Gesprek met Sanne van der Burgh en Boudewijn Thomas over het reduceren van materiaalgebonden CO2-uitstoot in gebouwen

Bij MVRDV is de afgelopen vijf jaar onderzoek gedaan naar de materiaalgebonden CO2-uitstoot van gebouwen. Daaruit heeft het bureau verschillende strategieën en tools ontwikkeld die het graag in de branche wil delen. Een gesprek met architecten Sanne van der Burgh en Boudewijn Thomas van MVRDV.

Poster: MVRDV Carbon Guidelines

Tool: CarbonSpace by MVRDV

Bij MVRDV staan Sanne van der Burgh en Boudewijn Thomas aan het hoofd van de afdeling MVRDV NEXT, waarbij dat laatste een afkorting is voor New Experimental Technologies. Het is de afdeling waar het parametrisch ontwerpen op het bureau steeds een stap verder gebracht wordt en waar momenteel ook de nieuwste toepassingen van AI worden getest. Maar vijf jaar geleden is daar ook gestart met een onderzoek naar de materiaalgebonden CO2-uitstoot van gebouwen. Dat startte met hoe dat het beste te meten is, waarbij het eigen portfolio is doorgerekend, en eindigde met het vaststellen van de strategieën hoe de uitstoot stapsgewijs is te verlagen.

In de podcast vertellen Sanne en Boudewijn in detail over wat ze allemaal geleerd hebben. Enkele opvallende bevindingen: een grote uitkraging, zoals bij het woongebouw aan het Westerpark in Amsterdam, of een grillige vorm, zoals bij Valley ook in Amsterdam verhoogt de materiaalgebonden CO2-uitstoot maar met 3%. Fundamenteler zijn de keuzes rond de hoofddraagconstructie en de grootte van de kelder.

Uit hun onderzoek kwam uiteindelijk naar voren dat er een relatie is tussen het gewicht van een gebouw en de materiaalgebonden CO2-uitstoot ervan. Hoe zwaarder een gebouw, hoe hoger de materiaalgebonden CO2-uitstoot, en vice versa. De eerste strategie binnen het bureau is daarom nu om het gewicht van gebouwen te verminderen. Tot 2030 wil het bureau iedere maand zijn portfolio 3 kg / m2 lichter maken. De inzet op biobased materialisering is daarin belangrijk. Net als een streven om ondergrondse parkeergarages te verkleinen en waar mogelijk achterwege te laten.

Een tweede strategie binnen het bureau is om vanaf de start van het ontwerpproces te rekenen aan de materiaalgebonden CO2-uitstoot. Voor de eerste berekeningen bij de start van het ontwerpproces heeft het een eigen tool ontwikkeld – CarbonSpace – dat nu door iedereen gratis te gebruiken is. In deze tool wordt gewerkt met realistische aannames rond de materialisering van gebouwen, waardoor ontwerpers uitgedaagd worden het ontwerp op een fundamenteel niveau door te denken. Kan er meer van het bestaande hergebruikt worden? Kan er meer biobased uitgevoerd worden? Kan het gebouw niet toch iets kleiner? Is die grote kelder wel echt nodig? 

Bij het ontwerp van een bedrijvenpark rond AI in Heilbron heeft het bureau gewerkt met carbon budgetten voor de verschillende gebouwen. Het betekende in de praktijk dat er naast een kostencalculatie ook een materiaalgebonden CO2-calculatie meeliep met het ontwerpproces. Op die manier kon op beide gestuurd worden. Het is een manier van werken die het bureau vaker wil toepassen.

Denkend vanuit materiaalgebonden CO2-uitstoot is het vanzelfsprekend om alles wat er al is zoveel mogelijk her te gebruiken. Het beeld bij deze podcast, gemaakt door fotograaf Xia Zhi, toont het Shenzhen Women & Children’s Center, waarbij  MVRDV erin geslaagd is om een bestaand casco her te gebruiken en zo enorm veel tijdwinst te behalen maar ook enorm veel materiaalgebonden CO2-uitstoot te besparen. 

Deze podcast wordt mede mogelijk gemaakt door AGC. Halverwege de podcast vertelt Anton Peters van AGC over hun Project Volta waarbij de CO2-uitstoot bij de productie van glas met maar liefst 74% wordt gereduceerd.