Studio Plantaardig

#90 Filosoof Eva Meijer (UvA): “Het kan mij niet zo veel schelen of mensen voortbestaan, maar wel dat we op een rechtvaardige manier uitsterven”

Share episode

Zo’n 8 miljard mensen, zijn er nu op aarde. In de veehouderij houden wij mensen ongeveer het tienvoudige aan dieren. En daarnaast zijn er natuurlijk nog de wilde dieren, de insecten, de bomen en de planten. Kortom, in aantallen zijn we maar een fractie van al het leven op aarde. En toch, nemen wij alle beslissingen, ook over onderwerpen die andere soorten aan gaan.
_____________________________________________________

Samen maken we meer mogelijk, steun onze
podcast en help ons groeien met jouw donatie:
studioplantaardig.nl/donatie
_____________________________________________________

Hoe eerlijk is dat? En kan dat ook anders? 

Daarover ga ik in gesprek met Eva Meijer: hen is kunstenaar, filosoof, schrijver, columnist en zanger. Hen schreef 16 boeken, zowel fictie als non-fictie, waarin dieren vaak een centrale rol spelen. Aan de Universiteit van Amsterdam leidt hen een onderzoek getiteld The Politics of Not Eating Animals. En binnenkort publiceert Eva het boek Multispecies Assemblies, waarin hen betoogt dat dieren en andere levende wezens een rol moeten krijgen in politieke besluitvorming.

Website Eva Meijer
https://evameijer.nl/indexne.html

Muziek Eva Meijer
https://evameijer.bandcamp.com/album/the-things-a-girl-should-do

Conferentie The Politics of Not Eating Animals, 22-23 mei 2025:
https://dierfilosofie.mystrikingly.com/conference-2025

Deelnemen aan een meersoortig beraad? Dat kan in kunstcentrum Radius in Delft

Credits:
Interview en montage: Esther Molenwijk
Audio mixage: Marlon van der Pas, Nothing Blank 

Help ons het plantaardige nieuws te verspreiden: deel deze podcast.
Ga naar studioplantaardig.nl en volg ons via BlueSky, Mastodon, Instagram, Facebook, YouTube, TikTok & #StudioPlantaardig

Geef onze podcast ook een rating en schrijf een mooie recensie. Alvast enorm bedankt!




00:00:09 Esther 
Verbeter de wereld met vork en mes. Mijn naam is Esther Molenwijk en dit is Studio Plantaardig. Zo'n 8 miljard Mensen zijn er nu op aarde en In de veehouderij houden wij Mensen ongeveer het tienvoudige aan dieren. En daarnaast zijn er Natuurlijk nog de wilde dieren, de insecten, de bomen en de planten. Kortom, in aantallen zijn we maar een fractie van al het leven op aarde. En toch nemen wij alle beslissingen ook over onderwerpen die andere soorten aangaan. Hoe eerlijk is dat en kan dat ook anders? Daarover ga ik in gesprek met Eva Meijer. Hen is, kunstenaar, filosoof, schrijver, columnist en zanger. Hen schreef maar liefst 16 boeken, zowel fictie als non fictie, waarin dieren vaak een centrale rol spelen. Aan de Universiteit van Amsterdam leidt een onderzoek getiteld De politics of not eating Animals en binnenkort publiceert Eva het boek Multis species assemblies. Waarin hen betoogt dat dieren en andere levende wezens een rol moeten krijgen in politieke besluitvorming. Dag Eva fijn dat je er bent. Hallo en leuk dat ik er ben. Ja, om te beginnen, ja, ik moet het je toch vragen. Jij bent veel met taal bezig. Ben je zelf al gewend aan de aan de genderneutrale voornaamwoorden?

00:01:26 Eva
Nou het geeft ruimte. Ik vind het. Eigenlijk een hele mooie talige ingreep die. Mensen even anders kan Laten kijken en nadenken. Voor dieren gebruik ik heel vaak niet menselijke dieren. En Dat is eigenlijk ook zo'n soort talige ingreep die heel eventjes. Onze vaststaande realiteit loswrikt ja, want jij hebt dus aangegeven dat.

00:01:54 Esther 
Je het liefst hen of hun genoemd wil worden, gaat dat ook vaak verkeerd.

00:02:02 Eva
Nou, Ik vind dat Mensen eigenlijk heel goed hun best doen, Maar ik vind het ook niet erg Als het verkeerd gaat. Het is voor mij vooral een politieke daad. We leven in een samenleving waarin de binaire gender ideologie eigenlijk overal is met heel vreemde man en vrouw beelden die eigenlijk steeds extremer worden ook onder invloed van internet. En Ik vind het heel kwalijk dat jonge Mensen daaraan. Blootgesteld worden, dus Het is eigenlijk voor mij een kleine daad van protest. Om zelf te kiezen voor hen hun voor het meervoud. Ik vind de meervoudigheid mooi en die past ook bij mij, Omdat ik ook een meervoudig leven eigenlijk lijd.

00:02:47 Esther 
Mooi ja, ik moet zeggen, ik moest er een beetje aan wennen. Ik heb er wat op geoefend. Maar gelukkig in het gesprek, zo Samen heb ik er verder niet zoveel meer mee te maken.

00:02:57 Eva
Je kan gewoon met één mens praten die tegenover je zit.

00:03:02 Esther 
Mooi nou ja één mens. Je bent nogal veelzijdig inderdaad in wat je allemaal doet. En, je hebt veel geschreven over onze relatie tot dieren en ja, en vooral ook hoe die zou moeten zijn. Ik, Ik ben benieuwd wat wat was het eerste dier waar jij een ja een verbinding mee had?

00:03:17 Eva
Dat zijn eigenlijk verschillende dieren, de katten die wij vroeger thuis hadden. De eerste kat Toen ik 3 was. Toen kwam er een kitten bij ons in huis wonen. Dat was een een witte kat, dus die noemde ik witje en Dat was iemand met wie ik eigenlijk een hele bar van wie ik heel veel hield. Dat was ook degene die mijn eerste significante sterfgeval Toen ik 11 was, ging hij dood en Dat was ook. Ik, ik herinner me ook het verstikkende gevoel en het verdriet dat dat daarbij kwam, maar in die tijd. Woonden we in een dorp, vlakbij Hoorn Oosthuizen en daar In de buurt was een kleine manege waar ik ook heel graag bij de paarden was. Ook al Toen ik heel klein was Toen ik 3 4 was. En die hebben ook echt een een onuitwisbare indruk op mij gemaakt. Paarden hebben een heel goed gevoel voor voor rechtvaardigheid, veel beter dan Mensen. En dat ja, Het is veel veel. Betrouwbaarder de de interactie met de paarden en, en. Redelijker maar Er zijn heel redelijk. Mensen bij Mensen zitten er altijd heel veel ruis en onechtheid en een soort wenselijkheid of verwachte wenselijkheid omheen.

00:04:32 Esther 
En was er een moment waarop jij dat je nog voor de geest weet te halen waarop jij dacht, Ik wil ook geen dieren dan.

00:04:39 Eva
Meereten, nou ja, Dat was hij een heel duidelijk moment. Dat was Omdat er een. Een vriendinnetje van paardrijden was bij wie ik gingeten op een avond en toen was ik 11. En zij zei, wij eten geen dieren, want We zijn vegetariër en ik herinner me dat ik me heel erg schaamde, Omdat ik niet had begrepen dat het ook een mogelijkheid was om dieren niet teeten. Dus toen kwam ik thuis en toen zei ik tegen mijn moeder, Ik ben vegetariër en Dat is zo gebleven. En Ik ben nu ook alweer iets van 25 jaar veganist.

00:05:15 Esther 
Je hebt kunstacademie gedaan en je bent daarna filosofie ook nog gaan studeren, zag ik. Volgens mij heb je alles wat je gedaan hebt. Heb jij ongeveer cum laude in in in afgestudeerd of In de gepromoveerd zag ik je leidt nu een groot onderzoek aan de UvA naar de politex of eating Animals of not eating Animals. Dat staat ondertussen haakjes. En, hoe zou jij de bio industrie in in morele en filosofische termen omschrijven?

00:05:37 Eva
Ja, Ik ben gepromoveerd op politieke stem van dieren en in 2017 en dat onderzoek richt zich eigenlijk op taal, dus de talen van niet menselijke dieren. Want er wordt heel vaak ontkend datüberhaupt spreken of taal gebruiken, terwijl er toch heel veel wetenschappelijk onderzoek ondertussen is. Dat laat zien dat zij ook praten met elkaar met ons. En op politiek actorschap van dieren, dus manieren waarop zij politiek handelen en waarop we ja politiek in relatie tot elkaar staan en wanneer je nadenkt over groepen die stem hebben In de samenleving, dus die die ja recht van spreken hebben, of die die politieke besluiten kunnen beïnvloeden. Dan is Natuurlijk de grootste groep die. Ja gesilanded woord of stilgehouden wordt. Dat zijn de dieren In de FV industrie en Dat is zo'n krankzinnige onrechtvaardigheid en eigenlijk zo een ja fundamenteel democratisch probleem. Ook Het is Natuurlijk een ethisch probleem en We zijn gewend om ja activisme te doen. Dat gericht is eigenlijk op de de mensenpolitiek. Maar Dit is nog weer een soort diepere vraag of een of een dieper niveau. Waarop onze medewezens eigenlijk uitgesloten worden en Dat is moreel een groot probleem en filosofisch verbonden met heel veel andere vragen. Bijvoorbeeld groepen Mensen die uitgesloten zijn, dus Het is niet, hoe moet je dat zeggen het?

00:07:23 Esther 
Is niet op zichzelf staan.

00:07:24 Eva
Is dat niet, want heel veel eigenlijk. Mensen behandelen de uitsluiting van de andere dieren en uitsluiting van groepen Mensen eigenlijk als twee totaal gescheiden werelden. Dat zie je ook heel erg in activisme. Er zijn bijvoorbeeld. Bewegingen die zich anti racistische bewegingen, feministische bewegingen en die ja die die richten zich op mensengroepen en dieren, worden dan vaak gezien als een soort. Totaal andere categorie en Dat is een vorm van geweld, epistemisch geweld en dus geweld dat gericht is op de manier waarop wij kennis verwerven en de kennis die We hebben. Maar dat is heel erg jammer, want wanneer je de begrippen die uitgedacht worden in feminisme anti racistisme. En dat soort bewegingen toepast op de dieren, dus wanneer je ze ook beschouwt als een als een sociale groep die te lijden heeft onder overheersing, kun je andere aspecten van die overheersing duidelijk krijgen. Dus in binnen dat onderzoek kijk ik ook naar dwarsverbanden tussen verschillende vormen van uitsluiting en verschillende manieren van taalgebruik om eigenlijk Helder te krijgen. Wat is er aan de hand en wat dan? Weet je, wat is de oplossing? Op wat voor manier kunnen we wel rechtvaardig met? Die wezens samenleven, want Ik denk dat heel veel van de Energy van de dierenbeweging gaat. Natuurlijk zitten in kritiek in, Laten zien wat er mis is en.

00:08:59 Esther 
En, Dat is niet goed. Wat jou?

00:09:00 Eva
Betreft ja, Dat is heel goed, Maar het is niet het hele verhaal. Het is de helft van het verhaal.

00:09:04 Esther 
Want welke helft ontbreekt?

00:09:05 Eva
Er nou waar we naartoe moeten, dus wat voor samenleving we wel zouden moeten willen hebben, want je kan wel zeggen, dieren moeten vrij zijn, maar ja, wat dan? Wij zitten hier in Amsterdam, we kijken. Op een gracht Dit is een totaal mens centrisch menscentrische samenleving, volstrekt ingericht op onze of onze. Ik vind ons ook zo moeizaam, want Ik denk ik wel om niet bij die Mensen horen, maar ook de de menselijke behoeften en verlangens. Ik zie auto's, ik zie boten, ik zie huizen waar vogels tegenaan kunnen vliegen, dus de hele samenleving om echt rechtvaardig Samen te leven moet. De ja de hele maatschappij eigenlijk op de schop. En wanneer wij dat als Mensen. Alleen gaan door denken, lopen we het risico om de menselijke overheersing te herhalen. Dat moeten we dus doen Samen met andere dieren. En Er is ook In de wetenschapsfilosofie heel veel kritiek gekomen op manieren waarop Mensen kennis verwerven over andere dieren. Dus denk er zoals functie aan de prêt of Donna harway, die wijzen erop dat. De menselijke blik en de vooroordelen die menselijke onderzoekers. Meenemen het onderzoek in onderzoeksvragen bepalen, waardoor er een vertekend beeld ontstaat van andere dieren, Omdat ze gewoon helemaal niet kunnen Laten zien wie ze zijn.

00:10:31 Esther 
En nou kan je Natuurlijk, want je zegt, de andere helft ontbreekt. Er zijn Natuurlijk ook veel dierenactivisten die die zeggen, nou Laten we beginnen met die ellende van de bio industrie daar een eind aan maken en Laten we daarna nog eens nadenken over hoe we omgaan met de wilde dieren die er nog zijn, of of de meeuwen die hier rondvliegen of Laten. We Laten we vooral eerst stappen maken. Voor de Dieren die het hardste nodig hebben.

00:10:52 Eva
Ja, maar die vragen zijn Natuurlijk met elkaar verbonden, want Er zijn nu eenmaal gedomesticeerde dieren. Niet Alleen maar koeien, kippen, varkens en en paarden, maar ook honden. Dus het zijn ook die vraag van gedomesticeerde dieren, is een vraag naar samenleven. Dus Het is heel vreemd als wij als Mensen bepalen dat die dieren niet meer in. Onze nabijheid zouden kunnen leven. In plaats daarvan moeten wij zorgen dat ze. Begeleid worden In de transitie ja naar een rechtvaardig bestaan, dus Het is niet alles of niks snap je? Er zijn heel erg veel dieren van wie een deel van Mensen afhankelijk is en van wie een deel het liefst niet meer met Mensen te maken wil hebben. Ik kan me voorstellen dat heel veel vissen denken. Ja, doei doedelendokjes, We gaan er vandoor, weet je. Maar Er zijn ook ja, Er zijn ontzettend veel mengvormen van. Van verstandhouding tussen Mensen en andere dieren en wat dus heel belangrijk is, want Ik ben het er volkomen mee eens dat de de de vee industrieën direct moet stoppen, maar wat heel erg belangrijk is, is dat we voor wat er met de dieren die nu leven moet gebeuren heel goed naar hen moeten kijken en naar hen moeten luisteren. En Natuurlijk moeten wij ophouden met fokken maar. Er zijn er zullen altijd relaties. Ja, hoe moet je dat zeggen? Hechtere relaties en minder hechtere relaties zijn tussen Mensen en andere dieren. Dus die voor die transitie moeten we eigenlijk al ja met die dieren in gesprek en Ik vind het wel echt heel belangrijk dat we als menselijke activisten een beetje gaan dimmen, Omdat wij Mensen al eeuwen en eeuwen en eeuwen bepalen wat het beste is voor andere dieren. Dus hun stemmen moeten echt leidend zijn. In de revolutie. Zijn nader talling new one to thing. No, the talling you he who you shot wit to way it. Undring, why toussentfilquiter and this Serious the way is an it hits no, you's to fire. And my rave.

00:13:32 Esther 
Dus jij zegt, We moeten naar zo'n multi species assemblies. We moeten de dieren en de bomen en de planten, maar daar komen we straks op. Ook om hun stem vragen en Ik denk dat we dat kunnen vertalen als een meersoortig beraad. Eigenlijk kun je eens uit de doeken doen. Hoe ziet dat eruit zo'n multispsychisch assemblies?

00:13:50 Eva
Ja, het idee van meeroortig beraad komt eigenlijk voort uit dat eerdere onderzoek, wat ik al beschreef over. Talen van andere dieren en politieke en sociale verstandhoudingen die zijn met elkaar hebben en met Mensen. Dus Er is iets heel erg raars aan de gang. Aan de ene kant weten we steeds meer over niet menselijke dieren en over hoe erg Het is wat wij ze aandoen In de vee industrie en vergelijkbare industrieën. En aan de andere kant wordt het gebruik van de dieren steeds meer geïntensiveerd. Dus Mensen vergroten hun macht op allerlei manieren. Ook bijvoorbeeld met nieuwe technologieën, zoals kunstmatige intelligentie. Maar dat Dat is eigenlijk heel tegenstrijdig, en als wetenschapper. En filosoof, die zich richt op hoe dingen zouden moeten zijn, kan ik eigenlijk niet voorbijgaan aan het feit dat heel erg duidelijk is dat andere dieren niet Alleen maar wezens zijn met belangen of met het een soort vaag vermogen tot het voelen van pijn en plezier, maar echt een heel duidelijk beeld hebben op het samenleven. Er komt bijvoorbeeld steeds meer onderzoek naar culturen van dieren, waaruit blijkt dat de kennis doorgeven over. Generaties, maar ook over Als het echt Als het Alleen nog gaat over de talen van dierik geloof dat. Leonie cornips hier ook te gast was, dus die hebben jullie gesproken over koeien, maar Er is gewoon zo waanzinnig veel bekend eigenlijk al over de innerlijke levens van die andere dieren dat het eigenlijk bizar is om daaraan voorbij te gaan, weet je dus We kunnen als Mensen niet langer over dieren nadenken als objecten, zij zijn subjecten en beleven Samen in een wereld, dus om te kijken naar hoe we die wereld beter kunnen delen en rechtvaardiger kunnen vormgeven. Moeten we met hen in gesprek en Ik heb heel lang gezegd. Want Ik ben politiek filosoof, dus Mensen vroegen dan steeds maar aan mij naar lezingen van ja, maar hoe dan, hè? Hoe kunnen we dat nou gaan aanpakken? En ik zei altijd, van ja, Maar het is niet aan mij om een soort ideaal model te schetsen van de samenleving, Omdat ik een mens ben. En ik breng al mijn menselijke vooroordelen mee. En ja, Dat is gewoon hartstikke problematisch, dus dat moeten We gaan uittesten of uitproberen met de andere dieren en je ziet ook dat Mensen dat doen in sensuaries bijvoorbeeld, maar daar kom ik straks waarschijnlijk nog even op terug. Maar goed, ik merk wel dat er ook heel veel behoefte is aan een ja aan een aan een soort beginnetje van. Van waar kunnen we dan beginnen om het om het anders te doen met andere dieren? Nou ja, het eerste wat eigenlijk heel belangrijk is wanneer je nadenkt over niet menselijke dieren en politiek, is dat het duidelijk geworteld moet zijn in een bepaalde plaats. Dus Je kunt niet op een soort abstract niveau tenminste. Ik weet niet hoe dat zou moeten met kippen of kalkoenen of varkens ergens naartoe gaan en dan op een soort, ja weet ik veel rechtszaal gaan zitten. Nee, precies dat werkt helemaal niet en Dat is ook dat dat vinden zij volstrekt niet interessant, waarschijnlijk ook eng en en vervelend. En Dat is dan weer iets naars wat wij ze wat wij ze aan doen. Dus We moeten. Op de plekken waar we Samen leven of Samen zouden kunnen leven. Op manieren die hun talen serieus nemen, maar ook creatief omgaan met het landschap en dergelijke. Gaan bepalen wat zij eigenlijk willen en wat wij willen. En Er zijn dus al plekken waar Mensen dit aan het uitproberen zijn met andere dieren. Ja, bijvoorbeeld in fience Century in Vermont. Dat is een een plek waar dieren die ontvlucht die die gevlucht zijn uit de vee industrie of slachthuizen of die door Mensen geholpen zijn daaraan te ontkomen. Eigenlijk een een samenleving vormen met elkaar. En ze hebben een behoorlijk groot terrein, met ook verschillende. Plekken dus de dieren kunnen kiezen waar ze willen wonen en ze proberen eigenlijk om alle de de menselijke bewoners van de plek en de Mensen die daar werken baseren al hun besluiten op het actorschap van de dieren. En Er zijn daar bijvoorbeeld heel veel runderen en je ziet dat sommige van hen ervoor kiezen om met elkaar te leven in een kudde. In het bos gebied, dus Dat is wat verder weg van de Mensen. Dan is er een plek waarbij ze wel af en toe kunt contact hebben met de Mensen en de andere dieren. En Er is een ja, een plek waar de de ouderen en wat zwakkere dieren leven dichtbij de Mensen die dus wat meer zorg nodig hebben en de niet-menselijke bewoners van fijn nemen, bijvoorbeeld allemaal rollen op zich sommige. Zorgen voor andere of helpen ze te integreren als ze nieuw aankomen? Andere waarschuwen de leden van de Gemeenschap als er indringers zijn zoals roofdieren, en dan komen anderen weer helpen. En eigenlijk zijn ze steeds de dus de Mensen en de niet Mensen zijn ja steeds met elkaar aan het uitzoeken van hoe regelen we dit, hoe regelen we dat? En de dieren krijgen zoveel vrijheid als mogelijk binnen het grotere antropocentrische raamwerk waarin we leven. En wat je ziet is dat ze ook allerlei gemeenschappelijke gewoontes ontwikkelen, maar ook bijvoorbeeld rituelen waarbij de nou ja wilde dieren meedoen. Dus de kippen zingen's ochtends heel vaak. En dan doen er ook allerlei wilde kalkoenen die daar In de buurt wonen. Die komen ook op bezoek en die doen mee met het ochtend. Zo'n ritueel en dit soort plekken Laten eigenlijk zien dat het mogelijk is om. Binnen een andere machtsverhouding te leven.

00:20:07 Esther 
En en, maar zo'n plek gaat Natuurlijk al uit van het feit dat die Mensen heel erg voor die dieren zorgen dat ze het beste voor die dieren willen en dus naar ze kijken en waar. Waar worden ze blij van wat wil dat dier is zo'n zo'n meersoortige beraad ook van toepassing op dieren die ja, die we nu voor voedsel houden? Zie jij dat als jij noemde net dat voorbeeld van die kippen stel hè? We leggen hennen die worden nou, die worden 1,5 jaar oud, die zijn dusdanig gefokt dat ze elke dag een ei leggen. Dat ze hun kuikentje nooit zien en ook vrijwel nooit een een haan. Zie jij daar ook een soort beraad voor je dat we dat aan ze voorleggen van hoe vinden jullie dit leven? Zou je dit anders?

00:20:50 Eva
Willen nee, Dat is dat willen ze Natuurlijk helemaal niet. Nee, Dit is. Dat zou pervers zijn om om, hoe moet je dat zeggen, weet je het? Het Raad gaat echt uit van gelijkwaardigheid, respect en vrijheid, Maar ik denk wel dat beraden een rol kunnen spelen, want Het gaat ook heel erg over kennisverwerving. Dus hoe, hoe kunnen we leren die überhaupt? Op welke manier dingen kan bijdragen aan de Gemeenschap en wie dat wil, want er zullen ook heel veel dieren zijn die geen deel willen uitmaken van de Van de Gemeenschap, Maar het is niet verenigbaar met de vee industrie. Het is wel verenigbaar met de volgende fase, dus de transitie van ons extreem gewelddadig systeem naar een betere meersoortige gemeenschap en mijn buren hebben bijvoorbeeld twee kippen van rest en legkip. Ik woon in een dorp. En de ja die die kippen, die worden eigenlijk steeds mondiger en komen ook bij mij In de voortuin nu al ondertussen, dus Dat is een. Dat is geen beraad Natuurlijk, Maar dat het laat wel zien dat het actorschap van dieren tot bloei kan komen wanneer de omstandigheden waaronder ze leven veranderen. En Ik denk dat zo een idee van beraad wel, Misschien ook als kritiek kan fungeren op de ja op die afgrijselijke omstandigheden, waaronder heel veel dieren op dit moment leven In de vee industrie, Omdat het dus laat zien dat het wezens zijn die in staat zijn tot iets totaal anders en. Geen dingen, want Het is Natuurlijk heel er wordt gelegitimeerd, toch door dieren als een soort dingachtige wezens te portretteren. Dus Ik denk dat we ook echt andere beelden nodig hebben om de publieke opinie te ja God, hoe zal ik dat nou eens zeggen als? Nou ja om om om gewoon te Laten zien aan Mensen dit. Dit is helemaal geen kip. Dit is Natuurlijk. Is het wel een kip? Het is iemand een heel mishandeld iemand. Maar ja, ja, kippen zijn toch veel meer in staat?

00:23:02 Esther 
En sorry, ik probeerde ook vaak best praktisch te maken, ook voor mezelf. Maar zie jij voor je dat we ja, dat dat dat wij allemaal als individuen op de een of andere manier dat soort beraden aangaan met de dieren om ons heen of zie jij dit voor een voor 1 1 1 klein groepje Laten we zeggen, de Raad voor dieraangelegenheden of zo die een paar keer per jaar het Consult vraagt aan dieren. Hoe zie jij het In de praktijk dit vorm krijgen?

00:23:30 Eva
Nou wat belangrijk is, is dat Parade langer bestaan, dus Je kunt niet één keer in een gemeenschap komen en dan verwachten dat je elkaar meteen begrijpt, want we weten op dit moment eigenlijk heel weinig van wat de andere dieren willen en wat ze voor zich zien. En Ik denk dat leren sowieso een proces is dat langer nodig heeft en. Ja heel praktisch. Er zijn momenteel best veel initiatieven die experimenteren met andere manieren van met het lang land omgaan, zoals bijvoorbeeld Stichting Kapsaleen Dat is een niet kapitalistische club die eigenlijk het land terug wil geven aan zichzelf en zoekt naar een manier om anders landbouw te bedrijven. Maar dat is heel erg in samenspraak met het land en met de andere dieren die er leven dus. Zij zijn wel boeren, Maar het grootste deel van het land is voor de andere dieren die er wonen. En daarnaast is er een deel dat ook gedeeld wordt met die dieren en daarnaast heb je bijvoorbeeld zo op. Dat zijn een soort modellen waarin. De belangen van niet Mensen. Ook worden meegewogen In de menselijke besluitvorming, dus dat zijn eigenlijk al een soort lokale plekken waar je zou kunnen oefenen. Maar uiteindelijk moet Natuurlijk de hele samenleving op de schop en is dat ook voor het menselijk voor het bestaan belangrijk? Nou kan het mij niet zo heel veel schelen of Mensen voor het bestaan, Maar het kan me wel schelen dat het een beetje op dat we op een rechtvaardige manier uitsterven, zeg maar. Nee lullig Als de rijken Alleen maar blijven leven en alle Mensen uit gemarginaliseerde groepen eraan gaan op een gruwelijke wijze.

00:25:16 Esther 
Dus dat rechtvaardige manier uitsterven.

00:25:18 Eva
Dus dat en en en en dat en en de zorg voor andere dieren wordt daar Natuurlijk ook bij. Maar wat ik bedoel is dat we echt. We leven echt in een kantel tijd, hè? Wij zitten hier nu nog super gerieflijk, Maar het het over een paar decennia. Kan dat niet meer, dus We moeten leren op andere manieren te leven en dat betekent dat wij als Mensen echt moeten inleveren. En, We kunnen daarin. We hebben het geluk dat We kunnen leren van de andere dieren en dat moeten we Natuurlijk op een doen een manier doen waarbij we ze niet uitbuiten en compenseren en juist aan ze aan ze terug geven.

00:25:58 Esther 
De lastigste vond ik, want ik mocht jouw boek al lezen dat er binnenkort uitkomt. En het lastigste vond ik van. Hoe maak je nou uiteindelijk een besluit? Dus je kan met elkaar in beraad gaan. Je kan Misschien uit de. Het gedrag van het dier afleiden dat die Laten we zeggen, vakereten wil of meer ruimte wil of nou niet aan dierproeven onder onderhevig wil zijn om maar iets te noemen. Maar ja, vaak gaat dat rechtstreeks in tegen het belang van de mens. Dat kost meer en meer tijd of meer geld, of dan kunnen we geen medicijnen meer ontwikkelen op dat soort dingen. Hoe besluit je nou Als de belangen zo lijnrecht tegenover elkaar staan?

00:26:36 Eva
Ik denk dat Mensen hun belangen op dit moment heel vaak verkeerd begrijpen. Dat we Omdat we onderhevig zijn aan een kapitalistische ideologie, maar ook een menscentrische ideologie die eigenlijk een bepaald beeld van het Van het subject of wat het inhoudt om een goed leven te leiden of om een goede mens te zijn. Propageert terwijl dat eigenlijk slecht voor ons is, weet je neem idiote dingen als botox of. Ja, je hebt er helemaal niks aan. Weet je? Vraag een muis die muis die denkt whatever, Dit is gewoon niet, Het is niet relevant. Het is in het leven en jij hebt het over wat We kunnen vragen aan dieren overeten en waar ze willen wonen. En Dat is Natuurlijk ook belangrijk, Maar het gaat ook bijvoorbeeld over zorg. Wat voor zorg is er in een gemeenschap? En daarin kunnen we heel veel leren van de andere dieren. Ik heb met muizen latmuizen Samen geleefd, heb ik heel veel van geleerd over zorg. En ook over onderwijs, weet je, kun je eens.

00:27:37 Esther 
Een voorbeeld geven wat je van ze hebt geleerd over zorg.

00:27:39 Eva
Nou heel aandachtig zijn naar elkaar. Ik ben zelf lang ziek geweest en wat ik merk is dat Mensen daar eigenlijk helemaal niet mee kunnen omgaan. Ze snappen niet hoe je dan aandachtig kunt blijven naar een zieke die niet zoveel aankan en ze vinden het ook moeilijk om in dialoog te blijven wanneer je niet meer als normaal mens kunt meedoen In de samenleving en die muizen, die waren zo goed met elkaar. Ook als er iemand ziek was en.

00:28:05 Esther 
Wat doen ze dan?

00:28:06 Eva
Nou bijvoorbeeld naast iemand zitten als als diegene. Wat steun nodig heeft, maar ook letterlijk steun dus dat iemand kan leunen, maar ook. Ja voor elkaar helpen heel erg naar elkaar kijken. Nou, Samen slapen op een kluitje en ik merk dat ook met de honden en katten met wie ik Samen leef. Die zijn veel eigenlijk veel sensitiever dan Mensen. Bij Mensen zit er altijd heel veel ego in interacties en dat. Daar bij andere dieren van. Nou wil ik niet generaliseren, dan zijn we vast. Ook andere dieren die last hebben van hun ego. Soms kom je dus ook wel eens tegen, maar weet je, Het is, Het is een andere. Het heel andere manier van met elkaar omgaan, dus Ik denk echt dat wij misleid zijn als Mensen weet je, waar gaat het om? Het gaat om. Om liefde zorg elkaar helpen als iemand ziek is goed begeleiden naar de dood. We zijn hier echt allemaal, maar even We zijn allemaal kwetsbare wezens en Mensen vergeten dat Omdat ze in een soort trip zitten met internet en en hun werk en geld dat je geld is ook echt evil. En daar merken de andere dieren het allermeeste van, dus al die al die patronen moeten op de schop, maar waar hadden we het nou?

00:29:25 Esther 
Ja ik ik, ik vroeg eigenlijk van hoe je hoe je met dieren, hoe je ermee omgaat Als je uiteindelijk hele tegenstrijdig belangen hebt en hoe je dan een besluit maakt.

00:29:33 Eva
Heel erg contextafhankelijk dus zeker In de transitie, weet je. Wij hebben als Mensen nu de ja in het begin, zullen de Mensen zeker zal de stem van de Mensen zeker de sterkste zijn. Wij hebben. Wij hebben als Mensen de verantwoordelijkheid om de wereldrechtvaardiger in te richten, Omdat we zo dominant zijn Omdat we de boel verpest hebben en Omdat er gewoon een heleboel gerepareerd moet worden en teruggegeven moet worden aan andere dieren, maar ook aan de. De rest van de Van de niet-menselijke wereld. Maar idealiter en, dat zie je ook op plekken als fine, maar ook bijvoorbeeld ik in het in mijn meersortige huishouden verschuift de balans wanneer er nieuwe praktijken ontstaan die heel vaak belichaamt zijn en niet zozeer berusten op menselijke taal zoals menselijke.

00:30:27 Esther 
Politieke praktijken en en noem eens een praktijk om dat dan.

00:30:30 Eva
Nou ja bijvoorbeeld. Wat ik eerder zei over de banen die dieren voor zichzelf kiezen. Een voorbeeld is dat Doris, de Roemeense hond die mijn goede vriend is op dit moment. Zij ziet zichzelf echt als waakhond. En dat heb ik niet niet voor haar bedacht, Maar dat is ja, Dat is haar functie. En in het begin vond ik dat ook wel eens lastig qua geblaf, maar nu waardeer ik het eigenlijk heel erg. En Toen ik ziek was, heeft het ook echt op zich genomen om mij heel erg goed te beschermen en heel goed voor me te zorgen. En ja, wanneer je langer met andere dieren Samen leeft en er meer ruimte ontstaat voor hun achterschap, dus zoals bijvoorbeeld die kippen die uit de stal komen en voor het eerst daglicht zien en dan ja langzaamaan met elkaar ontdekken van hé, wat wat wat kan ik eigenlijk allemaal? Hoe zit de wereld in elkaar? Wat gaan we vandaag doen? Oh, Ik wil eigenlijk ook wel een keer de de straat oversteken en even bij de buren In de tuin kijken. Dus dat zijn processen die we die we nog niet echt begonnen zijn, maar Als het goed is dan ja, dan ontstaat er meer begrip en Misschien ook onbegrip. En ja, wat ik eerder al zei, Ik denk dat heel veel dieren denken doei, maar wanneer Mensen toch Laten zien dat ze te vertrouwen zijn In de andere dieren niet uitbuiten, zijn er Misschien ook wel weer dieren die denken, hé, Het is toch best wel. Leuk om om kennis te maken. Sneller trein to control to ever like the crime to control tow it all. Getre self sound you by is zo iall look to say my and you getre saus and you mind tillation that tri's not justing they're so that you country. In online vers naar what you much.

00:32:34 Esther 
Beste EVA, wat leuk om jou op deze manier een vraag te mogen stellen. De vraag is deze, in hoeverre ga jij mee met de ontwikkelingen die je de laatste decennia gaande zijn in wat de planten neurobiologie is gaan heten? Ik denk dan aan het werk van Mensen als Stefano, Marcus en Paco Calvo, die ja eigenlijk in hun wetenschappelijk onderzoek hebben Laten zien dat planten.

00:33:05 Eva
Toch veel meer doelgericht en bewust lijken te handelen. Dan dat we altijd gedacht hebben.

00:33:12 Esther 
Zijn zij je actoren in jouw optiek zijn planten, actoren en zo ja, moeten ze dan ook beschermd worden middels rechten?

00:33:22 Eva
En om de vraag dan nog even lekker op te rekken Als we dan toch met planten bezig zijn, hè? Hoe zit het eigenlijk met bacteriën?

00:33:30 Esther 
Nou EVA, en Dat was Natuurlijk NO skens filosoof ja, zijn.

00:33:38 Eva
Plantenactoren hoor je erno bedankt voor je voor je ingezonden vraag Wat leuk ja, klanten zijn zeker actoren en Ik denk dat we daar nu steeds meer over leren en dat dat ook vanuit filosofisch oogpunt interessant is Omdat. We. De vraag naar taalbewustzijn. Voelen ja nu weer eigenlijk in relatie tot 1 andere groep kunnen bekijken, want je hebt Natuurlijk twee manieren om na te denken over dat soort begrippen. Je kunt het menselijke model als uitgangspunt nemen, dus Mensen taal is taal, hebben andere wezens dat ook? Ja, dan hebben ze ook taal. Of Je kunt zeggen wat wat is taal eigenlijk? En als filosoof richt je je, eigenlijk richt je je op die vraag. En wanneer Het gaat over handelen? Zijn ja planten duidelijk ook actoren waar we steeds meer over leren. En schimmels Natuurlijk ook en. Al ons. Weet je, We zijn, We zijn. We staan als met het sluiten ook een beetje aan op waar we het eerder over hadden. Wij staan als Mensen niet los van. Andere wezens, want wij worden ook gevormd en gestuurd door de bacteriën die erno noemt en We hebben planten nodig bomen om zuurstof te kunnen inademen. We hebben sociale relaties met niet menselijke dieren. Er zijn zelfs Mensen die diereneten en op die manier. Ja. In verbinding tot ze staan en.

00:35:27 Esther 
Hoe bedoel je dat? Nou ja, als in 95% van de mensheid in Dieren en staat op die manier, ja, staan ze echt in verbinding tot die.

00:35:36 Eva
Je lichaam wordt erdoor beïnvloed. Wat je eet maakt uit hoe je. Gezondheid is bijvoorbeeld, weet je, Als je de hele dag hamburgers eet of dat nou Vega burgers zijn, of wel Vega burgers Misschien wat gezonder zijn? Dat weet ik eigenlijk niet, dan dierenvlees. Burgers, Maar ik bedoel meer zeg maar, We zijn als Mensen lichamen die voortdurend worden.

00:36:07 Esther 
Positief dan wel negatief negatief beïnvloed door andere wezens.

00:36:10 Eva
Precies dus wij, wij staan daar niet los van en Dat is ook Waarom ik de vraag naar rechten eigenlijk vaak een beetje misleidend vind, Omdat het uitgaat van. Een beeld van de mens als ja als losstaand van die andere andere wezens die dan bepaald binnen dat huidige systeem dat super problematisch is of wij dieren en planten en anderen wel of niet iets toekennen. Dus ja, Ik denk wat ik eerder al zei, Ik ben voorstander van pluraliteit wanneer Het gaat over activisme en het toewerken naar een. Meer rechtvaardige en duurzame samenleving. Maar ik denk dus dat we zeker moeten pleiten voor rechten, Omdat dat systeem nu. Voor Mensen gangbaar is en Omdat het iets kan uitmaken voor niet menselijke dieren en en voor planten. Maar daarnaast, ja, moeten we ook echt nieuwe vormen van samenleven ontwikkelen die gebaseerd zijn op de interacties die Er zijn, de materiële interacties, ons lichaam, maar ook de de sociale interacties.

00:37:20 Esther 
En en en Als we dan nog even gaan naar die vraag van. Berekenen we planten ook mee in zekere zin als ze actor of bomen of zelfs bacteriën. Ik weet dat bij Mensen die opkomen voor dierenrechten of dierenactivisme In de breedte. Die nemen vaak als criterium van kan het lijden dat alles wat kan leiden. Daar moeten we moreel rekeningschap mee houden. Is dat de eerste vraag is, is dat bij planten en bomen al al bewezen en en zo niet? Volgens mij is dat nog niet zo, maar moeten we dan toch rekening met ze houden?

00:37:53 Eva
Nou ja, Je kunt je afvragen of leiden. Zo'n goede lens is dus een van de problematische neigingen binnen het dierenactivisme is een soort. Beeld van dat wij als Mensen de zielige dieren moeten redden. Dus zij leiden en en wij komen ze dan redden en verder zijn het dieren, dus Dat is een soort. Ja, weet je, Dat is een dieren is ook 1 1 1 onzichtbaar makend woord eigenlijk hè, want dan weet je niet meer wie daar achter zit en Ik denk dat het heel belangrijk is om te benadrukken dat degene die ja te werk worden gesteld In de vee industrie en die daar. Leven wezen zijn met handelingsvermogen met een eigen perspectief op het leven. Er zijn bijvoorbeeld collega's van mij die Laten zien dat het een vorm van mishandeling is dat dieren niet voor elkaar kunnen zorgen In de veen industrie, want dieren willen willen elkaar heel graag helpen. Heel veel dieren hebben empathie. Dus, Ik weet niet of leiden het beste criterium is ook Omdat wat er dus daarna komt floreren helemaal niet geconceptualiseerd wordt. Dus je kan wel zeggen, leiden is slecht, maar dan moet je ook een beeld hebben over hoe het dan wel moet. Want anders dan is er geen toekomst mogelijk. En maar goed, daar hadden We hadden we het aan het begin al even over en wanneer Het gaat over. Cognitie van planten, en. Het sociale leven van klanten zijn er ontzettend veel studies die In de richting wijzen van dat planten kunnen lijden. Er was bijvoorbeeld een tijdje terug Misschien al wel weer één of twee jaar geleden. Ik was er een studie over planten die schreeuwen als hun blaadjes worden afgeknipt in frequenties die wij niet kunnen kunnen horen. Daar kun je niet direct uit afleiden dat ze lijden, want het kan Natuurlijk een mechanische. Reactie zijn planten hebben geen centraal zenuwstelsel. Maar wat je ziet bij dieren is dat heel veel soorten eigenlijk. Andere mechanisme hebben ontwikkeld In de evolutie om om te gaan met dezelfde problemen, dus bijvoorbeeld de hersens van vogels en die van zoogdieren werken anders. Maar dat wil niet zeggen dat de hersens van vogels minder waardig zijn die je en ook bijvoorbeeld hun cognitie niet. En daarnaast zijn er bij planten dus naast zeg Maar de studies die aantonen dat ze heftig reageren op. Bepaalde prikkels zijn er ook ontzettend veel onderzoeken. Die Laten zien dat ze anderen helpen bij droogte of bij aanvallen van kevers of. Bij ja andere andere problemen die er in elk geval op wijzen dat ze van elkaar weten dat ze levens hebben die beter of slechter kunnen gaan. Maar Er zijn ontzettend veel waanzinnig interessante onderzoeken. Bijvoorbeeld wanneer je een. Stukje maakt van een plant, dan herkennen de plant en het stekje zich eerst nog als zelf, dus dan denken ze, Wij zijn hetzelfde wezen, maar dan op een gegeven moment na een tijdje, dan worden ze zelf een ander. Dus dan begrijpen ze dat ze niet. Ik weet niet hoe ze dat onderhoud. Hoe weet je dat ze vertelde een plantenbioloog eind vorig jaar op een conferentie en Er zijn bijvoorbeeld ook. Onderzoeken die Laten zien dat stekjes van dezelfde plant niet in elkaars zonlicht willen staan. Dus bij anderen gaan ze de competitie aan voor zonlicht. Maar dan nou ja, goed dus. Er is meer aan de hand met planten dan we altijd dachten. En Ik denk dat het heel belangrijk is dat we de vraag open houden naar de morele waarde van klanten en dat we ook zien dat die ingebed is in een groter kader waarin wij. Mensen de bol vernachelen voor anderen en ze kwaad doen en dat daarin de levens van niet menselijke dieren en planten eigenlijk. Ja op een zelfde manier worden.

00:42:14 Esther 
Benadeeld ik, ik snap wat je zegt en ondertussen kijk, jij hebt het over de morele waarde van planten en we krijgen het eigenlijk nog niet eens voor elkaar om binnen onze eigen soort de Mensen alle belangen goed te balanceren. Sterker nog, het lijkt op dit moment alsof we zelfs eerder de verkeerde kant op ontwikkelen. De de kloof tussen arm en rijk groeit, vrouwenrechten staan onder druk, worden geregeerd door miljonairs die niet terug lijken te deinczen voor nieuwe koloniseringen. En dan hebben we het eigenlijk nog niet eens over alle Mensen die dagelijks nog in oorloggen omkomen. Dus ik vraag me af hoe, hoe ga je ermee om? Dat terwijl jij zo'n ja vergevorderd concept aan het ontwikkelen bent voor de belangen van andere soorten, eigenlijk nog mijlen ver weg staan van ja eerlijk, omgaan met elkaar binnen onze eigen soort.

00:43:01 Eva
Ik denk dat het heel belangrijk is om de vraag naar schaal serieus te nemen, dus wanneer je nadenkt over problemen op de schaal van de hele wereld van de planeet aarde, kunnen wij. Ontzettend weinig uitrichten dat wij hier met elkaar zitten te. Praten, dat kan Trump echt helemaal niet schelen, dus daar hebben we niet veel invloed op en daar moeten we Natuurlijk wel over nadenken en ook met elkaar over praten. Maar ik denk dat door de toegang die Mensen hebben tot nieuws de hele tijd die schaal eigenlijk de overhand heeft en ook tot heel veel. Wanhoop en lettergie leidt bij Mensen die Misschien best iets zouden willen doen voor anderen. En, ik geloof heel erg dat verschillende. Manieren van handelen iets anders kunnen uitmaken, dus bijvoorbeeld met mijn filosofische werk richt ik me op de publieke opinie. Mensen die nadenken over deze onderwerpen die willen weten hoe het anders kan en op het academische debat. En Dat is eigenlijk een van de weinige plekken waar tot nu in elk geval wel vooruitgang te bespeuren viel wanneer Het gaat over de andere dieren. Die worden veel en veel serieuzer genomen dan 10 jaar en zeker dan 20 jaar geleden. Ja, dus daar is echt. Reden tot hoop. Alleen nu komt die academische vrijheid ook heel erg onder druk te staan in Amerika, maar in Nederland eigenlijk ook en er wordt. Er gaat ook veel minder geld naartoe. En Het is Natuurlijk voor totalitair achtige regimes. Die willen geen. Mondige burgers dus Het is voor hen ja verstandig om te bezuinigen op op de wetenschap. Maar dat heel even terzijde, maar Je moet dus steeds denken van ja, op, welke schaal kunnen we eigenlijk wel iets uitrichten? En dat kan, dat kan. Dat doe ik zelf in het wetenschappelijke debat in het publieke debat, In de kunst met het meersoortig collectief, maar ook bijvoorbeeld met de padden werkgroep. Want Het is nu maart en het afgelopen weekend. Was de paddentrek goed op gang in het dorp waar ik woon en Toen ik daar kwam wonen, zag ik dus dat de de padden kikkers en salamanders in zo februari maart. In grote getale overstaken van de tuinen naar de vijvers en die werden allemaal doodgereden, dus Ik ben een paddenwerkgroep begonnen en het afgelopen weekend was echt waanzinnig hectisch, Omdat het ineens warmer was en dan gaan alle dieren aan de wandel en Ik heb verschillende vrijwilligers en.

00:45:41 Esther 
En, hoe gaat dat dan? Jullie staan dan langs de kant om die padden te begeleiden. Of jullie maken een paadje voor ze of hoe, hoe moet ik dat voor ze?

00:45:48 Eva
Het gaat eigenlijk om 3 grote vijvers in het dorp. En ja, we patrouilleren om. De door de straten daaromheen en? Het is de bedoeling die loopt met een zaklantaarn en dan Als je een een pad of een kikker of een salamander ziet, dan zet je ze naar de kant waar ze naartoe willen. Meestal is dat naar de vijver, dus salamanders zijn nu wel weer een beetje klaar met die vijver, dus die waren gisteravond super aan het cruisen. Weet je wel dan toch ook maar weer de straat weer terug oversteken en dan zijn er van die vrijwilligers, die willen ze toch weer naar de vijver brengen, want dat hebben ze in hun hoofd. Alle dieren moeten naar de vijver en dan moet hij weer terug, dus Dat is een enorme hectiek. Ja, echt heel heftig. Nou ja, ze worden ook wel aangereden en doodgereden, dus Het is wel ook. Het is heel heftig. Er zit heel veel op het spel, Maar ik vind het. Die werkgroep is een heel goed voorbeeld. Van hoe je eigenlijk met een groepje Mensen op een lokaal niveau wel iets kunt veranderen en ook in het verhaal van het dorp dus de dorpsbewoners weten nu dat dit Er is. We gaan anders om met die dieren en Het is super lokaal, hè? Maar goed voor die voor die bepaalde kikkers en salamanders betekent het alles, want zij hebben ook maar één leven en Daarom ik hoor ook altijd super geobsedeerd, dus Ik ga dan elke avond de hele avond lopen om ze nog. Om ze nog over te zetten, maar om even terug te komen op je vraag van wat, wat kunnen we uitrichten als mens? Nou ja. De uitkomst van Van ons handelen, weet je, de geschiedenis is niet rechtlijnig, dus het zou kunnen dat het ineens toch de goede kant op gaat dat Mensen begrijpen, hé, We kunnen zo eigenlijk niet verder. We zijn gewelddadig bezig en bovendien ook totaal stupide. En We gaan ook tegen ons eigenbelang in, Laten we het anders gaan doen, wat ook heel goed kan en wat ik nog iets plausibeler vind, is dat over een paar decennia Misschien Mensen er echt achter komen dat het niet meer houdbaar is hoe wij consumeren en. En leven en dat ze dan hun hun gedrag gaan aanpassen of dat er iets is wat meer opbrengt voor.

00:47:51 Esther 
Ze scenario dat we helemaal niks doen.

00:47:53 Eva
Nou ja, precies, Maar ik. Ik denk dus dat het heel belangrijk is voor degene die luisteren naar deze podcast om na te denken over wat jouw handelingsvermogen eigenlijk is. En We moeten echt nadenken over nieuwe vormen van activisme en nieuwe vormen van ons verenigen. Want het probleem is en daar daar hebben activisten echt nog geenantwoord op. Er zelf ook nog niet zo. Over uitgedacht is dat we in een soort logica leven die enorm gestuurd wordt door de media en door bepaalde politici die goed zijn in oneliners, waardoor er steeds maar een soort voor en tegen en voor en tegen IS. En Er is heel weinig ruimte voor debat en dus ook voor sociale vooruitgang. En daar moeten we echt creatieveantwoorden op verzinnen, want anders dan. Ja, dan hebben we helemaal geen schijn van kans om het nog een beetje beter voor elkaar te krijgen. En wat de dieren wel hebben, wat voor ze pleit is dat toch heel veel Mensen gevoelig zijn voor. Ja voor hun leven en en welbevinden. En dat ja Misschien is dat een is dat een ingang om toch steeds het dier achter de dier te Laten zien. Maar goed, We moeten dus alles doen wat We kunnen.

00:49:11 Esther 
Misschien is dit een mooi moment om jij bent ook zangeres, zanger, zangeres, wat zeg ik eigenlijk?

00:49:15 Eva
Hoe je in dit verband?

00:49:17 Esther 
Singer, songwriter kijk gered. En jij schreef eigenlijk een prachtig liedje wat wat hier heel mooi is om even te Laten horen. Daar komt het hier.

00:49:32 Eva
Hartsy Cola. Iets warme mens zout? A small meen It's like.

00:49:47 Esther 
I have open.

00:49:49 Eva
Trying. To Flying Far the first i an the first thy fard verstin.

00:50:02 Esther 
May we Revolution is not big en hars and Cold. Maybe It's warm, en soft en small is dat. Hoe het voor jou voelt?

00:50:12 Eva
Voor mij is eigenlijk alle ja, hoop tot verandering die ik om me heen zie komt voort uit die kleinere praktijken. Soms letterlijk, Omdat het kleine dieren zijn, zoals de de lapmuizen en de padden en de kikkers en de salamanders. Maar ook. Misschien meer figuurlijk, Omdat er heel vaak. Wel ruimte is tussen. Wat vast lijkt te staan, dus Ik denk dat weet je. Dat is ook Waarom kunst en literatuur en poëzie zo belangrijk zijn? Daarin kun je eigenlijk. Ja. Een glimp opvangen van hoe het ook zou kunnen zijn en hoe het anders zou kunnen zijn, en. Uiteindelijk is het. Gaat het toch gewoon om die kippen die nu bij mijn buren In de tuin leven, weet je wel? En dieren zijn daar ook zo goed in. Die zijn zo goed in heel precies kijken naar wat er eigenlijk aan de hand is en hoe het met iemand gaat en. Daar kunnen wij echt wel veel van Van leren en ook ja, ook Samen stil zijn en. En gewoon bij elkaar zijn dat Dat is waar.

00:51:38 Esther 
Voel jij nooit machteloos?

00:51:43 Eva
Nee, want Ik heb heel veel te doen. Dus ik Toen ik ziek was, voelde ik me wel machteloos en ook heel erg uit kon COVID tijdje gehad Don COVID gehad en toen kon ik niks doen en daar had ik heel veel last van en ik moest heel veel denken aan de gevangenschap van de dieren In de vee industrie en de laboratoria en. Begrijp ook iets anders nu van hun lijden en hun gevangenschap, Omdat ik ook gewoon lichamelijk. Ja door de ziekte heb gevoeld wat Het is om je de hele tijd beroer te voelen, wat Natuurlijk voor heel veel dieren ook hun hun dagelijkse realiteit is, maar ook de sociale isolatie. Het feit dat je in gevangen zit eigenlijk eigenlijk in je huis heeft mij nog nog meer Laten zien of Laten voelen. Wat zij moeten doorstaan, dus toen voelde ik me machteloos, maar weet je, Er is zo ongelooflijk veel dat We kunnen doen de hele tijd op een kleine schaal. Maar ook wie weet op een grotere schaal en Het is gewoon. Het is het enige wat altijd goed is, is je inzetten voor de andere dieren. Dus Als je als Mensen twijfelen of nog een richting zoeken in hun leven, dan is dat een hele goede richting. En Ik denk dat Als je weet je Als je zo een padje. In je handen hebt dat ook weer leven en dat dat veilig de weg over wil steken. Er is echt niet. Wat belangrijker is en. We kunnen heel veel uitmaken, al is het maar voor één wezen en uiteindelijk is dat denk ik, waar het waar, het leven waar ons leven ook over gaat om iets te kunnen betekenen voor anderen. En dan kun je je ook gedragen voelen door het leven zelf, want ja, het leven is niet van ons, maar Wij zijn van het leven, net als alle andere dieren.

00:53:33 Esther 
Nou EVA Meijer, Ik wil je heel hartelijk bedanken voor dit nou geestverruimende gesprek zal ik moorden. Ja, ik probeer altijd het stichtelijkste moment uit te zoeken. Nee, Maar ik denk oprecht dat het hoop meegeeft aan Mensen. Ik denk dat veel Mensen zich wel heel machteloos voelen in deze tijd en Het is een mooie, een mooi advies eigenlijk dat je meegeeft. Dankjewel heel fijn om je te spreken.

00:53:55 Eva
Hè? Vind ik ook bedankt.

00:54:05 Esther 
Dat was hem leuk dat je luisterde. De muziek die je hoorde was het nummer Revolution van Eva Meijer zelf. Verder vind je het Misschien leuk om te weten dat EVA in mij een conferentie organiseert. De politics of not eating Animals. Ik plaats alle informatie In de shownotes. Marlon van der Pas zorgde voor de mixage en steeds meer luisterende donateurs maakte de podcast mogelijk. Ben jij nog geen donateur? Ga naar een studio plantaardig.nl en de rest wijst zich vanzelf even doen hè? Dank je en tot de volgende.