KUBRCast 2: AI op de Bouwplaats - Met Arjan Walinga (Bouwend Nederland)

In KUBRCast 2 schuift Arjan Walinga van Bouwend Nederland aan. In (te) korte tijd bespreken we AI op de Bouwplaats en hoe revolutionair de toekomst er uit kan zien in de gebouwde omgeving.

Werkzaam in Bouw, Techniek of Ontwerp?
Registreer je kosteloos op KUBR.nl en praat erover mee!

De doorbraak van AI - Artificial Intelligence en Machine Learning is van de laatste jaren. Maar Arjan had er al jarenlang ervaring mee. En dus heeft hij inmiddels aardig wat kennis over waar AI wel en niet werkt.
 
Met gecontroleerde stapjes maak je werken in bouw en techniek gemakkelijker met AI. Je hebt meer tijd voor specifieke wensen. Daarnaast bespaar je op standaardwerk en verzacht je de ellende van personeelsgebrek. Reden genoeg om KUBRCast aan te zetten.

Transcript

00:00:00:00 - 00:00:28:18
Speaker 1
De gebouwde omgeving staat voor flink wat uitdagingen. Duurzaamheid, circulariteit, woningnood. Je lost het niet zomaar op. Hoe bereik je als professional in de gebouwde omgeving je doel? Het antwoord is steeds vaker door samen te werken. KUBRCast is er voor iedereen die graag leert van een ander.

00:00:28:20 - 00:00:51:16
Speaker 2
Welkom Arjen Walinga van Bouwend Nederland in KUBRCast. Onderwerp AI Op de bouwplaats Je ben beleidsadviseur ketensamenwerking binnen Bouwend Nederland. Maar eigenlijk dacht ik misschien kun je jezelf beter introduceren, Want ik kan een heel rijtje met twintig taken en hobby's bij Bouwend Nederland van je opnoemen. Maar misschien kun je het beter zelf uitleggen. Ja, nou, dat zal ik doen.

00:00:51:18 - 00:01:11:15
Speaker 2
Beleidsmedewerker klinkt heel erg saai, maar dat is het zeker niet en zeker niet in Nederland. Omdat we een aantal hele grote opgaves voor de deur hebben liggen. En in het team waar ik zit, branche ontwikkeling gaat het eigenlijk over in beeld brengen wat de technologische en de processen ontwikkelingen die spelen gaan betekenen voor onze leden en ook leden van andere verenigingen.

00:01:11:17 - 00:01:28:14
Speaker 2
En daar ben ik druk mee bezig en in het bijzonder met BIM in het verleden, logistiek in de bouw en tegenwoordig ook AI, wat het ook maar mag zijn. Maar daar gaan we het vandaag ook echt over hebben. En dat is een hele spannende leuke wereld waar heel veel vraag naar is momenteel. Dus daar neem ik onze leden in mee.

00:01:28:14 - 00:01:49:23
Speaker 2
Dat is wat ik doe. Ja, het woord BIM valt wel eigenlijk. Het kwam ook vrij snel bij mij op in de voorbereiding van dit onderwerp, omdat in de gebouwde omgeving BIM eigenlijk een beetje voor een groot deel lijkt over te gaan in AI, kun je je daar ook bij voorstellen? Ja, vergelijking. Ja, zeker wel voor een deel, maar ook niet helemaal BIM.

00:01:49:23 - 00:02:12:23
Speaker 2
En voor de luisteraars die dat nog misschien nog niet zo goed weten is Bouwwerk Informatiemodel Modelleren eigenlijk het vooraf maken van een model wat je in de werkelijkheid gaat maken om het te kunnen testen of om te kunnen berekenen of te kunnen voorbereiden. Als het op werkvoorbereiding. En dat model is heel erg belangrijk voor als dat model goed gevuld is en kwalitatief goed is, dan kan je daar makkelijk ook mee in je werkvoorbereiding calculatie doen.

00:02:13:00 - 00:02:32:24
Speaker 2
En je ziet dat AI een manier is om bepaalde stappen die mensen doen in het vullen van het model of het uit trekken van dat model, informatie er uit halen dat slimmer te doen. Dus. Het zit zeker in het verlengde, maar het is niet een vervanging. Zeker niet, nee, nee. En op bepaalde vlakken zelfs revolutionair. En echt heel anders.

00:02:33:01 - 00:02:51:19
Speaker 2
Ja, revolutionair en heel anders. En wat wel aardig is wat is AI? Dat is een vraag waar het waarschijnlijk vandaag ook wel over gaan hebben is. Je zag AI al een hele tijd in de bouw. 2017 was ik op een congres en daar werd al een stuk land ingedeeld met AI, de lay out van een stuk land wat het moest worden ontwikkeld.

00:02:51:21 - 00:03:15:02
Speaker 2
Daar werd al generatieve AI gebruikt of natuurlijk design. Een beetje een bak met verschillende termen in 2017. En toen kwam opeens de Large Language Model Study. Die achtige systemen, die kwamen opeens op en toen kwam AI in de onder het ja onder de gewone gewone mensen werd opeens een ding, terwijl het in die wereld eigenlijk al lang was.

00:03:15:04 - 00:03:37:24
Speaker 2
En je ziet nu zelfs combinaties van LMS en generatieve AI komen. En uiteindelijk gaat het er voor zorgen dat ons werk simpeler wordt, eenvoudiger en dat we meer tijd overhouden voor de dingen die we echt graag willen willen doen. Ja, maar wel echt baanbrekend en degene die nu zegt ik weet precies waar je heen gaat, die ik ben geneigd die persoon niet te geloven.

00:03:38:05 - 00:03:55:17
Speaker 2
Ja, en dat voelt een beetje hetzelfde als de internet revolutie hoor je weer terug op allerlei plekken in congressen waar we komen, bij bedrijven. Het voelt een beetje alsof we in de tijd van de opkomst van het internet zaten. Toen waren er ook mensen die precies wist waar het heen ging. Maar als je uiteindelijk gaat kijken waar het heen is gegaan, dan is het echt.

00:03:55:20 - 00:04:15:13
Speaker 2
Dat is zo veel diverser geworden en ik denk dat we rekening moeten houden met nog heel veel toepassingen waarvan we nu echt nog niet weten dat die gaan gaan komen en ook niet in de maar ook in de gebouwde omgeving. Nee dus. Zelfs ook voor jou persoonlijk doe je er zelf ook heel veel tijd in. Steekt bij naar de leden van Bouwend Nederland en in het algemeen ook duidelijk.

00:04:15:15 - 00:04:36:01
Speaker 2
Verwacht niet dat ik jou even AI ga uitleggen, want de ontwikkelingen gaan zo snel. Zelfs ik ben niet in staat om alles te zien momenteel, dat kan ik dat al uit te trekken. Ja, dat kan ik en ik je. Je moet echt 1111 ja, je je kan dit niet voorspellen en we weten wel wat het waar het waarschijnlijk als eerste gaat landen.

00:04:36:03 - 00:04:57:12
Speaker 2
Wat de eerste invloed zal zijn van AI in het bouwproces of in het ontwerpproces. Maar waar het eindigt, dat weet echt niemand. Dus. Dus ik ook niet. Nee, ik. Ik hoorde het verhaal AI opdelen in stukjes en inkaderen. Waar is het begin? Maar is het einde het begin 2017 wordt je wat je al zegt. Dat is echt. Eigenlijk denk ik voor luisteraars verbazend vroeg.

00:04:57:14 - 00:05:23:02
Speaker 2
Ja, terwijl de echte doorbraak was natuurlijk van een paar jaar geleden. Ja, ja, ja, precies. Kun jij je dat moment nog voor de geest halen? Dat je dacht. En dit is de activiteit, de software, het moment dat de dijken doorbreken? Jazeker. En en En ik. Ik heb ook heel veel techniek wel gezien en iedereen ziet veel technieken. En dan is de kernvraag altijd waarom zou het nu wel lukken?

00:05:23:02 - 00:05:40:15
Speaker 2
Want die technieken waren er al best wel een tijd. En als je dan gaat kijken naar waarom zou AI in de bouw gewoon gaan lukken? Op het hoogste niveau bekeken. We gaan echt snel afdalen naar praktische toepassingen denk ik. Dat is omdat we met AI een probleem oplossen wat we als mensen niet kunnen oplossen, namelijk dat we te weinig mensen hebben.

00:05:40:17 - 00:06:05:18
Speaker 2
Dus we hebben. We stellen grote eisen aan gebouwen en we stellen grote eisen aan het ontwerpproces. Dus het AI gaat in het product. Heel veel betekent dus een slimmere brug en slimmer huizen. Een slim huis waar je langer thuis kan wonen zijn allerlei oplossingen voor. Dus in het product, maar ook in het proces. Dus slimmer ontwerpen zonder al te veel menselijke ingrepen, sneller kunnen rekenen.

00:06:05:20 - 00:06:24:19
Speaker 2
Dus daar, daar zien we het, zagen het eigenlijk al komen. En dat lost het probleem op van te weinig mensen die dat economische argumenten onderliggend. Dat zorgt ervoor dat ik nu denk en niet in 2017, maar nu al. Maar volgens mij gaat het nu rollen omdat we hiermee dus ook echt het probleem van een economisch probleem kunnen oplossen.

00:06:24:19 - 00:06:45:05
Speaker 2
En de combinatie van techniek en economie. Dat is voor mij genoeg reden om te denken dat het nu echt gaat lukken. Ja, pure noodzaak, pure noodzaak. Ja, ja, ja, dat is wel grappig. Ik krijg een beetje flashback naar de vorige Cube. Casper en Laurens de vrijer van techniek Nederland iets soortgelijks zei over het dossier circulariteit. Er is een deel van ondernemers willen daar naartoe.

00:06:45:05 - 00:07:06:18
Speaker 2
Ondernemers zien het ook, verplicht elkaar daarvoor. Maar er is ook gewoon een element is het vanaf de overheid of van de markt? Je zal er wel aan moeten. Ja, dat gaat dus ook op voor AI. Ja, dat gaat over. Het gaat eigenlijk over elke technologie technologische ontwikkeling die doorbreekt als het niet voorziet in een behoefte en het levert uiteindelijk geen geld op of het bespaart geen geld, dan dat zit.

00:07:06:18 - 00:07:25:15
Speaker 2
Er zit over de maatschappelijke trend onder dat we heel veel verwachten van die bouwwerk. En dat vinden we in Nederland ook wel wat van. Een bouwwerk wordt steeds complexer. Pak even dat dat gebouw wat we duizendnegenhonderdzestig zeventig maakten in de tijden van de wooncrisis. De ERA flat. Dat is een hele eenvoudige flat voor de achterkant en wat tunnelbouw.

00:07:25:17 - 00:07:43:06
Speaker 2
Daar waren de mensen heel tevreden over. Als je vandaag de dag de eisen die wij als maatschappij normaal vinden die stellen aan een huis kijkt en hoe een huis er dan uit komt te zien en dan zitten daar ontzettende bak technieken in. Dat gaat niet, dat weten we vanuit de installatie kant goed. Vanuit de bouw van veiligheid zoveel eisen aan het gebouw waardoor het gebouw ook echt duurder wordt.

00:07:43:08 - 00:08:04:00
Speaker 2
Ja en het is heel lastig om Dat zijn ook allemaal goede ideeën, maar probeer maar eens nee te zeggen tegen een goed idee. En vandaag de dag komen de partijen in Nederland groep in Nederland eigenlijk in opstand. Dat zijn de jonge mensen die geen huis kunnen krijgen die zeggen ik wil best wel in een wat minder luxe of een wat minder technisch doorontwikkeld huis wonen.

00:08:04:02 - 00:08:25:15
Speaker 2
Als ik maar iets heb en en dan moet moet je eigenlijk de vraag stellen zijn we niet als het gaat over eisen die we stellen aan gebouwen in de omgeving een beetje doorgeschoten? Niet als gaat over veiligheid, maar wel als het gaat over allerlei vormen van comfort. Wij vinden het prima dat er comfort in huis is, maar als dat het huis onbetaalbaar maakt, dan veroorzaken we daarmee niet wij als bouwend Nederland, maar gewoon als als maatschappij.

00:08:25:15 - 00:08:40:01
Speaker 2
Een probleem voor de mensen die dat huis niet kunnen betalen? Ja en en die komen in opstand. We hebben te weinig mensen. Het aantal kinderen wat we krijgen per gezin neemt ook af, dus wij zien ook gewoon dat we heel veel arbeidskracht nodig hebben om te bouwen. En ook daar hebben we oplossingen voor nodig en die zijn doorgaans technisch.

00:08:40:06 - 00:09:11:18
Speaker 2
Ja, robotisering? AI ja, ja. Nog een vergelijking tussen circulariteit en AI. Ik hoor het jezelf zeggen en je hoort dan ook steeds vaker het woord vallen. Misschien mag het iets minder op die manier, anders dan we altijd al deden, want dan was het alleen maar meer geavanceerder en ingenieuzer. En wat je zegt, de marktvraag misschien vanaf nu om iets minder, maar dat er wel een dak boven het hoofd is voor bijvoorbeeld de jongeren die jij zelf noemt.

00:09:11:23 - 00:09:35:02
Speaker 2
Ja, AI gaat daar dus een oplossing verbieden. Nou ja, je kan als je al die eisen gewoon houdt en of je ontwikkelt die eisen nog door, dan moet je dus meer doen. Met de eis worden meer en het aantal mensen wordt minder, dus het gaat van twee kanten de verkeerde kant op. Je kan zeggen nou we gaan het aantal eisen een beetje terugschroeven, maar ik geloof dat we daar niet zo heel veel invloed op hebben of dat we dat per se zouden moeten willen.

00:09:35:04 - 00:09:53:16
Speaker 2
Dus enige wat je kan doen is je werk efficiënter maken en je werk efficiënter doen betekent dus dat je met de beperkte menskracht die je hebt meer gaat doen. En mensen gaan dan als eerste kijken wat zijn repeterende handelingen die we uit het proces kunnen krijgen, zodat we in een gegeven tijd. Laten we zeggen dat je één in één werkzaam uur hebt.

00:09:53:16 - 00:10:10:11
Speaker 2
Hoeveel werk voor beide taken kan ik daar in doen? En als je dat kan verdubbelen die taken in dat uur, dan kan je dus ook gewoon meer werk verzetten. En datzelfde geldt voor productie. Hoe kan je nou zorgen dat je in dat ene uur niet twee stenen stapelt, maar misschien wel vijf stenen stapelt? Maar dat heeft ook wel een grens.

00:10:10:13 - 00:10:35:13
Speaker 2
En op een gegeven moment ben je uitontwikkeld en dan kost het gewoon de tijd die dit nodig heeft. Ja dus. Ik denk dat we van twee kanten daar naar moeten kijken. Van de ene kant het gaat over eisen, maatschappelijk, wat vinden we normaal en wat is betaalbaar en en nog steeds veilig en goed en ja, zelfs als de tijd deze is Vraag en tegelijkertijd hoe kunnen we dat met een afnemend aantal mensen wat we hebben sneller doen?

00:10:35:13 - 00:10:58:12
Speaker 2
Beter doen tegen goede kwaliteit? Ja, dat is dat is de puzzel eigenlijk die we hebben is een lastige puzzel. Ja ja, we gaan zo even kijken naar de afzonderlijke puzzelstukjes, maar niettemin toch al een vrij lange intro. Maar goed, hoort bij het onderwerp vrees ik. Even terug naar het naar het begin. Jij hebt dan de de kennis over AI en je bent er mee bezig in je werk.

00:10:58:14 - 00:11:17:14
Speaker 2
En dus is het ook de taak van jou en je collega's bij Bouwend Nederland en voor de gebouwde omgeving in het algemeen. Vertel het de leden. Hoe gaan we AI bij de kop pakken? Hoe gaat het jouw dagelijks werk beter, sneller, effectiever? Met AI? Daarvoor hebben jullie samen met andere organisaties in de gebouwde omgeving hebben jullie ook kennissessies?

00:11:17:14 - 00:11:35:12
Speaker 2
Je trekt het land door. Je vertelde daarnet nog van een voorbeeld Ondernemers bellen jou gewoon met de vraag van Arjen kom eens langs om dat verhaal AI uit te leggen. Wat ontmoet je aan reacties? Ja, ik was inderdaad net in UH in Weesp bij een bedrijf die die zegt veel wat je zegt dat AI wat gaat betekenen ben ik ergens tegenkomen.

00:11:35:13 - 00:11:56:11
Speaker 2
Kan het toelichten en daar zie je dat mensen ehm vooral in de werkvoorbereiding en calculatie veel verwachten en om het goed te begrijpen moet je eigenlijk onderscheid maken tussen twee typen werkzaamheden die heel vaak voorkomen bij onze leden. Je hebt leden die zitten in de verbouw en renovatie van bestaand vastgoed of vastgoed hebben, maar dat zou je voor infra jezelf kunnen.

00:11:56:13 - 00:12:21:02
Speaker 2
En je hebt nieuwbouw en je ziet bij nieuwbouw dat AI vooral in de ontwerpsoftware een hele grote opkomst heeft. Dus dat we bepaalde ontwerpkeuzes makkelijker kunnen laten maken doordat onze leveranciers van met de software Autodesk bijvoorbeeld die die zijn er heel druk mee bezig en ook andere partijen om ontwerpkeuzes te maken. Maar er zijn heel veel partijen, het grootste deel van de achterban.

00:12:21:06 - 00:12:51:00
Speaker 2
Die houdt zich bezig met bestaand vastgoed en standaardisatie is eigenlijk de voorwaarde om met AI je ontwerp beter te kunnen maken. En standaardisatie in de nieuwbouw is veel verder doorgevoerd dan in de bestaande. Ja dus daar zie je dat de de ontwerp kant in de bestaande bouw wat minder snel gaat. De ontwikkeling van AI, Maar daar werken we vaak met bestekken en die bestekken van een bestek een een, een planning maken, werkvoorbereiding maken, bestellingen de deur uit doen.

00:12:51:02 - 00:13:20:19
Speaker 2
Dat zijn repeterende handelingen die je met systemen of met AI heel makkelijk kunnen. Dus daar zien we vooral aan de productiekant heel veel ontstaan. En dan is er nog een gebied waar eigenlijk helemaal niks gebeurt. Dat is de productiekant. Dus kan je met AI technieken dus robots die slim zijn, slimme robots, het productiewerk in de bestaande omgeving in de bestaande bouw bedoel ik makkelijker maken En, is het antwoord, daar zien we eigenlijk nog heel weinig, behalve een enkele met zoveel politiechefs.

00:13:20:19 - 00:13:40:23
Speaker 2
Maar dat is nog niet zo te doen. Nee, nee. Sterker nog, even een heel klein uitstapje. Ik hoorde ook Ik las op jullie website ook van leden die zeiden ja en de buitenwereld. Dat is leuk zo'n gerobotiseerde gemetselde muur. Maar het is wel wat. Wat saai, wat klinisch. Ja, ik wil, ik wil foutjes, Ik wil af en toe een druppel cement.

00:13:41:04 - 00:14:02:05
Speaker 2
Ja, ja, die had ik niet zien aankomen. Jij wil. Jawel, want dat is wel ja. Ja, zeker wel. Ja, ja, ik heb een keer een cursus gedaan en toen zei ik tegen een werkvoorbereider die dan ging ging leren bimmen met met een groep mensen die van elkaar leren en van je. Stel je nou voor, je bent werkvoorbereider of je bent ook lid en dat gaat helemaal niets meer fout, want alles loopt lekker soepel.

00:14:02:10 - 00:14:19:20
Speaker 2
Zou je je werk dan nog leuk vinden? Ze hebben helemaal niets. En sterker nog, als wij een werkvoorbereider zoeken of een calculator of een voorman of iets projectleider, dan zetten wij in de advertentie een van de prijs of een van de voorwaarden waar je aan moet voldoen is Je moet met onverwachte omstandigheden om kunnen gaan en dan word je aangenomen.

00:14:19:22 - 00:14:41:16
Speaker 2
Terwijl de wereld waar we naar toe gaan is een wereld waar die uitzonderingen eigenlijk worden geëlimineerd of zo weinig mogelijk voorkomen. En dan heb je eigenlijk een ander type medewerker nodig om dat werk te kunnen doen. Want dan wordt het gewoon repeterend. En dan moet je de lol halen uit je visie. En daar zie je ook dat de intrede van AI een heel groot effect gaat hebben op het type medewerker wat we hebben.

00:14:41:19 - 00:14:59:17
Speaker 2
Ja en en en En dan? Dan kom je inderdaad die man of die vrouw tegen die zegt ja ik wil graag dat het fout gaat, want dan kan ik het oplossen. Dat is namelijk. Dat geeft namelijk plezier in het werk. Ja nou dat kan nog prima in de in de verbouw kant en renovatie kant, want daar zijn gewoon heel veel handmatig werk en dat zal ook echt wel altijd blijven geloof ik.

00:14:59:19 - 00:15:18:22
Speaker 2
Maar je ziet ook aan de verbouw kant dat de standaardisatie van bouwblokken bijvoorbeeld een uitbouw kun je ook al van tevoren redelijk in prefab maken. Dan is het monteren anders dan dat je hem in ziet, die dus gewoon werk. Ja dus daar zitten heel veel, heel veel detail of heel veel verschillen tussen. Ja, ik zit dan toch een beetje met negatief op ja doe eens.

00:15:18:24 - 00:15:40:20
Speaker 2
Normaal niet, nu wel. Hebben we niet iets te veel faalkosten in de hele gebouwde omgeving om dat zo te idealiseren, de modellen op na te houden of ben ik nu te negatief? Sprak ik retorisch. Nou ja, we hebben te veel faalkosten, we kunnen dat niet meer betalen. Dus in die zin hebben we veel faalkosten. Als je zonder die faalkosten een gebouw zou kunnen maken.

00:15:40:20 - 00:15:57:06
Speaker 2
En daardoor zou het goedkoper worden. Het zou dus betaalbaarder worden en worden wegen goedkoper om op te rijden, worden, huis gaat kopen, verkopen, onze jongeren et cetera dat nu? Ja en en. De vraag is zijn het faalkosten als je ze niet kan voorkomen? Dus als je een fout niet kan voorkomen zijn feitelijk geen faalkosten. Zijn het gewoon geaccepteerde kosten.

00:15:57:06 - 00:16:24:04
Speaker 2
Dus wat wij doen in de bouw en dat dat. Daar moet je ook weer onderscheid maken tussen nieuwbouw en verbouw. Dit is niet eenheidsworst, nee, je ziet in de nieuwbouw dat als wij, omdat wij bouwblokken aan het maken zijn en daarmee dus met bouwblokken unieke bouwwerken maken, dus vaak de catalogus woningen die we die een beetje negatief. Maar de catalogus zijn hele mooie woningen die in een zetting worden gemaakt zodat ze ook voldoen aan de wet en regelgeving.

00:16:24:06 - 00:16:45:17
Speaker 2
En daar zitten heel weinig faalkosten in. Wat fout kan gaan is het weer de fundering Misschien, maar het bouwen van de blokken, dat gaat eigenlijk niet meer fout. Nee en en. In de in de verbouw kant heb je relatief meer faalkosten. Maar is ook logisch, want dat is een onbekende situatie in projecten en project waar je bouwt zal nooit een fabriek worden, dat kan niet.

00:16:45:19 - 00:17:06:17
Speaker 2
Dus wij produceren op de locatie waar het ook uiteindelijk gaat staan en dat maakt het leven van een bouwwerk heel erg interessant. Ja dus Ik ben er niet helemaal van dat we zeggen nou, we hebben tien of twintig of 30% faalkosten en die kan je voorkomen. Als de stand van de techniek er is om ze te voorkomen, dan zijn het faalkosten en dan moet je zo voorkomen dat het daarmee gevuld wordt.

00:17:06:19 - 00:17:27:05
Speaker 2
Ja dus. Ik vind het geen negatieve pet. Ik vind het meer realistisch. Ja, ja, ja en en wat je een paar keer al terug heb laat komen. Het ligt er aan welke bouwer je het vraagt, want absoluut de vraag bouwsector, wat doe je met AI? Daar is het antwoord ja. Ligt eraan wat je dagelijkse bezigheden zijn informatie is.

00:17:27:05 - 00:17:46:09
Speaker 2
Is het moeilijk om al die twee groepen binnen Bouwend Nederland in de gebouwde omgeving te bedienen als het gaat om voorlichting over AI? Ehm, nou nee, op zich niet, want de je ziet de grote ontwikkelende bouwers die passen AI in de toekomst en nu ook al voor een deel. Sommige doen het, andere niet doen als het gaat over het echt, het ontwikkelwerk.

00:17:46:09 - 00:18:09:00
Speaker 2
Dus we gaan een stuk een gebied inrichten gaat nog veel verder. Je kan IO gebruiken om te bepalen welk stuk grond. In Nederland moet ik aankopen waar ik dus de meeste revenuen uit haal of de meeste opbrengst of wat het beste past bij mijn portfolio. Dus daar zie je AI op een andere manier toegepast worden voor de business waar zij voor zijn en voor het kleinbedrijf zal het heel veel gaan betekenen als het gaat over werkvoorbereiding calculatie moeten krijgen.

00:18:09:00 - 00:18:29:24
Speaker 2
Laten we eerlijk zijn, dat is uitvoerende bouw. Die krijgen dus bestek en die maken van het bestek. En dat is best knap. Het is eigenlijk een logistieke topprestatie en een een planning bestellen en uitvoeren en dan ook nog opleveren. En dat klantcontact, daar gaat op dat stuk veel leveren en dus dus het is het is voor elke groep is het een andere toepassing.

00:18:30:01 - 00:18:52:01
Speaker 2
Ja ja dus het valt wel mee denk ik. Ja, ja, maar over het algemeen een enorme veelheid. Wij het uiteenlopend van links naar rechts, ja, afhankelijk of je in nieuwbouw, renovatie of in infra zit. Ja, en die die, die leden van Bouwend Nederland, ik zou bijna willen zeggen, komen nietsvermoedend op zo'n sessie af waar jij de spreker bent.

00:18:52:02 - 00:19:15:08
Speaker 2
Ja. Komen ze niet met de tranen in je ogen? Zo Arjen, alsjeblieft, waar moet ik beginnen? Vertel eens, ik ben ik ben. Ik ben een gewoon gemiddeld doorsnee bouwbedrijf die een beetje van alles. Ik weet de diversificatie heeft de toekomst. Maar stel je voor, waar moet ik beginnen zonder de moed te verliezen? Nou kijk, een klein en klein bouwbedrijf, dat zagen we BIM ook.

00:19:15:08 - 00:19:40:08
Speaker 2
Die pakte pas de de echte toepassing van BIM toen in de software die hij standaard gebruikte. Die BIM toepassing, ja, dus het zijn calculatie software sloot aan op het BIM model, dus die dat wil niet ook niet zeggen dat ze het ook gebruiken. Dus als je kleine bouwer bent dan. Ik verwacht niet dat kleine bouwers eigenstandig AI modules gaan maken en werkvoorbereiding pakketten zelf gaan inrichten.

00:19:40:08 - 00:20:06:20
Speaker 2
Wat die gaat nu wel doen. Dus die zullen wachten totdat de software partijen het hebben geïnstalleerd of uitgerold en dan is het kwestie van adoptie en en gaan doen. Ja, voor die grote bouwers geldt natuurlijk dat ze het zelf vaak doen. Die van een een die zegt ik ga een bepaald deel van mijn proces optimaliseren en de voor en nadelen van een stuk grond in 2017 is een van de eerste keren dat ik echt van mijn stoel geblazen werd.

00:20:06:20 - 00:20:23:06
Speaker 2
Dat dat zo komt is echt geen ontwerp meer aan te pas. Je krijgt de honderd beste ontwerpen en die hebben ze overigens ook in het echt gebouwd om te kijken of ze werken. Nou dat klopt allemaal wel ja. Dus afhankelijk van het type mens type bedrijf zeg ik van begin nou eens even te praten met je software leverancier.

00:20:23:08 - 00:20:42:24
Speaker 2
Wat zijn jouw stappen als je kleine bent? Dus wat ga jij doen in je software om uiteindelijk die automatisering van die administratieve taken proberen te staken, laatste taken te versimpelen zodat ik met minder mensen meer kan doen? Ja oké, dus dat is vaak werk waar ik zeg dat ze moeten beginnen. Heb ik overigens vandaag ook tegen die bedrijf gezegd waar ik vanochtend was.

00:20:43:02 - 00:21:13:05
Speaker 2
Ja, die gaan. En ga ik met elkaar praten? Ja? Organiseer dan ook in een compact contactgroep als Bouwend Nederland waar de de IT mensen bij elkaar komen die daar en daar concurreren dus ook niet echt op. Ja dus die die kunnen informatie uitwisselen. Ja ja. En dat advies als je dat advies geeft en daar tegenover zetten we. Nou AI is niet nieuw, maar de doorbraak is van onlangs in is nu al lekker aan de gang.

00:21:13:11 - 00:21:35:03
Speaker 2
Ja, als je dat soort adviezen geeft voor toepassing van AI, dan is het inmiddels ook de periode dat je feedback krijgt van je leden van ja en dit werkt wel en dit werkt niet. En daarom kun je meegeven volgende keer dit aan je collega want ik ben nu begonnen. Ja maar ik loop hier tegenaan. Ja dan denk ik personeelstekort, welke zijn nog meer?

00:21:35:05 - 00:22:11:11
Speaker 2
Nou, een van de dingen is dat we steeds meer rapportages moeten maken om te verantwoorden wat we hebben gebouwd. Ceasar die de CO2 prestaties die we moeten bewijzen niet zozeer van het proces, maar ook van het gebouw. Ja en en dat. Dit is een voorbeeld. Veiligheids rapportages. Dat ga ik niet doen. Dus de de de honger naar informatie over het object om te bewijzen dat je hebt geleverd wat je hebt geleverd of hoe het object in de omgeving zich gedraagt, dat is niet meer te doen op in een excellente of in een systeem, dus daar zou je systematisch over moeten na denken.

00:22:11:13 - 00:22:24:09
Speaker 2
En ook dat is weer een sterke reden waarom het nu dus wel leuk is. Wat wat die leden dus onderling met elkaar delen is niet zozeer dat ze allemaal precies weten hoe het moet, of dat precies weet hoe het gaat, want we staan echt nog aan het begin. We zeiden het al weer waar gaat het heen? We weten het niet.

00:22:24:10 - 00:22:42:09
Speaker 2
Ja, we weten waar begint niet het einde, maar wat ze met elkaar delen is dat ze zien dat het niet langer gaat. De eisen voldoen aan de eisen, met het met de mensen die ze hebben of dat het niet met de taal is. Ja, en dat, dat verenigt ze in die zin wel ja. Of ik dan een advies kan geven?

00:22:42:09 - 00:23:03:00
Speaker 2
Daar moet je beginnen en klaar. Dat zou het. Dan zou ik echt een te grote broek aantrekken. Ja, maar er zijn partijen die zo voor de kleine clubs die echt wel degelijk bezig zijn met het automatiseren van allerlei processen. We noemen dat nu AI. Maar het automatiseren van processen logisch maken wat de kern van AI is Het neemt een besluit waar een normaal mens dat zou doen.

00:23:03:03 - 00:23:20:16
Speaker 2
Dus sense, think en act. Dus je registreert wat als een systeem denkt er als een mens over na en ik ga afhankelijk van de situatie die ik tegenkom ga ik een keuze maken. Dan wordt links of rechts of rechtdoor. Ja, en dat kan je systeem over laten nemen. Dat kan. AI is ja. Dus je zegt eigenlijk tegen leden ai.

00:23:20:17 - 00:23:42:21
Speaker 2
Je schuift aan aan de tafel die je deelt met andere collega's om om om samenwerking en afstemming en ook communicatie en rapportage beter en sneller te verlopen. Ja, en daar zie je wel dat veel ondernemers inmiddels doorhebben dat ze samen gewoon veel verder komen dan alleen. Terwijl dat vijf geleden was, dat nog, Ja, dat, dat willen we wel.

00:23:42:21 - 00:24:05:14
Speaker 2
Maar we gaan uiteindelijk weer politie komt, gaan we niet informatie met elkaar delen. Dat is er wel van af. En zeker op het gebied van digitalisering en de toepassing van slimme software oplossingen is dat redelijk normaal om met elkaar over te hebben. Hoe heeft AI dan ervoor gezorgd dat die gedragsverandering, die houding ten opzichte van je conculega niet verbeterd?

00:24:05:16 - 00:24:23:10
Speaker 2
Is Dat de simpele redenering omdat ze de toekomst niet meer gaan tegenhouden, die is nu, vandaag en anderen het ook doen. Nou, ik denk deels omdat we toepassingen van AI zijn zien die nu ook voor mensen werken. Dus het is veel reëler geworden. Een soort grote grijze wolk. Ja dus. Het is dus het is wat we zullen worden.

00:24:23:12 - 00:24:45:01
Speaker 2
Aan de ene kant en aan de andere kant hebben ze ook door dat ze dan dus gewoon niet uitkomen. Ze loop gewoon tegen de muur aan denk ik. Dat en dat helpt, dat helpt samen. Ja, ja, ja. Oké, de voorbereiding, ontwerp, nadenken aan de tafel zelf. Duidelijk? Ja. Dan naar de praktijk en de bouwplaats. Wat jij schetste Tien jaar geleden was het zo we doen dit.

00:24:45:01 - 00:25:06:08
Speaker 2
Dan is die aan zet, dan is de aanzet. Dat is op de bouwplaats natuurlijk ook aan grote veranderingen onderhevig. Het is niet meer zo. Eerst bedenkt de ontwerper dan dat het bouwers de installateur komt installeren enzovoort. Daar heeft natuurlijk deels BIM ook voor gezorgd en alle andere technologie ontwikkelingen. Op welke manier heeft AI dat verandert Of is dat wat je zegt?

00:25:06:11 - 00:25:37:18
Speaker 2
Ja, dat is gewoon het type bouwbedrijf waarvan je nu zegt er komt ongetwijfeld, maar zit nu nog niet in de voorhoede van AI, terwijl ik denk vastzat voor ja, ik weet niet of AI dat heeft veranderd. Ik denk dat AI gewoon een middel is wat langskomt wat een antwoord geeft op die vraag die veel langer was toen. Toen Wim begon was dat vanuit de noodzaak om met verschillende disciplines samen een ontwerp te maken en dus inderdaad het beeld wat jij schetste.

00:25:37:18 - 00:25:58:24
Speaker 2
Dat was vijftien geleden was het nog aan de orde van de dag. Je maakt een verschil van toon. Dan komt de installateur, die gaat er iets in maken op een Rijkswerf. Twee machines klaar. Met de huidige eisen kan dat gewoon niet meer en zeker niet tegen de kosten die we daar over hebben. Dus die samenwerking tussen verschillende disciplines met elkaar samenwerken in één systeem, dat was een beetje de kern van wat Wim beloofde.

00:25:59:01 - 00:26:27:20
Speaker 2
In het begin kon BIM dat helemaal niet en was het gewoon. We gingen nog bestanden met elkaar delen of met versies werken en dan de andere wat de schuld werd. Inmiddels werken we echt in één centraal model. Ja, met alle slimme oplossingen die SharePoint biedt, met alle software die. En nu hebben we niet alle problemen opgelost met BIM, want we moeten nog steeds hele grote slagen maken als het gaat over ontwerp en werkvoorbereiding, calculatie uittrekken et cetera.

00:26:27:22 - 00:26:46:20
Speaker 2
En daar komt opeens AI langs met de belofte van nee, dat kan sneller. En of het ook kan? Vandaag de dag kan het nog niet helemaal, maar het is wel echt aannemelijk dat het snel gaat groeien. En het zou kunnen. Ja en dan? Dan zie je dat die markt opeens een BIM adopteert. We kunnen samenwerken waar we voorheen al wilden, maar niet konden.

00:26:46:20 - 00:27:03:02
Speaker 2
Nu wel kunnen zien we nu dus. Hey, we hadden een probleem, dus we hebben het opgelost, want dat loste BIM ook niet op. AI langs En dat heeft de belofte, want dat hoor ik nou van Arjan in dit geval dat die het op kan lossen. Nou laat dan maar zien. Ja, het is wel een aardig aardig voorbeeld van wat ik een tijdje geleden ook zag.

00:27:03:04 - 00:27:26:10
Speaker 2
Je hebt zeg maar het BIM model waar alle informatie in zit. En stel je voor jij bent schilder en je wil weten hoeveel vierkante meter schilderwerk zit er nou in dat BIM model? Dus het BIM model van een gebouw wat gemaakt? Normaal moet je een query schrijven of zit je software engineering van. Nou hoeveel meter verf? Wat is verf x x optellen in excel te zetten en aan de schilder geven of een prijs maken?

00:27:26:16 - 00:27:53:17
Speaker 2
Ja, wat we nu zien is dat je die cosmos archetypes die achtige systemen kan gebruiken om een code te te schrijven. En dat doen de coders doen dat ook. Dus mensen die software programmeren ja en de mijn zoon die die programmeert of die die die wordt programmeur en zo doe je dat dan Dus herstel is een vaardigheid en dan krijg je de code en dan pas het nog een stuk aan.

00:27:53:21 - 00:28:15:06
Speaker 2
Ja en dan is het is voor mij. Maar ik zei mag dat? Ja dat mag dus gewoon normaal. Ja ja dus vandaag de dag stel je een vraag in mensentaal ingetypt of met die code uit hoeveel vierkante meter verf zit er in? Die vraag wordt vertaald naar een query in Python. Die vraag wordt aan het model gesteld. Ja, BIM model geeft antwoord in Python taal en weer in mensentaal.

00:28:15:06 - 00:28:34:07
Speaker 2
En het is ongeveer dertig vierkante meter per ruimte. Ja, en daar zie je dat die twee werelden dus heel mooi bij elkaar gaan gaan komen. Ja, ja, dat had ik ook niet verwacht dat zei vorige maand voor het eerst gezien te hebben. Ik dacht dat dat twee losse werelden waren. Dus die lens language modules die ja en generatieve AI, dat zijn twee werelden die niet bij elkaar komen.

00:28:34:08 - 00:29:14:14
Speaker 2
Ja, precies. Ja, ja, ja en en. Je zegt daarvan het mag. Eh, Zeg je daarmee ook Alsjeblieft, gebruik het zo veel mogelijk, verzin wat je wil en en en Gooi je het erin zit zit er ook een grens en is die grens moreel of bedrijfs juridisch onhandig Of er moeten ook risico's aan zitten. Het is niet zo dat jij zegt de barrière nou even een heel, heel praktisch risico wat we hebben is als je je medewerkers een in een leidinggevende chat achtige situatie of copiloot, of als je ze het niet geeft, gaan ze het gebruiken.

00:29:14:16 - 00:29:33:22
Speaker 2
En als jij de gratis versie gebruikt, dan ligt jouw informatie dat het aan de hand van een voorbeeld heeft helder. Maar stel je voor. Ja, jij geeft een vertrouwelijk stuk, dus een directie stuk aan je secretaresse of aan een medewerker. Zeg, maak even een een samenvatting van wat ik heb gezien op de capaciteit. Ja nou dan denkt die medewerker gaat het samen?

00:29:33:24 - 00:29:54:03
Speaker 2
Ik doe het gewoon even. Ja, die zegt het heel normaal tegenwoordig. Normaal tegenwoordig en en en die geeft de samenvatting terug en zeg wat fijn dat je dat gemaakt. Het ziet er goed uit. Die informatie die ligt dan. Die is dan onderdeel geworden van het van informatie. Feitelijk betaal je niet, dus niet voor diverse, maar je betaalt met de informatie die je toevoegt aan het systeem.

00:29:54:04 - 00:30:11:16
Speaker 2
Ja, ja, ja. Dus Wat wij zeggen is van geef nou je medewerkers een betaalde versie en je kan allerlei abonnement afsluiten zodat ze de informatie die ze daar toe en wat ze hier waarschijnlijk nooit gaan vertellen en dat ze dat veilig doen. Ja en laat ze dan alsjeblieft mee spelen. Ja dus in die zin beperk je medewerkers niet.

00:30:11:20 - 00:30:33:16
Speaker 2
Ja en ik zou zeggen geef je medewerkers de vrijheid om op hun eigen manier met zo weinig mogelijk tijd hun werk te verbeteren. Als dat kan door het beschikbaar stellen van een van de abonnementen. Ja, dat doen ja. Dus daar zit een beetje de zijne gevaren. Want dat was dus de vraag die er een beetje onder zat. Die duidelijk onderscheid?

00:30:33:18 - 00:30:51:08
Speaker 2
Ja, uiteraard, maar dat was met internet ook zo. En je kan het internet heel goed gebruiken. We weten en je kan heel slecht gebruiken. Ja een mes. Ik gebruik vaak het voorbeeld van een mes met een hand van de slager is iets anders dan het mes in de hand van een overvaller en dat zijn twee en dat is van alle tijden.

00:30:51:10 - 00:31:13:23
Speaker 2
Dus zitten er gevaren aan. Ja. Zitten er meer gevaren aan dan aan de ontwikkeling van internet? Ik zou het echt niet weten. Ik weet niet eens waar het eindigt. Nou, ik ben vooral enthousiast over de voordelen en we moeten heel bewust zijn van de van de eventuele nadelen. Ja ja, maar jullie zijn natuurlijk niet van het het risico nemen en vooral dat neer leggen bij dit bedrijven.

00:31:14:00 - 00:31:35:01
Speaker 2
Ik kan me zomaar voorstellen dat je vanuit Bouwend Nederland in voor de gebouwde omgeving in het algemeen die richtlijnen neerlegt van AI best practices. Hoe haal ik eruit wat erin zit? Ja oké, duidelijk geschetst, maar waar stel je de kaders ook maar waar? Waar trek je de grens? Of is dat nog een beetje? Ja, dat is nog heel lastig in progress.

00:31:35:01 - 00:31:50:13
Speaker 2
Ja, ja, ja, ja. Want toen wij met internet begonnen wist ik niet dat de cyber cyber crime zo'n ding zou worden. Dus je moet. Je moet heel goed vooruitkijken en bij de les blijven en je je mensen daarover informeren. Dat is het voorbeeld van het gevaar wat ik net noemde. Dat is een gevaar wat vandaag de dag gewoon bekend is.

00:31:50:16 - 00:32:11:18
Speaker 2
Ja, mensen lezen in de vraag. Die stellen hun eigen antwoord terug, dus dat gebeurt dan. En wat er nog meer op ons afkomt is, en dat is meer een ethisch vraagstuk. Over wat wordt de waarde van werken nog dan? Stel je voor dat je in die productie uiteindelijk robots die AI gebruiken om dus iets te kunnen inschatten als er mensen langs ze gaan.

00:32:11:18 - 00:32:34:09
Speaker 2
Die metselaar die ziet dat er iets niet lekker gaat, die gaat nadenken, die die passen methode aan en die gaat vervolgens weer verder. Die met zo'n robot die we nu kennen in Nederland. Dat met mensen en dat is meer dan een printer. Die kan dus besluiten nemen zoals mensen. Als het verder doorgaat en dit is nog relatief eenvoudig, ja dan kom je op het oppervlak op het punt is dit nog menswaardig het werk dat we doen.

00:32:34:10 - 00:33:00:24
Speaker 2
Eigenlijk vallen dan de saaie klussen die we nog niet kunnen automatiseren. Die vallen dan bij de mens. Maar van de saai. De metselaar vindt zijn beroep niet saai. De beste van de wereld vindt ook dat die de beste van de wereld is. Zeker, dat is het mooiste om te doen. Ja zeker. Ja, ja. Alleen een metselaar die je vraagt om 36 meter in de breedte, vier meter hoogte of een mooi metselwerk, dat is daar niet heel veel preciezer Dus als je aan een metselaar vraagt van wat zou je het liefst kwijt willen?

00:33:01:02 - 00:33:22:02
Speaker 2
Ja, is het aanmaken van specie bijvoorbeeld de voorbereidende handelingen. En het metselen zelf is natuurlijk echt het mooiste wat er is. Zelfs voor een schilder. Het schuren, het voorwerk, het is misschien ook wel heel mooi werk. Zou kunnen, maar dat is repeterend en leidt af van datgene wat je echt wilt doen. Iets moois maken. Ja. Dus maak geen aflakken robot, maar maak een schuur.

00:33:22:04 - 00:33:45:07
Speaker 2
Ja, dat zijn de verschillen. Ja, en daar moeten we de discussie met elkaar over en die wordt en discussie wordt. We zijn een technische sector, dus ook technisch gevoerd. Ja en wat wij nu aan het doen zijn. Dat gaat dan over robotisering. Wij zijn de samenwerking met Frame en Robot Huis aangegaan, waar het eigenlijk gaat over vakmanschap. Twee is, is het vakmanschap.

00:33:45:09 - 00:34:04:02
Speaker 2
Moeten we bepaalde keuzes nu maken om het vakmanschap goed te houden en om ook echt de sector interessant genoeg te maken voor mensen die graag met de handen willen werken? Ja, en dat, dat vinden wij van Van Bouw Nederland. Dat je daar wat keuzes in mag maken. Die die misschien soms economisch wat minder slim zijn, maar wel vanuit de menskant.

00:34:04:04 - 00:34:27:17
Speaker 2
Heel erg het maken van van ze, dat wat misschien als je die keuze niet maakt. Nou, ik denk dat uiteindelijk het vak. We hebben heel veel, heel veel moeite om mensen in het vak te krijgen. Jonge mensen. Ja. Dus als jij zegt van nou je mag zelfstandig een muur metselen of een schilderij installeren. Ja van A tot Z ja, of je zegt van nou je mag het laatste stukje doen.

00:34:27:19 - 00:34:46:08
Speaker 2
Het eerste stuk in het middenstuk wordt overgenomen door een robot. Ja, nou ja, dan maak je het vak natuurlijk gewoon hartstikke oninteressant om te gaan kiezen. Ja, en en en. We hebben al zoveel moeite om mensen naar deze sector te krijgen. Ja dus. Ik denk dat je daar een speld tussen. Sorry dat ik je onderbreek, terwijl het met de beste bedoelingen gebeurt natuurlijk.

00:34:46:08 - 00:35:07:12
Speaker 2
Ja, namelijk hier is AI werknemer zit vind je toch dikke prima? Ja, als ondernemer zeg je ja, ja, ja en daar hebben we hebben we vaak. De econoom is vroeger en de technisch naar gekeken zijn bijvoorbeeld Ik ben met wat Toen ik echt oud hoor ik ben vijftien hebben we Nederland vertaald in machines en toen hadden we nog een koffiedame rondlopen.

00:35:07:14 - 00:35:27:15
Speaker 2
En die mevrouw die is gewoon koffie en dan kan je zeggen nou dat kan je dus vervangen. Een koffie. Maar dat gebeurde ook ja. Alleen wat er niet terugkwam met die koffieautomaat. Dus de sociale lijm die zij bracht tussen de mensen. Ja, het praatje, ja, de verbinding maken. Ja. Vanuit technisch of economisch oogpunt is het misschien een heel goed idee.

00:35:27:17 - 00:35:46:20
Speaker 2
Sterker nog, er wordt vaak gezegd dat als je gaat digitaliseren of je gaat industrialiseren, dan komen er vaak meer jobs voor terug en dat schijnt economisch ook waar te zijn. Twijfel ik dan even niet aan, maar de vraag is of die ene mevrouw van die koffie en toen zei ze ja maar dat is. Dan krijg je allerlei productielocaties waar dat soort mensen kunnen werken.

00:35:46:22 - 00:36:05:01
Speaker 2
Maar die mevrouw wil niet in de productielocatie werken. Die had namelijk een andere rol. Die maakte geen koffie uit, kon ze ook. Iedereen had een andere rol. Ja, en dat dat is wel verarming in opzichte van was en en en en en Dan zeggen soms mensen tegen mij maar dat is allemaal waar, een politieke partij oprichten en dat was ik niet van plan.

00:36:05:03 - 00:36:26:01
Speaker 2
Ik vind en binnen Nederland ook wel dat dat element de toekomst van werk. Hoe ziet werken uit de toekomst dat het echt een wezenlijk onderdeel mag zijn van de invloed die wij hebben als vereniging? Ja, hoe wij wat wij daar over vertellen. Niet alleen maar technisch en niet alleen maar kunnen wij. In de bouw werkt je niet alleen, maar maar om mensen op die zachte termen te gooien.

00:36:26:03 - 00:36:47:08
Speaker 2
Je ontmoet elkaar, je legt contact met elkaar. Ja, een flinke uitdaging om AI te gaan voorkomen dat het koude kille productie business wordt. Ja, daar gaat die negatieve pet weer. Ja ja, maar ik denk dat het wel is ja, want we hebben te weinig mensen dus het is heel logisch dat je de techniek ook een plek geeft. Ja, is eigenlijk het excuus om het te doen.

00:36:47:12 - 00:37:07:17
Speaker 2
Ja. Wie wil nou, want dan kunnen we die huizen blijven bouwen. Ja, en aan de andere kant we hebben die vakmannen en vakvrouwen echt keihard nodig in de renovatie opgave die we hebben. Diversiteits en verdichten in de stad gaat niet altijd gestandaardiseerd. Zo werkt het niet. Nee, we hebben heel veel oude panden die gerenoveerd moeten worden waar echt vakmanschap bij komt kijken.

00:37:07:17 - 00:37:30:21
Speaker 2
Dus de renovatie, bouw? Ja, bestaande wegen die tijdens de. Terwijl de mensen gewoon wonen gewoon moeten worden uitgevoerd. Ja daar kan je geen robot neerzetten dus dus de de de belofte is heel groot. De vraag is of we daar uitkomen. Maar er zijn een aantal gebieden waarvan we zeggen nou als we die kwijt zouden kunnen en daarmee dus meerwaarde aan het werk zouden kunnen koppelen, dan zijn we de eerste die dat doen.

00:37:30:23 - 00:37:50:13
Speaker 2
En dat betekent dat. En daarom is die boor robot een voorbeeld van Fisher. Die State of the building 19 november wilde zich voor de studenten en docenten van de boren. Wat voor Fisher als het goed is en die zorgt voor dat je boven je hoofd heel makkelijk kan boren. Ja, en die als die op de bouwplaats komt staan al die medewerkers met zijn echt applaudisseren.

00:37:50:15 - 00:38:12:21
Speaker 2
Wat fijn! Dat vinden wij een rotklus ja. Terwijl die afvlakking, Die is overigens nog niet, maar als je die zou willen maken, die robot dus Een draadje doorgeknipt. Ja, wat gek, die wordt gesaboteerd, want die willen mensen niet. En terecht dus. Dus kijk heel goed naar wat de waarde is van het werk voor je medewerkers. Ja, en zorg daarmee dus voor.

00:38:12:23 - 00:38:35:11
Speaker 2
Dat is ook economisch motief ja, dat de sector interessant blijft om gaan werken. Ja ja, de techniek AI is niet alleen maar techniek als uitwerking zouden we het echt verkeerd aanpakken. Dat hebben we te vaak gedaan in het verleden wat internet noemde. Ja ja, en daar moet het niet naartoe met AI. Wat mij betreft niet meer en de vraag is of je daar invloed op hebt.

00:38:35:13 - 00:38:58:08
Speaker 2
Fabrikanten gaan natuurlijk gewoon robots maken. Nou ja, maar daar vind ik dat vinden we wel toevallig dat je het noemt, want we hebben al echt een heleboel mooie vinkjes gezet in de rode draad van dit gesprek. AI met productiviteit AI in de voorbereiding, AI met ontwerp, AI met commercie, markt perspectieven. Ik mis nog een AI op het gebied van veiligheid.

00:38:58:11 - 00:39:21:15
Speaker 2
Hoe gaan we de bouwplaats veiliger maken met behulp van AI? Bouwend Nederland gaf daar mooi voorbeelden van. Ja ja, er zijn eigenlijk nog twee. Ik weet niet of tijd. Ja, we kunnen nog een uurtje aanplakken als het gaat. Moet wel leuk blijven. Maar laten we het inderdaad beperkt houden. Veiligheid en. Want het gaat ook over eigen product, dus met slimmere bruggen, slimme huizen en daar gaan we veel van het van verwachten.

00:39:21:18 - 00:39:45:05
Speaker 2
Maar dat zien we later aan veiligheid. Het is natuurlijk het belangrijkste wat er is dus. Dus zo kan je kan je zorgen als ondernemer dat die medewerkers weer netjes thuis thuiskomt en de volgende dag weer aan het werk kunnen. Kan. En dat kan. Daar kan AI een naast allerlei andere passagiers die. Want sommige ongelukken zijn ook heel lastig voorkomen.

00:39:45:07 - 00:40:07:09
Speaker 2
Maar als het gaat over toezicht op de bouwplaats kan je met AI en sensor technieken als camera's kan je. Daar kom je wel. Ik Ik geef eerst het voorbeeld en dan de moeilijkheid Ja graag Ja. Een voorbeeld een was een Deense Zweedse bouwer die ik een tijd geleden sprak en die zei Wij hebben een aantal mensen die man op de bouwplaats met 63 helmen die zestig camera helmen uitgerust.

00:40:07:12 - 00:40:27:05
Speaker 2
Ja niks bijzonders. Gebeurt wel vaker en dat hadden ze gedaan omdat ze daarmee de daadwerkelijke productie van die dag konden registreren. En dat kwam gelijk met het BIM model. Ja, er zijn van die kabel die zo licht hij ligt zo dat gaat via de douane met die medewerker, dus die moet het terugkomen het opnieuw te doen. Of het is niet gelukt.

00:40:27:08 - 00:40:55:07
Speaker 2
We gaan dat anders inkleuren. Met diezelfde beelden kan je dus veiligheidsrisico's identificeren. Ja, ook in 2017 op dat ene congres waar ik was. Ja, daar deden ze dat al. Dat was ergens op een Chinese bouwplaats, waar ze dus camera's hadden staan. Al die was aangesloten op een slim systeem. Ja, die registreren dus de PBM's op zijn beschermingsmiddelen. Of hij registreerde een gat wat niet was afgezet en op basis daarvan ging dan een lampje branden en ze gebruikt informatie voor verscholen.

00:40:55:12 - 00:41:24:10
Speaker 2
Ja, hartstikke mooi. Ja, maar de vraag is wat vinden die medewerkster van ja En in China was dat niet zo'n thema, want daar hadden die medewerkers blijkbaar niet zoveel te zeggen en daar is het eigenlijk ontwikkeld. Dus ja ja, verdrietig, maar daar wordt het niet ontwikkeld, die dan hier vervolgens netjes worden toegepast. Ja, en ik denk dat wij diezelfde techniek kunnen gebruiken met zekerheden, namelijk dat je iemand dat je wel een situatie kan herkennen en dat mensen zich daardoor ook anders gaan gedragen.

00:41:24:15 - 00:41:45:04
Speaker 2
En dat is het grote effect natuurlijk van die en die camera. Ja, zonder dat het op jou terug te voeren is. Direct. Tenzij er natuurlijk echt sprake is van een incident. Ja, ja en en Wat vinden wij als, als, als bonden en werkgevers daarvan? En daar zijn we ook over in gesprek met met de bonden ter voorkoming van mensenlevens.

00:41:45:07 - 00:42:03:10
Speaker 2
Ja, want er valt nog steeds te veel doden en gewonden. Ja, maar dat maakt het wel heel lastig. Technisch kan het ja, dat is gebleken ja. Het werken deel niet alles natuurlijk, maar het werkt. De. Maar wil je dat? Ja. Zou je dat willen dan is eigenlijk beetje de vraag zou ik het zelf willen en onder welke voorwaarden?

00:42:03:10 - 00:42:24:18
Speaker 2
Met welke afspraken ik zou? En wie hebben daar allemaal iets over te vertellen? Nou ja, dat veld, die overzien jullie natuurlijk als best in in de bouw, dus die nodig je uit om daar iets van te vinden. Uiteraard. Dat zijn de gesprekken die we ook met verschillend partijen. Ja. Is het gewenst dat we dit doen? Ja. Zijn we bereid om het aantal ronden te laten oplopen terwijl de techniek zegt dat het is?

00:42:24:18 - 00:42:45:01
Speaker 2
Dat is een weegschaal, maar wij zijn er ook niet uit hebben? Nee, dat is ook een hele moeilijke discussie. Ja, ik weet wel dat ondernemers die echt een ongeval met dodelijke ongevallen en ook medewerkers, collega's van die van de mensen dat die anders spreken over die situatie dan jonge mensen die dat nog nooit hebben meegemaakt. Of mensen die altijd veilig thuis zijn.

00:42:45:03 - 00:43:11:13
Speaker 2
En daarna? Misschien moet je wel wat privacy opgeven, zij het veilig met je kan ook een gezicht blurren en dat is systeem. Ja, omwille van de veiligheid van ons allemaal. Ja, ik kan me voorstellen dat die opeens tegenover AI staan als je ja tenzij in plaats van nee mits ja, Ik zou ja zeggen dus ja, tenzij het veilig is voor de medewerker in de zin van privacy achtig veilig.

00:43:11:15 - 00:43:36:10
Speaker 2
Ja, dat is wel aardig wat. Je kan personen dus gewoon blurren en dan kan je gewoon een willekeurige avatar maken zodat je niet meer ziet wie het is. Nou ja, een smiley ja, maar wel heel natuurlijk voor zover je weet. Ik. En er kan van alles zijn als de techniek staat voor niks. Ja, en daar zie je wel van dat de medewerkers en mensen van de bonden zeggen ja snap ik, maar is dat wel echt veilig?

00:43:36:12 - 00:43:55:09
Speaker 2
En dat zijn terechte vragen. Ja, dat moet echt heel veilig zijn, maar helemaal veilig kan je dit nooit hebben. Maar dit is dus. Het is een dilemma. Ja, een interessant en moeilijk dilemma, maar wel de die gaat het niet oplossen, maar biedt wel. Dus er is een belofte dat het oplosbaar is en complex. Het is een stukje van die puzzel.

00:43:55:10 - 00:44:16:18
Speaker 2
Ja, dat kunnen we stukje mee oplossen en dat vindt tenminste van een collega. Ja, ja, ja, ja. Ik was al bang dat we hier niet met de mond vol tanden tegenover elkaar kwamen te staan. We gaan er eventjes een een klein puntje achter zetten, want we hebben nog wat tijd om de drie stellingen. Ik geef je drie stellingen, twee antwoorden mogelijk, één kans om erop terug te komen.

00:44:16:22 - 00:44:30:11
Speaker 2
Oké, ja dus ik ben heel benieuwd. Ik ga ze gewoon afvuren. Ik ben benieuwd naar je mening. De eerste stelling AI krijgt pas waarde als je het deelt met je collega.

00:44:30:13 - 00:44:58:22
Speaker 2
Nee, uiteindelijk komen ze terug. AI kan zorgen voor een waterscheiding in de gebouwde omgeving. Ja. De derde Ik durf niet alles van mijn werk over te laten aan AI. Ja. Aan de korte tijd van je antwoord merken vraag ik me een beetje af Wil je ergens op terugkomen? Want dat antwoord mag ook zijn. Nee? Dan ben ik benieuwd waar je stelligheid vandaan komt.

00:44:58:24 - 00:45:27:02
Speaker 2
Die waterscheiding. Het kan, het kan, het kan. Mensen die elkaar opzetten dus samenwerken daar. Lastig hoor. Ja, maar het hangt heel erg af van en dan komt de nuance. Maar dat die nuance was niet gevraagd. Bij drie Ja, nee nee nee dus daar willen we niks mee te maken hebben. Dat snap ik ook bij die aannemer. Ja, nee hoor, die nuance zit hem daar bij die waterscheiding vraag in hoe je het doet en of je met je mensen daarover in gesprek gaat.

00:45:27:02 - 00:45:46:05
Speaker 2
Neem je ze mee of zeg je van ik heb nieuwe techniek en hiermee moet je dat doen? We zijn geen productielocatie. Die mensen zijn onderdeel van het creatieve proces om iets goed voor elkaar te krijgen. Je verwacht van die mensen dat ze ingrijpen als de situatie anders is. Dus mensen in de bouwwerken met een grote mate van autonomie, zelfs tot een zes of zelfs tot en met op de bouwplaats.

00:45:46:07 - 00:46:07:18
Speaker 2
En als je dan opeens iets voorschrijft waarbij een verantwoord getal uit handen wordt genomen, dan reageren ze daar terecht een beetje lastig op. Dus de nuance is als je ze daarin meeneemt, dan hoeft dat zeker niet te leiden tot en kan het zelfs juist een versterkend effect hebben. Nou, daar wil ik op terugkomen. Ja, ja, ja. En het klinkt een beetje als gewoon een bemoediging in het algemeen.

00:46:07:20 - 00:46:30:06
Speaker 2
We weten allemaal niet waar het waar het op aankomt, maar begin eens met de houding aan te nemen van omarmd en dan helpen wij elkaar en dan zien we wel waar we uitkomen. Maar de negatieve benadering op zich ja, doe dat even niet, want je weet niet wat je mist. Ja, misschien wel aardig. We hebben met de VN een en TNO samen onderzoek gedaan naar de invloed van AI voor de typische werkvoorbereider calculatie functie.

00:46:30:12 - 00:46:48:20
Speaker 2
En dan hebben we uiteengezet dat onderzoek. Dat komt binnenkort ook uit. Misschien kunnen we wat toevoegen als link. Ja ehm, en daar was wel aandacht voor. Ging was een vierkant, maar zei van wat wordt er nou leuk aan je werk als gevolg van AI, wat wordt er minder leuk, wat komt er bij en wat gaat er af En krijg je misschien wat taken bij die misschien wel erg leuk zijn?

00:46:48:24 - 00:47:09:03
Speaker 2
Ja en dat is was veel genuanceerder dan alleen maar oh er komt iets en dat neemt iets weg als je de goede kanten. Dat bedoel ik met daarover praten met elkaar. Ja, als je de goede kant laat zien en zegt van ja maar natuurlijk gaan er dingen anders worden, maar dit krijg je weer terug en je kan wel wat meer tijd besteden aan contacten met je collega's, met die met je onderaannemers, met je partners, met je klant.

00:47:09:07 - 00:47:27:01
Speaker 2
Ja dan. Dan wordt het echt een wezenlijk anders verhaal. Ja, ja, dat prikkelt de fantasie. Ja, zeker. En dat en dat geeft perspectief. Mensen. Als mensen geen perspectief hebben, gaan ze inzakken. Dat is logisch. Daar ben ik ook. Dus geef mensen perspectief. En als je niet weet, lees ik, is een onderzoek en zullen we dan tegen die tijd toevoegen?

00:47:27:03 - 00:47:44:06
Speaker 2
Bel ons een keer of om eens een keer samen met je collega's. Ik kan nu vier mensen op een rij zitten vanochtend in Weesp en er waren gewoon mensen uit de operatie. En laat ook de andere kant even zien. Paar mensen Ja ja ja klinkt ook als goed moment voor een vervolgafspraak over dit onderwerp. Lijkt me goed. Ja ja.

00:47:44:12 - 00:48:00:15
Speaker 2
Dank je wel. Arjen Walinga, beleidsadviseur ketensamenwerking bij Bouwend Nederland over AI op de bouwplaats. Mijn voorspelling is helemaal uitgekomen. We zijn totaal nog niet uitgepraat, maar de locatie is anders, dus ik zou eigenlijk willen zeggen tot ziens, tot volgende keer! Dank je wel!

00:48:00:17 - 00:48:52:03
Speaker 1
Keukenkast wordt gemaakt door Super, de community voor de gebouwde omgeving. Puber is een initiatief van Bouwend Nederland, De Bouwcampus, Techniek Nederland en TVL. Wil je doorpraten over deze Cube kast? Registreer je op Cube BNL. Dan praten we verder.