Bartosz Czekała i podcast "The Universe of Memory"

Paradoks Masajów: Miażdżyca bez zawałów i niski LDL. Jak to możliwe?

• Bartosz Czekała

Share episode

Paradoks Masajów: miażdżyca bez zawałów?

Masajowie – lud pasterzy z Afryki Wschodniej – od dekad fascynują naukowców. Ich dieta oparta niemal wyłącznie na mleku, mięsie i krwi zawiera ogromne ilości cholesterolu i tłuszczów nasyconych. A mimo to… notowano u nich wyjątkowo niski poziom LDL. I choć w sekcjach zwłok widziano rozległą miażdżycę – brakowało dowodów na przebyty zawał serca.

Czy to kwestia stylu życia, genetyki, a może błędnych założeń w ocenie ryzyka? W tym odcinku przyglądamy się szczegółowo badaniom z lat 60. i 70., próbując zrozumieć, co naprawdę chroniło serca Masajów – i dlaczego dzisiaj ta ochrona już nie działa.

Odcinek w wersji wideo do zobaczenia tutaj: https://www.youtube.com/watch?v=v9xU61Du7HM&ab_channel=BartoszCzeka%C5%82a
==================================
SPONSOR ODCINKA — MIĘSNA PACZKA ⤵️

https://miesnapaczka.pl/

Zamów ekologiczne mięso prosto do Twojego domu ze zniżką 10% przy kodzie BARTOSZ10.

=========================

https://linktr.ee/bartekczekala -> kursy, newsletter, mejl, strony

=========================
NEWSLETTER o pamięci, językach i żywieniu:

✔️ https://universeofmemory.pl/pamieciowy-przybornik/
=========================
KURSY i SZKOLENIA JĘZYKOWE oraz PAMIĘCIOWE ⤵️

Jeśli interesuję Cię szybka nauka języków obcych oraz skuteczne przyswajanie wiedzy z dowolnej dziedziny, takiej, jak choćby medycyna, czy dietetyka, to sprawdź moje kursy:

✔️ WSZYSTKIE KURSY INTERNETOWE ( https://universeofmemory.pl/kursy-internetowe-uom/ )

✔️ VOCABULARY LABS — Naucz się dowolnego języka od A do Z ( https://universeof...

cześć tu Bartek Czekała ze strony universeofmemory.pl i .com dzisiejszym tematem przewodnim są Masajowie masejowie są absolutnie fascynującym tematem z wielu powodów ale jeden z nich główny jest to że są oni używani jako przykład tego jak należy albo nie należy jeść w zależności od tego kto ma jakie przekonania dietetyczne czy ideologiczne weganiie będą pokazywać że masajowie są świetnym przykładem że dieta bogata w produkty zwierzęce i odzwierzęce będzie bezpośrednio prowadzić do chorób układu sercowo-naczyniowego osoby na diecie karnivora mówią coś absolutnie odwrotnego czyli właśnie te diety będą pokazywać że nie będą prowadzić one do chorób układu sercowo-naczyniowego mamy tutaj dodatkową zagwozdkę bo będziemy mieć jednak jakieś kłopoty jak niedługo pokażę jeśli chodzi o o chorobę układu sercowo-naczyniowego mimo że masowi mają bardzo bardzo niski poziom cholesterolu łącznie z hipoproteiną LDL i tym samym oczywiście apoipoproteiną B na każdym kroku zdrada potencjalnie i rzeczywiście jest co omawiać skupię się w tym filmiku między innymi na tym jaka jest ich dieta jakie są znane różnego rodzaju czynniki przyczyniające się u nich do chorób kodu sercowo-naczyniowego czy te choroby rzeczywiście występują i jeśli tak to w jakim zakresie co możemy wykryć i warto jeszcze podkreślić że będę się skupiać na oryginalnych tych pierwotnych badaniach z lat 60 i 70 kiedy jeszcze Masejowie nie byli tak ruszeni nadżarci cywilizacją bo jak też pokażę gdzieś tam pod koniec filmiku dobrze wiemy że po no właśnie zwiększonym kontakcie z cywilizacją kiedy dieta zaczęła się zmieniać oczywiście wszystko poszło w wiadomym kierunku no bo czemu miało być inaczej dotyczy się praktycznie każdego plemienia które zaczęło być bardziej cywilizowane czyli mam mamy nadciśnienie przypadki cukrzycy itd itp masejowie może mają chlewną ale na pewno nie mają mięsnej paczki która jest jak zawsze sponsorem tego odcinka jeśli ktoś jeszcze nie zna to mięsna Paczka jest dostawcą mięsa z certyfikowanych ekologicznych polskich gospodarstw gdzie jak zawsze mówię hodowla odbywa się po bożemu mianowicie nie ma używanych żadnych antybiotyków na żadnym etapie hodowli oczywiście również klasyków typu boostery wzrostu hormony wzrostu wszystko odbywa się naturalnie i to daje nam gwarancji tego że to mięso będzie najwyższej możliwej jakości mięsna paczka działa w bardzo prosty sposób wchodzimy na stronę mięsnej paczki wybieramy gotową mięsną paczkę która nam podpasuje albo możemy skompletować własną w rytm naszych kubeczków smakowych wybieramy punkt drugi gdzie ta paczka ma zostać dostarczona a punkt trzeci cieszymy się dostawą prosto pod drzwi i mięso jest świetnie zabezpieczone on jest zmrożone suchym lodem jest warstwa izolacyjna można bezpośrednio przełożyć je do zamrażarki i wyciągać kiedy jest chwila albo ochota ugotować coś dobrego jeśli nie zamawiałeś jeszcą paczką to z kodem Bartosz 10 jest 10% zniżki na pierwsze zamówienie jak zawsze polecam serdecznie ze swojej strony i lecimy dalej to co musimy wiedzieć o masajch to że bardzo bardzo szanują oni swoje bydło bydło jest symbolem statusu tak jak u nas Porsche czy czy Ferrari co na pewno prowadzi do fascynujących sytuacji a ty masz piękną trzodę taka tam trzoda starają się właśnie akumulować akumulować te bydło co będzie dla nas ważną informacją jeśli chodzi o o dalsze omawianie między innymi preferencji dietetycznych jest to plemię które nie bardzo kiedykolwiek przynajmniej wcześniej w przeszłości bazowało na różnego rodzaju dzikich zasobach tak czyli to co gdzieś tam się w naturze znajdzie jest to plemię mocno migracyjne czyli często będą przesuwać się z jednego terenu paschwisk właśnie ze względu na te rozległe między innymi ilości bydła jeśli chodzi o porę deszczową to często zakładają różnego rodzaju takie tymczasowe koczowiska a w porze suchej bardziej permanentne są tak naprawdę bardzo często w ciągłym ruchu i mają styczność z bydłem jeśli chodzi o produkty które spożywali oni regularnie było to przede wszystkim mleko i krew krew pozyskiwali co ciekawe z bardzo precyzyjnego nacinania tętnic szyjnych u swojego bydła i w ten sposób po prostu odciągali krew którą bardzo często właśnie mieszali między innymi z mlekiem samo mleko było spożywane na naprawdę wiele sposobów oczywiście było spożywane na surowo bez żadnej obróbki było mieszane z herbatą były wzmianki że dorobili oczywiście z nich między innymi masło niemniej właśnie różnego rodzaju użycia mleka to była codzienność jeśli chodzi o spożywanie krwi pojawiało się to między innymi kiedy właśnie była jakaś ograniczona yyy ograniczony dostęp do y pokarmu ale również jako sposób celebrowania różnego rodzaju okazji jeśli chodzi o mięso było one spożywane zarówno w ramach obróbki ciepnej jak i na surowo jeśli chodzi na przykład ołowinę ale trzeba mocno podkreślić czytałem mnóstwo różnego rodzaju opracowań i praktycznie zawsze podkreślano że mięso nie było spożywane często z bardzo prostego powodu no bo jeszcze raz dla nich bydło po prostu było jakimś symbolem statusu wybijanie tego bydła aby konsumować mięso nie było jakby celem samym w sobie albo różnego rodzaju specjalne okazje mogły doprowadzać do tego że bydło było zabijane aby konsumować mięso albo najzwyczajniej w świecie okresy kiedy nie było specjalnie dodatkowego pokarmu nie można było go pozyskać były wzmianki że suplementowali oni swoją dietę między innymi jakimiś niewielkimi ilościami choćby miodu czy roślin bulwiastych a w bardziej już nowoczesnych czasach między innymi różnego rodzaju kukurydzami natomiast wciąż możemy się skupić na tym że praktycznie gros podaży energetycznej kalory zj diety pochodził właśnie z mleka mięsa i krwi mężczyźni potrafili wypijać od tr mleka dziennie i to była absolutna podstawa ponownie no nie wymagało to oczywiście żadnego katowania czy zabijania tego bydła tym samym mleko nie bez powodu było podstawą w porze suchej mniej więcej cter pić miesięcy w roku bardzo często robiono domieszki właśnie dodawano krwi do tego mleka jeśli już były rzeczywiście te okazje że zabijaj część bydła to konsumowano średnio 1,8 do 2,3 kg mięsa dziennie podczas jakiś większych celebracji uwaga dochodziło do konsumpcji nawet od 2 do 5 kg mięsa dziennie kobiety i dzieci rzadko spożywały mięso przynajmniej zdecydowanie rzadziej niż mężczyźni niż wojownicy szacuje się że od dwóch do pięciu razy w miesiącu więc nie była to żadna znacząca częstotliwość 52% spożycia kalorii czyj tej podaży kalorycznej pochodziło u nich przede wszystkim z mleka i produktów mlecznych kiedy nie było dostępności mleka właśnie wtedy zdarzało się że ta dieta była suplementowana tymi jakimiś dodatkowymi rzeczami typu miód czy jakieś niewielkiej ilości kukurydzy jest jedna informacja która ewidentnie gdzieś tam pojawia się w literaturze że Masejowie tak naprawdę celowo nie spożywali praktycznie żadnych warzyw bo uważali że to jest pasza dla zwierząt a nie coś co powinni konsumować ludzie jedzne spożycie kalorii sięgało od 2500 do 3000 jeśli chodzi o dominujący makroskładnik odżywczy było to tłuszcze około 60 nawet 67% właśnie podaży energetycznej stanowiły tłuszcze dodatkowo jeśli chodzi o spożycie cholesterolu z diety to sięgało one od pół do 2 g dziennie nie dodawano właściwie żadnej soi do tych produktów które oni spożywali pochodziła po prostu właśnie z pokarmów które bezpośrednio spożywali między innymi ze względu na to że to spożycie mięsa i ogólnie bardzo często dostępność jedzenia jak zaraz jeszcze dodatkowo mówię była mierna i bierna i kiepska to 39% dzieci poniżej piątego roku życia cierpiało na anemię według jednego badania jeśli chodzi o kobiety to ponad 1/5 z nich cierpiała na anemię i wracając jeszcze na chwilę do tłuszczy jeśli chodzi o kompozycję tych tłuszczy które były spożywane przez Masajów to 68% stanowiły mniej więcej nasycone kwasy tłuszczowe 28% stanowiły mononasycone kwasy tłuszczowe i dopiero te ostatnie 4% to były wielonienasycone kwasy tłuszczowe i średni indeks masy ciała czyli BMI wynosił 19,4 trzeba przypomnieć od 18,5 do 24,9 to jest tak zwany normalny indeks masy ciała więc oni byli tak naprawdę ciut powyżej tego dolnego progu normatywnego i nie bez powodu bo również nie brakowało w tym plemieniu osób które po prostu były niedożywione miały niedowagę jak to wyglądało jeśli chodzi o ciśnienie w jednym badaniu zbadano ponad 400 Masaj w wieku od 14 do 55 lat i wyszło że tylko u sześciu osób wykryto ciśnienie skluczowe powyżej 160 i tylko u pięciu osób wykryto ciśnienie rozkluczowe powyżej 100 generalnie praktycznie nadciśnienie u nich nie występowało warto jeszcze podkreślić że tak jak u nas pokazuje się że wzrost wzrost ciśnienia z wiekiem spowodowany między innymi sztyfnieniem naczyń krwionośnych o czym mówiłem choćby w tym filmiku że to sztywnienie to jest oczywiście kompensacja natomiast nie jest to coś co jest absolutnie pożądane z punktu widzenia po prostu układu sercowo-naczyniowego więc u Masajów nie było widać wzrostu ciśnienia wraz z wiekiem jak na nomadów przystało pokonywali oni znaczącej ilości kilometrów dziennie w zależności od źródła było to od 10 do 20 km dziennie widziałem zmianki że mogło być to nawet do 60 km dziennie i nie była to cała ich aktywność fizyczna jest to plemię które międzymi w ramach różnego rodzaju obrządków celebracji było bardzo aktywne tańczyło skakało więc jakby to była dodatkowa jakaś pula ruchu natomiast jeśli się spojrzy właśnie na ilość tego ruchu który oni mieli dziennie jest to naprawdę bardzo znacząca różnica jeszcze raz między nimi a naszą cywilizacją ale też tłumaczy dlaczego po prostu nawet w ramach tego średniego spożycia o którym mówiłem czyli 2,5 do 3000 kkalorii dziennie wielu z nich po prostu było bardzo szczupłych albo jeszcze raz było wręcz niedożywionych miało niedowagę było to premię które nie miało praktycznie żadnego dostępu przynajmniej żadnego znaczącego dostępu do służby zdrowia tym samym można zapomnieć o prewencji albo po prostu bieżącym efektywnym lęczeniu dowolnych chorób a tych nie brakowało y zważywszy na to że mieli oni tak naprawdę stały kontakt z bydłem bydło to można powiedzieć jest fundament życia muchy CC na przykład na potęgę przenosiły czy przenoszą oczywiście teraz już trochę się to pozmieniało śpiączkę afrykańską gliźda ludzka bardzo często występowała zarówno y wśród Masajów jak i ich bydła Bąblowica i wiele wiele innych pasożytów ze względu na brak higieny ciężkie warunki ich bytowania ciężkie warunki życia y dzieci chorowały bardzo często szacuje się że 20% dzieci chorowało na biegunki 40% na zapalanie spojówek zapalenie płuc bardzo często występowało wśród tej yyy nazwijmy to populacji dziecięcej jeśli chodzi o dorosłych to nawet co druga osoba dorosła cierpiała na bruceloodozę dodatkowo były była to populacja terapiona między innymi różnego rodzaju infekcjami takimi choćby jak kiła endemiczna szacuje się że 25% populacji dorosłych cierpiała na nich oczywiście trzeba dołożyć absolutny klasyk tego regionu czyli chorowanie między innymi na malarię i Gruzice niektórzy badacze podawali że niewykluczone że właśnie te powszechne zachorowanie na malary na Gruzice było jednym z czynników potencjalnie tego dlaczego populacja Masajów miała taki niski poziom cholesterolu no i ostatnia rzecz zanim przejdziemy bezpośrednio do miażdżycy chorób układu sercowo-naczyniowego warto wspomnieć że sama śmiertelność jeśli chodzi o o dzieci a zarówno osoby dorosłe była bardzo wysoka jeśli chodzi o dzieci bardzo często było to spowodowane między innymi niedostateczną właśnie podażą energetyczną częstymi infekcjami kiepskimi warunkami bytu jak i brakiem higieny na szczęście w 72 roku opublikowano fantastyczne badanie w którym autopsji poddano 50 Masajów i okazało się że właściwie u każdego z nich wykryk to rozległą miażdżycę z naciekami lipidowymi zmianami włóknistymi ale uwaga właściwie brakowało zmian powikłanych bo coś rzeczywiście co podkreślano wielokrotnie i dlatego ta populacja to plemię budziło i budzi do tej pory te emocji właściwie żadnych stricte incydentów nie odnotowano tam sercowo-naczyniowych innymi słowy mieliśmy do czynienia z populacją która miała rozległe mierzyce nie miała jednocześnie praktycznie żadnych incydentów sercowo naczyniowych w badaniu na ponad 600 masajach nie wykryto praktycznie żadnych dowodów na występowanie y stricte chorób układu stelcowo-onaczyniowego w postaci incydentów zaledwie u 1% tej próbki tej kohorty zidentyfikowano że są jakieś dowody na kłopoty z układem sercowo-naczyniowego i zaledwie u jednej osoby po EKG stwierdzono że przybyła ona zawał serca innymi słowy 1% populacji miał jakiś dowód że coś tam się działo nie tak i tylko jedna osoba na 600 rzeczywiście pokazywała sygnały dowody tego że przeszła zawał serca jeśli chodzi o ich hiptogram to całkowity poziom cholesterolu wynosił średnio mniej więcej 125 mg na declit przy czym hipoproteina HDL wynosiła więcej 40 do 50 oczywiście w zależności od osoby wiadomo że jakieś odchylenie standardowe tutaj było m jeśli chodzi o hipoproteinę LDL to wynosiła ona od 80 do 95 mg na decylit mokry sen w większości towarzystw kardiologicznych jeśli chodzi o tglicerydy 50 do 70 mg na dclit mój mokry sen czyli bardzo niskie trójglicerydy chozież na pewno bardziej szokujący był poziom średni cholesterolu w grupie osób do 15 roku życia on wynosi średnio tam uwagę 105 mg na decy był więc jak na ogólną populację ekstremalnie niski co jeszcze musimy wiedzieć szczególnie Masejowie przy autopsji wyszło że mają mniejsze serca niż ich odpowiedniki nazwijmy to w krajach zachodnich w krajach rozwiniętych prawdopodobnie dlatego że że między nimi mają oni niższe ciśnienie jeśli chodzi o osoby do 40 roku życia to zmiany włókniste wykrywana u 20% natomiast po 40 roku życia nastąpiło zdecydowane zwiększenie y występowania włóknienia między nimi aorty jeśli chodzi o zmiany powikłane to wykryto trzy przypadki zwapnienia wśród Masajów i tak naprawdę to były właśnie te zmiany powikłane o których mówiłem było jeszcze fantastyczne porównanie grubości ścian tętnic Masajów do Amerykanów uznaje się to oczywiście jako jeden z markerów potencjalnie rozwoju miażdżycy i zmiany te były porównywalne to znaczy i Kalifornijczycy i Masajowie mieli podobną grubość tych ścian tętnic no i zaraz dojdziemy sobie do różnego rodzaju hipotez dlaczego jak to przynajmniej określano właśnie wtedy w latach 60 70 ta populacja Masajów plemię Masajów jest odporem na incydenty sercowo-naczyniowe bo dokładnie tego sformułowania używano zanim do tego dojdę warto podkreślić że nie powinno to mimo że pewnie dziwi wiele osób nie powinno to dziwić bo tak naprawdę dokładnie to samo widzimy między innymi w populacji między innymi europejskiej nawet czy czy światowej jeśli chodzi o różnego rodzaju kraje rozwinięte mianowicie jeśli spojrzycie na różnego rodzaju statystyki a propos tego jakie jest ryzyko występowania na przykład incydentu sercowo-naczyniowego w przeciągu roku albo oczywiście w przeciągu życia osoby po 40 roku życia jak to z dowolnym badaniem które będzie badać statystyki korelacje wyniki są różne rozrzuty są różne nawet biorąc pod uwagę takie bym powiedział bardziej standardowe wyniki to średnio osoba dorosła jeśli chodzi o mężczyzn będzie miała 30% szansy na to że wystąpi incyd Insydent sercowo-naczyniowy w przeciągu życia jednocześnie wiemy z badań że wśród populacji osób na przykład po 60 roku życia ponad 805% osób cierpi na miażdżyce ewidentnie wychodzi że większość osób która ma miażdżyce dokładnie tak jak w populacji Masajów nie będzie cierpić na incydenty sercowo naczyniowego i oczywiście są różnego rodzaju teorie które wydaje mi się trzeba będzie omówić osobno dlaczego takie incydenty występują część z nich można oczywiście nawet omówić w ramach zawałów Minoka tak czyli tych zabawałów kategorii zabawałów gdzie występuje taki incydent ale zwężenie światła tętnic wieńcowych jest mniejsze niż 50% to zasłonięcie okluzja jak to się ładnie mówi tchnic więcowych nie jest na tyle duża żeby wywołać taki incydent trzy takie główne wyjaśnienia tych zawałów Minoka to jest między innymi oczywiście erozja blaszki miażdżycowej to będzie kłopoty z mikrokrążeniem oraz spazmy tętnic wieńcowych tych teorii jest więcej to są na pewno trzy takie głównie przynajmniej jeśli chodzi o zawał Minoka ale również o to jak ogólnie nawet jeśli ktoś ma miażdżyce dlaczego mogą albo ale nie muszą występować różnego rodzaju te incydenty sercowo-naczyniowe wracając już do samych Masajów jeden jeden taki główny powód dla których po prostu te incydenty u nich nie występowały była po prostu kompensacja naczyń krwionośnych im starsza osoba tym bardziej zwiększała się wielkość naczyń krwionośnych i tym samym zwiększało się światło ten prześwit naczyń krwionośnych innymi słowy był to mechanizm kompensacyjny owszem była miażdżyca która również się powiększała ale również powiększało się światło naczyn kwionośnych nawet pamiętam że miałem chyba ponad 2 lata temu taką rozmowę nie jestem pewien czy to był internista czy to był kardiolog gdzieś tam w sekcji komentarzy który mówił że bardzo często właśnie ktoś nawet nie wie że ma rozległą miażdżycę czy gdzieś nastąpiła jakaś okluzja dopóki nie pójdzie na badanie bo w międzyczasie po prostu organizm wykształcił między nmi krążenie poboczne czyli to jest właśnie to to mikrokrążenie o którym sobie mówiliśmy wcześniej a propos zawałów Minoka innymi słowy nawet jeśli jest okluzja to jeden z tych dodatkowych mechanizmów kompensacyjnych jest to że jest nasilony proces angiogenezy czyli przełączania nowych naczyn krwionośnych który może sprawić że ten zablokowany odcinek będzie po prostu omijany tym krążeniem pobocznym i tutaj wrzucę takie oczywiście dwa wykresy żeby pokazać jak to statystycznie będzie się zmieniać z wiekiem jeśli chodzi o wielkość naczyń i wielkość światła naczyń kolejne hipotezy dotyczyły między innymi rozbudowanych więzi yyy międzyludzkich które występowały w tym plemieniu i oczywiście na pewno i przynajmniej w jakimś stopniu było to częścią tej łamigłówki bo ja również mówiłem o o tym na kanale choćby w ramach efektu Roseto który omawiałem choćby w tym szorcie wiemy to również między innymi już pomijając jakby bzdurność niebieskich stref dotycząca ich preferencji dietetycznych czyli tego jaka dieta jest zdrowa to na pewno wiadomo że te więzi międzyludzkie są szalenie ważne i są w stanie co pokazywałem w tym filmiku na całym mnóstwie badań wpływać na obniżenie stanów zapalnych nawet łagodzić ryzyko infekcji obniżać ciśnienie obniżać poziom kortyzolu warto jeszcze wspomnieć że MAN czyli ten główny naukowiec który prowadził różnego rodzaju badania dotyczące Masajów miał dodatkową hipotezę że niewykluczone że fermentowany nabiał który również oni spożywali mógł się przyczyniać do tego efektu ochronnego ponieważ to chyba było jego badanie pokazywało że ten fermentowany nabiał miał działanie potencjalnie podobne do staty co jak widzieliśmy jednocześnie nie broniło przez rozległą miażdżycą warto jeszcze wspomnieć że były osobne całe rozmowy między naukowcami a propos tego czy Masajowie mają niski poziom czy mniej niski poziom cholesterolu bo to też przez dekady się zmieniło ze względu na to mutacje genetyczne czy nie więc MAN bezpośrednio odrzucał to stwierdził że jakby populacja Masajów jest niesamowicie eklektyczna po prostu to jest można powiedzieć zbieranina wielu osób z różnych plemion i tym samym nie ma tutaj mowy o jakiś mechanizmach genetycznych były potem badania które pokazywały że genetyka jak najbardziej może grać tutaj rolę pokazywaną między nimi że masojowych prawdziw wchłaniają dwa razy więcej cholesterolu z diety natomiast ta syntaza cholesterolowa enzym który będzie odpowiadać za syntezę cholesterolu endogennej czyli w organizmie wewnątrz jest kolei zmniejszona o 50% w porównaniu do 25% w tych populacjach rozwiniętych w krajach zachodnich mam nadzieję że teraz rozumiecie dlaczego nie bez powodu mówiłem że na każdym kroku jest tutaj zdrada jeśli chodzi o ten temat Masajów bo jeśli ktoś chciałby po prostu patrzeć przez szkiełko yyy jakiegoś jednego czynnika rzeczywiście ta dieta Masajów może pomagała im a może szkodziła tak bo była miażdżyca ale z drugiej strony nie było zawałów tak i właśnie w tej ostatniej sekcji chciałbym yyy pokazać między innymi parę takich potencjalnych czynników które mogłyby świadczyć właśnie o tym skąd w ogóle ta miażdżyca się y pojawiała cała ta po prostu dyskusja na temat tego że tak to jest koniecznie cholesterol cholesterol jest najważniejszy uważam za dosyć bzdurną bo mamy dziesiątki dziesiątki czynników które będą bezpośrednio wpływać na procesy miażdżycowe warto jeszcze wspomnieć że oczywiście jeśli chcielibyśmy je ściągnąć do kategorii to wciąż tych kategorii będzie paręast paręnaście mieliśmy też to też będę omawiać w osobnym yyy odcinku mieliśmy badania które na przykład starały się klasyfikować różnego rodzaju czynniki według tego jak groźne one są czyli jak potencjalnie przyczyniają się y do powstawania miażycy często było tak że cholesterol nawet nie trafiał do pierwszej piątki i nie bez powodu tak jak mówiłem wielokrotnie jakby poziom cholesterolu jeśli chodzi o osoby które cierpią na mężyca a potrafiają do szpitala często z zawałem bardzo często jest w normie pa mamy nawet badania które też będę omawiać yyy gdzie u osób poniżej z cholesterolem LDL poniżej 4030 albo skorygowanym cholesterolu LDL równym 0 w przeciągu jednego roku mieliśmy drastyczny postęp miażzycy udokumentowany między innymi badaniami obrazowymi wracając do do mosajów jakie czynniki tutaj potencjalnie mogły nam bruździć jakie mogły przyczyniać się do miażycy po pierwsze wiemy dobrze że jeśli chodzi o anemię tak okresy występowania enemii jak najbardziej będą prowadzić do powstawania mierzycy mogą prowadzić do kłopotów z układem sercowo-naczyniowym nie będę tego omawiać bo mam o tym cały odcinek który wydaje mi się że do tej pory był mocno zaskakujący dla wielu osób owszem przeładowanie żelazem będzie prowadzić do takich kłopotów ale niewiele osób wiedziało że anemia bezpośrednio jest w stanie prowadzić do powstawania zmian miażdżcowych organizm jak to w kółko powtarzam nie lubi po prostu różnego rodzaju wychyleń tak potrzebuje tego stopnia homeostazy jeśli będziemy niedożywieni jest to kłopot no i właśnie teraz przechodzimy do tego drugiego punktu mianowicie niedożywienie no i warto wspomnieć że w jednym badaniu które zresztą porównywało dietę Masajów do naszej współczesnej diety karnivora pokazując że nie jest to dobre porównanie o czym jeszcze gdzieś tam wspomnę na końcu odcinku bardziej na końcu niż yyy niż teraz stwierdzano że uwaga to jest i uważam że to jest jeden z największych debilizmów tej pracy chociaż praca ogólnie jest przyzwoita ale baboim merytorycznych nie jest też dosyć koszmarna stwierdzano że Masajowie zważywszy na to że bardzo często byli w restrykcji kalorycznej która ich spożycie sięgało 65 do 80% zalecanego spożycia dziennego przytaczali chyba 32 metaanalizy że ograniczenie kaloryczne jest przecież dobre dla serca bo tam pokazywano na przykład w tych badaniach że wystarczy ograniczenie kaloryczne od jednego do czterech tygodni żeby pokazać jak praca serca rzeczywiście się poprawia co trzeba pamiętać owszem jest prawdziwe nie w momencie uwaga nie w momencie w którym będziemy mieć dodatkowo całe mnóstwo innego rodzaju stresorów takich jak między innymi stresory fizyczne nie w momencie również kiedy po prostu ta deprywacja kaloryczna jest praktycznie ciągła tak bo bardzo bardzo często w tym plamieniu masaju po prostu nie było wystarczająco dużo pożywienia przypominam że ich średni indeks masy ciała średni wynosił 19,4 i było tam mnóstwo osób niedożywionych samo niedożywienie będzie stresorem jak mówiłem niedostateczna ilość kalorii w porównaniu do tego zapotrzebowania które mieli zwał na to jak dużo kilometrów musieli przechodzić każdego dnia będzie jak najbardziej dodatkowym y stresorem przypominam że ich indeks masy ciała wynosi średnio 19,4 i było tam naprawdę wiele osób które były niedożywione a propos tego dlaczego użyłem takich mocnych słów dlaczego uważam że ten wniosek był debilny że zważywszy na to że mieli restrykcję kaloryczną to to sprzyjało zdrowiu to nie sprzyjało właśnie zdrowiu i prawdopodobnie jest jedną z głównych przyczyn moim zdaniem tego że no właśnie powstawiały u nich te rozległe zmiany miażdżycowe i widać to na prostym przykładzie jeśli weźmiemy sobie bo to było badanie osobne które trwało tylko tydzień warto podkreślić tylko tydzień jeśli weźmiemy sobie grupę judoków i damy im restrykcję kaloryczną na 7 dni a następnie poddamy im prostym testom sprawnościowym to okazuje się że między nimi bardzo mocno skacze kortyzol w górę bardzo mocno skaczą w górę różnego rodzaju cytokiny prozapany interaleukina 6 czynnik martwicy nowotworów alfa mówimy o tygodniu i mówimy o osobach które są że tak powiem w bezpiecznym otoczeniu w pobliżu cywilizacji i tak dalej nienarażeni na infekcje natomiast można sobie łatwo wyobrazić że jeśli patrząc na badania na grupie ponad 130 Masajów dodatkowa podaż energetyczna która była potrzebna Masajem średnio to ponad 2500 kkalorii ponad jakby bazę kaloryczną którą potrzebują i co porównywano do przebiegania maratonu to nagle okazuje się że bycie właśnie w tej deprywacji kalorycznej i bycie zmuszonym do bycia aktywnym fizycznie jest potencjalnie bardzo negatywnym czynnikiem jeśli chodzi o układ sercowo-naczyniowy ja opisywałem to w tym odcinku Zrozumieć Stres gdzie tłumaczyłem że organizm po prostu potrzebuje określone liczby stresorów żeby rzeczywiście mieć ten stan homeostazy natomiast organizm nie rozróżnia praktycznie w żaden sposób stresorów jeśli po będzie ich za dużo nawet będą w postaci tutaj mamy deprywację kaloryczną która okej jest jest jak najbardziej okej wysiłek fizyczny jest świetny jeśli mamy jednocześnie je w bardzo dużym natężeniu samo to w sobie będzie bardzo negatywne dla organizmu same infekcje ilość różnego rodzaju tych egzogennych zewnętrznych czynników prozapalnych które występowały w ich życiu tak sobie opisywaliśmy od malarii infekcje różnego rodzaju pasożytnicze czy czy to grubsze czy czy mniejsze jeśli chodzi o kaliber również bez cienia wątpliwości musiały przyczyniać się do tego stanu rzeczy mam nadzieję że że pokazuje to dosyć dobrze jak skomplikowane są interakcje często bardzo różnych czynników nawet tych które potencjalnie powinny chronić okazuje się że one będą miały konteksty w których nie będą chronić bo jeszcze raz same w sobie są stresorem a kiedy tych stresorów jest za dużo może doprowadzić to do kłopotów na koniec warto wspomnieć że oczywiście patrząc na badania dotyczące Masajów którzy przeprowadzali się do miast wychodzili z tego trybu całego plemiennego hiperlipidemia czyli podwyższony poziom cholesterol lipidów jak najbardziej występował występowało nadciśnienie występowała cukrzyca w momencie w którym zaczynaj włączać różnego rodzaju cukry węglowodany czy to proste czy złożone jakakolwiek ochrona którą miej prawdopodobnie przede wszystkim pochodziła jeszcze raz z ruchu i niskiego ciśnienia w tym właśnie filmiku o którym już wspominałem wcześniej podkreślałem że warto dbać o niskie ciśnienie oczywiście niskie ciśnienie też trzeba definiować między innymi od tego czy bierze się leki czy nie ja mówię to w kontekście tego że bez brania leków jeśli zanim dojdzie do jakiś mocniejszego naciśnienia warto dbać o swój styl życia warto dbać o ruch warto pościć i tak dalej żeby to ciśnienie było jak najniższe zresztą będę znowu omawiał w innych odcinkach jak można sprawdzić na przykład czy bardzo prostymi markerami które są dostępne w laboratoriach komercyjnych czy serce jest zbyt obciążone bo czasami może być tak że ktoś będzie mieć rzeczywiście podwyższone ciśnienie może mieć 140 na na 100 choćby ale uwaga serce nie będzie przeciążone i można jeszcze raz to sprawdzić bardzo prostymi markerami swoją drogą dajcie mi znać czy czy chcecie żeby gdzieś tam w przyszłości omówić w osobnym odcinku mechanizmy kompensacyjne którymi dysponuje ciało które uskutecznia w momencie w którym zaczyna pojawiać się miażdżyca aby nie wystąpiły te incydenty sercowo-naczyniowe o których wspominałem warto jeszcze wrócić do jednego aspektu mianowicie czy Masajowie są dobrym materiałem porównawczym na przykład do osób na diecie karnivora obecnie i odpowiedź jest absolutnie nie zgadzam się z wnioskiem tego badania które wrzucałem na ekran wcześniej bo Masajowie nie dość że mieli niesamowitą ilość ruchu wszystkie te ich produkty były powiedzmy bardziej naturalne nieprzetworzone bazowali oni w olbrzymiej ilości na na biale a nie mięsie patrząc na na obecne po prostu te trendy jeśli chodzi o dietę karnivora to spożycie na biału to jest pewnie 1 2% u większości osób na na tej diecie więc ani styl życia ani te diety absolutnie nie da się porównać do osób które są obecnie na dietach karnivora dzięki piękne jak zawsze za wysłuchanie tego odcinka mam nadzieję że było dosyć dużo nie tylko ciekawostek ale też praktycznych informacji a propos tych czynników wpływujących na powstawanie chorób układu sercowo-naczyniowego dajcie mi znać co co sądzicie w ogóle właśnie o tej dyskusji a propos masaju i diety którą uskutecznia i czy ona rzeczywiście tutaj zawiniła czy może nie miała nic wspólnego z tym ja zawsze będę przynajmniej jakiś czas w sekcji komentarzy jeśli ktoś ma jakieś pytania anegdotki obserwacje i tym podobne klasycznie polecam swoje flagowe kursy vocaby labs czyli laboratoria językowe gdzie pokazuje jak nauczyć się dowolnego języka z dowolnej rodziny języków samodzielnie aby przestać non stop wydawać pieniądze na różnego rodzaju aplikacje podręczniki szkoły językowe korepetytorów aby wiedzieć po prostu jak to robić skutecznie samemu wtedy takie lekcje prywatne to jest najwyżej taka wisienka na torcie fajny dodatek kurs experts Incubator czyli kuźnia ekspertów gdzie z kolei pokazuje jak samodzielnie nauczyć się dowolnej dziedziny od a do z jak tworzyć plan nauki zapamiętywać informacje tworzyć zrozumienie wdrażać suche informacje w praktykę idealne dla uczniów studentów czy to maturzystów którzy chcą mieć dobre oceny zdawać te swoje egzaminy kolokwia dla osób które mają świetną pracę ale potrzebują zdobyć może dodatkowe jakieś kwalifikacje egzaminy zdać zrobić certyfikację aby dostać podwyżkę albo awans d osób które nienawidzą swojej pracy co wiadomo zdarza się relatywnie często i chciałyby ją zmienić albo już ją rzuciły brakuje im umiejętności aby zdobyć inną pracę kurs również pokazuje jak to robić i na końcu dasów takich jak ja i pewnie wielu z was które chcą więcej zapamiętywać z tego co czytają i słuchają żeby nie mieć tego uczucia zmarnowanego czasu i kiedy rozmawiamy na tematy nas interesujące i chcemy wydobyć informacje to zamiast chwycić ją w głowie to sięgamy i dotykamy pustki i na końcu kurs o jeden włos za daleko gdzie pokazuje jak zatrzymywać i odwracać łysienie androgenowe między innymi diagnozować i zatrzymywać teagogenowe wypadanie włosu piwa czyli z różnego rodzaju uparczywymi upierliwymi chorobami skóry głowy takimi jak choćby łupierz którego wcześniej nie dało się pozbyć w żaden sposób trzy piosenki rockowe w pierwszym komentarzu pod filmikiem aby mnie spędzić czas również po wysłuchaniu tego odcinka również w tym komentarzu będzie literatura naukowa na którą się powoływałem w tym odcinku oraz jak zawsze bonusowa ciekawostka dotycząca któregoś z tych tematów które omawiałem w tym odcinku z kolei w opisie znajdziesz link do mojego newslettera klikąc ten link do newslettera wyskakuje okienko tam można wpłacić swój adres mailowy i tam z kolei będę wysyłać na ten twój adres mailowy artykuły powiązane z poprawą pamięci nauką języków obt produktywnością i tym podobnymi tematami powiązanymi z samorozwojem i na koniec jeśli interesują cię wszystkie te informacje które podałem w tym filmiku chciałbyś ściągnąć je w formie łatwo dostępnych elektronicznych fiszek ta opcja jest dostępna dla patronów kanału to kosztuje 40 zł miesięcznie można nawet na jeden miesiąc się zapisać jeśli ktoś ma ochotę i dla patronu właśnie są dostępne fiszki do tego odcinka i ponad 130 poprzednich odcinków dodatkowo dla patronów dostęna jest sekcja badanie tygodnia na takiej specjalnej stronie patronackiej gdzie raz w tygodniu opisuje najciekawsze badanie które wpadło mi w ręce często z omówieniem szczegółowym i odesłaniem do innych badań oraz dla wielu osób pewnie ważne prywatne forum gdzie można mi zadawać różnego rodzaju pytania jeśli ktoś ktoś chciałby mieć pewność otrzymania odpowiedzi na swoje pytania dzięki jeszcze raz za wysłanie tego odcinka do usłyszenia w następnym