden.
 Niet letterlijk, niet papegaaierig, maar met zorg.

“Je vraagt je af of iemand je nog écht ziet… of je nog bestaat voor iemand. Heb ik dat goed?”

Ze knikt. Haar ogen worden nat. “Ja… precies dat.”

En dan gebeurt het. De stilte valt. Niet ongemakkelijk, maar dragend.
 Ze voelt zich gespiegeld.

Spiegelhonger als basisbehoefte

We denken vaak dat “gezien worden” een soort emotionele luxe is. Maar ik geloof daar niets van. Het is een basisbehoefte, net als veiligheid, voedsel, aanraking.
Dirk de Wachter verwoordt het prachtig: “Ik besta in de blik van de ander.”
En hij is daarin geïnspireerd door de Franse filosoof Emmanuel Levinas, die stelt dat onze identiteit gevormd wordt in de ontmoeting met de ander. Niet in afzondering. Niet in het hoofd. Maar in relatie.

En dat geldt zéker in periodes van verlies. Rouw, scheiding, ziekte, burn-out – het zijn fasen waarin onze bestaande spiegeling verdwijnt. Je partner valt weg, je sociale kring krimpt, je verliest de rol die je kende. En daarmee verlies je ook de blik waarin jij bestond.

Hoe werkt dat in de praktijk?

Als therapeut of coach kun je het verschil maken. Niet door grote woorden of briljante interventies, maar door aanwezig te zijn. Door te spiegelen.

En dat is geen kunstje. Het vraagt moed om te blijven bij wat er is. Om niet meteen door te vragen. Om niet meteen op te lossen.
Maar om eerst te herhalen.
Zacht. Onderzoekend. Controlerend.

“Ik hoor je zeggen dat je het gevoel hebt dat niemand je meer echt ziet. Klopt dat?”
 Of: “Je klinkt verdrietig als je dat zegt. Voel ik dat goed?”

Het lijkt klein. Maar het is reusachtig.

Je zegt in feite:
 Ik ben hier. Ik zie jou. En jij mag er zijn – precies zoals je nu bent.

De innerlijke strijd van de hulpverlener

Even eerlijk: dit is niet altijd makkelijk.
 Ik herken het bij mezelf. Dat gevoel dat ik iets moet toevoegen. Dat ik als professional een soort bewijs moet leveren dat ik “waarde” heb.

Maar spiegelhonger vraagt van mij dat ik mijn ego parkeer.
 Dat ik durf te vertrouwen dat mijn aanwezigheid genoeg is.
 Dat ik de stilte draag.
 Dat ik mijn cliënt laat weten: jij hoeft niet anders te zijn dan wie je nu bent.

Soms zeg ik zelfs letterlijk:
 “We hoeven niks op te lossen vandaag. We mogen gewoon even zijn bij wat er is.”

En dan zie je iets gebeuren. Iets zakt. Iets opent zich.
 De ander ontspant.
 Voelt zich gezien.
 Spiegelhonger wordt – voor even – gestild.

Parallellen in ons eigen leven

Wat ik hierin belangrijk vind: het geldt niet alleen voor cliënten.
 We kennen het allemaal. Jij ook.
 Misschien heb je dagen dat je in je werk van afspraak naar afspraak rent, en niemand echt vraagt hoe het met jou is.
Of dat je in je relatie voelt dat je vooral functioneert, maar niet meer wordt aangekeken zoals vroeger.
Of dat je zelf door iets moeilijks heen gaat en merkt: er is niemand die zegt “Ik zie je.”

We leven in een samenleving waarin presteren, oplossen en doorgaan de norm zijn.
 Maar spiegelhonger vraagt iets anders: vertragen, stilstaan, aanwezig zijn.
 Niet vullen. Niet fixen. Maar dragen.

Spiegelhonger bij kinderen

En laten we het ook eens over kinderen hebben.
 Zij hebben dit zó nodig.
 Kinderen worden gespiegeld in de ogen van hun ouders, hun verzorgers.
 Als ze huilen en er wordt gezegd: “Ik zie dat je verdrietig bent”, dan leren ze: mijn gevoel is oké.
 Maar als er vooral wordt gezegd: “Stel je niet aan, kom op”, dan leren ze dat hun spiegeling moet worden aangepast.

Later, als volwassene, kan die spiegelhonger dan terugkomen in relaties. In het verlangen naar een partner die je écht ziet. Of in vriendschappen waarin je je eindelijk herkend voelt.

Als wij als hulpverleners dit herkennen, kunnen we het verschil maken.

Wat kun jij doen als professional?

Een paar heel praktische dingen, als je nu denkt: oké, mooi verhaal, maar wat doe ik dan?

1. Herhaal wat je cliënt zegt – letterlijk of parafraserend. Check of je het goed begrijpt.

“Je zegt dat je je vaak alleen voelt, ook al zijn er mensen om je heen. Klopt dat?”

1. Gebruik je lichaamstaal: zachte toon, knikken, oogcontact. Je blik is de spiegel.
2. Laat ruimte voor stilte. Durf het ongemak te verdragen. In die stilte gebeurt vaak het echte werk.
3. Zeg eens letterlijk: “Ik ben hier. En ik zie je.”
4. Pas op voor oplossingsdrang. Vraag jezelf eerst af: is dit het moment om te doen, of om gewoon te zijn?
5. Spiegel terug wat je voelt bij de ander.

“Ik voel verdriet bij je. Klopt dat? Of is het iets anders?”

Tot slot

Spiegelhonger is geen aandoening. Het is geen probleem. Het is een diepe menselijke behoefte.

En als wij als hulpverleners, als vrienden, als partners, als collega’s, durven te spiegelen – oprecht, zonder oordeel – dan kunnen we iets wonderlijks doen.

Dan helpen we mensen thuiskomen. In zichzelf. In de relatie. In het leven.

Dus vandaag wil ik je uitnodigen:
 Kijk iemand aan.
 Herhaal hun woorden.
 Blijf even stil.
 En wees die spiegel.

💛

Dank je wel voor het luisteren.
 Als dit je raakte, laat het me weten. Of nog mooier: vertel het door.
 Want in de blik van de ander, worden we allemaal een beetje meer mens.

Tot de volgende keer.